Υπό όρους η στήριξη ΗΠΑ και Ευρώπης στην κυβέρνηση Τσίπρα

Η κυβέρνηση Τσίπρα εξακολουθεί μεν να διαθέτει ισχυρή στήριξη και αποδοχή στο εξωτερικό, η οποία αποδείχθηκε παρασκηνιακά με ποικίλα περιστατικά την τελευταία τριετία, αλλά η κατάσταση προοδευτικά μεταβάλλεται. Με βάση πλήθος πρόσφατων πληροφοριών και ενδείξεων, το γενικό συμπέρασμα είναι ότι, αν και στα κύρια θέματα η θετική στάση των περισσότερων ισχυρών κρατών συνεχίζεται, το πρακτικό της αντίκρισμα θα είναι περιορισμένο.

Η υποστήριξη αρχίζει πλέον να προσφέρεται με «μέτρο» και υπό όρους, επειδή σε σειρά θεμάτων πλησιάζει η ώρα αποφάσεων, για τις οποίες η κυβέρνηση θα αμφιταλαντεύεται και δεν θα είναι σε θέση να προωθήσει επιλογές με εκλογικό κόστος. Δεν πρόκειται για κάτι πρωτοφανές στην πολιτική ιστορία μας, αλλά είναι η πρώτη φορά που κλονίζεται η παγιωμένη άποψη ότι «ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ περνούν τα πάντα, χωρίς αντιδράσεις».

Η υιοθέτηση της πιο προσεκτικής στάσης έναντι της κυβέρνησης επηρεάζεται από την άτυπη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας, καθώς οι ξένες πρεσβείες διατυπώνουν θετικότερα σχόλια για την επιρροή της ΝΔ. Δεν υπάρχουν πάντως πληροφορίες για κάποια δημόσια πρωτοβουλία αναβάθμισης ή έμμεσης στήριξης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως με τις προσκλήσεις της Ουάσιγκτον προς τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τον Κώστα Καραμανλή πριν από το 1990 και το 2004 αντίστοιχα, ή με χειρονομίες συντηρητικών κυβερνήσεων της ΕΕ, όπως παραδοσιακά συνέβαινε, πριν από την έναρξη της κρίσης το 2010. Καλώς ή κακώς, η ΝΔ θεωρείται δεδομένη ακόμα και μετά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις για μη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Άριστες ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Αναλυτικά, ως προς τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρίσκονται σε μία από τις καλύτερες εποχές τους, ειδικά ως προς την αμυντική συνεργασία, και οι εκδηλώσεις της ΔΕΘ, με τιμώμενες τις ΗΠΑ, θα προσφέρουν πολύτιμους συμβολισμούς. Ωστόσο, λόγω ελληνικών λαθών, δεν θα συμβεί κάτι σημαντικό την επομένη της ΔΕΘ! Η παρουσία του υπουργού Εμπορίου Ρος και υπηρεσιακών αξιωματούχων δεν έχει την απήχηση της προσδοκώμενης επίσκεψης του αντιπροέδρου Μάικ Πενς.

Αξιόπιστες πηγές βεβαιώνουν ότι, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ουάσιγκτον τον Οκτώβριο, είχαν διατυπωθεί μόνον ευχολόγια για την επίσκεψη Πενς. Στη συνέχεια, το ενδιαφέρον ατόνησε και όταν πια, την άνοιξη, η Αθήνα ζήτησε την οριστικοποίησή της, είχαν επικρατήσει άλλες προτεραιότητες συμπεριλαμβανομένης της εκστρατείας για τις ενδιάμεσες εκλογές στο Κογκρέσο.

Οι ίδιες πηγές προσθέτουν πως η Αθήνα επιθυμούσε να συνδυάσει την επίσκεψη Πενς με πανηγυρική τελετή ανανέωσης της Αμοιβαίας Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας, αλλά σειρά νομικών θεμάτων και η πολύμηνη ασάφεια για την ετήσια ή μεγαλύτερη ανανέωση των ρυθμίσεων για τη Σούδα δεν επέτρεψαν την ικανοποίηση του αιτήματος. Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι ο πρεσβευτής Πάιατ, στη συνέντευξή του στην «Καθημερινή», ήταν προσεκτικός, χωρίς να υπόσχεται πακτωλό δολαρίων.

Στο ερώτημα, αν η ΔΕΘ αποτελεί προάγγελο αμερικανικών επενδύσεων, διευκρίνισε ότι το μείζον ενδιαφέρον δεν εστιάζεται «στην αγορά 11 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και στο ρόλο που η Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη μπορεί να διαδραματίσουν ως βάση για την ευρύτερη περιοχή», εννοώντας ότι ενδιαφέρει περισσότερο η λειτουργία πύλης προς τα Βαλκάνια και προσθέτοντας ότι «οι επενδύσεις θα εξαρτηθούν από τα σήματα που θα στείλει η κυβέρνηση».

Προσήλωση στη Συμφωνία των Πρεσπών

Στο μέτωπο της Ευρώπης, η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ αναμένει προσήλωση του κ. Τσίπρα στη Συμφωνία των Πρεσπών και, κυρίως, στην ταχεία κύρωσή της από τη Βουλή, πριν από τις εκλογές. Η Αθήνα παρέχει σχετικές διαβεβαιώσεις και, ταυτόχρονα, αγωνιά για τις συνομιλίες της κας Μέρκελ με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, στα τέλη του μήνα, στο Βερολίνο. Παρά τις συνεχιζόμενες προφυλακίσεις οκτώ Γερμανών πολιτών στην Τουρκία, τo Βερολίνο επιθυμεί βελτίωση των διμερών σχέσεων υπό την ανησυχία οριστικής απώλειας της Άγκυρας για τη Δύση, μέσω διολίσθησης είτε κοντύτερα στη Μόσχα είτε προς πιο ακραίο ισλαμισμό.

Πιο προσεκτική είναι η γαλλική κυβέρνηση, η οποία, κατά την επικείμενη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Λε Ντριάν στην Αθήνα, θα επιβεβαιώσει το ενδιαφέρον της για μακροπρόθεσμη συνεργασία στην προάσπιση κοινών επιλογών εθνικής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου μέχρι και την ΑΟΖ της Κύπρου.

Σε κάθε περίπτωση, το Βερολίνο, το Παρίσι και, ασφαλώς, η Ουάσιγκτον ευνοούν έναν ευρύ διάλογο Ελλάδας-Τουρκίας που θα μπορούσε να αποτρέψει τα χειρότερα. Η Άγκυρα είχε υπαινιχθεί κατά τις τελευταίες συναντήσεις Τσίπρα-Ερντογάν και Κοτζιά-Τσαβούσογλου κάποιας μορφής πρωτοβουλία του Τούρκου προέδρου για την εξέταση σειράς θεμάτων που συνδέονται με το Αιγαίο και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι πληροφορίες επιβεβαιώθηκαν με τη δημόσια απαίτηση του κ. Τσαβούσογλου, μέσω συνέντευξης στα «Νέα», για διάλογο εφ’ όλης της ύλης, επιτείνοντας τον προβληματισμό της Αθήνας. Γιατί το ζήτημα δεν είναι ο διάλογος με την Τουρκία, αλλά το εύρος του και η αποφυγή μίας διαπραγμάτευσης-πακέτο που θα ήταν καταστρεπτική για τα ελληνικά συμφέροντα. Πολύ περισσότερο, όταν είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθούν οι κίνδυνοι ενός τέτοιου πακέτου στους συμμάχους του ΝΑΤΟ και στους εταίρους της ΕΕ που μόνον προτρέπουν να υπάρξει διάλογος, χωρίς να ενδιαφέρονται για τις -κατ’ αυτούς- «λεπτομέρειες».