Πώς ήταν οι χειροβομβίδες του 1000 μ.Χ.

Μικρά κεραμικά δοχεία κωνικού σχήματος που έως τώρα θεωρείτο ότι χρησίμευαν για συντήρηση φαρμάκων ή ελαίων και αρωμάτων, τώρα φαίνεται πως ίσως ήταν οι χειροβομβίδες του 1.000-1200 μ.Χ. Τα δοχεία που εξετάστηκαν είχαν σφαιροκωνικό σχήμα και προέρχονταν από την περιοχή της Ιερουσαλήμ και από τον 11ο αιώνα μ.Χ.

Οι ερευνητές πήραν διάφορα δοχεία από ποικίλα μουσεία και ανέλυσαν τα υπολείμματα στο εσωτερικό τους. Το ενδιαφέρον εύρημα προήλθε από μόνον ένα κεραμικό, το οποίο δεν είχε ανάγλυφη διακόσμηση σαν τα άλλα και δεν περιείχε υπολείμματα ελαίων, αλλά δυνάμει εκρηκτικών. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση PLOS ONE και ναι μεν δεν αναιρεί ότι πολλά από τα δοχεία αυτά χρησιμοποιούνταν για ποικίλους σκοπούς, αλλά προσθέτει και μια ακόμη χρήση τους, ως όπλων. Δεν αποκλείουν με αυτές τις χειροβομβίδες της εποχής εκείνης να καταστράφηκαν και παλάτια.

Πιστεύουν ότι οι εκρηκτικές ύλες που εντόπισαν δεν ήταν εισαγωγής, όπως το “μαύρο εκρηκτικό” που εξήγαγε κατά τον Μεσαίωνα η Κίνα, αλλά ότι οι ντόπιοι στη Μέση Ανατολή είχαν βρει μίγμα εκρηκτικών κατάλληλο για χειροβομβίδα στα δικά τους εδάφη. Όντως στην περιοχή υπάρχει αφθονία πολλών χημικών στοιχείων που θα μπορούσαν –όπως γράφουν οι ερευνητές– να χρησιμεύσουν ως εκρηκτικά στον πόλεμο, ή και σε ανατινάξεις για άλλους λόγους, π.χ. στη διάνοιξη δρόμων σε ορεινά σημεία.

Οι ειδικοί του Πανεπιστήμιου Griffith του Κουήνσλαντ στην Αυστραλία, βρήκαν ποικίλα εύφλεκτα και πιθανόν εκρηκτικά υλικά μεταξύ των υπολειμμάτων στο ένα από τα δοχεία που εξέτασαν. «Τα δοχεία είναι γνωστό από διάφορες πηγές –αναφέρουν οι μελετητές– ότι ήταν σε χρήση την εποχή των Σταυροφοριών. Πιθανόν να τα πετούσαν στις επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων θέσεων των σταυροφόρων ως χειροβομβίδες. Έχουν αναφερθεί “όπλα” που προκαλούσαν μεγάλο πάταγο και εκρήξεις φωτός».

Οι ερευνητές επίσης πιστεύουν ότι πρόκειται για τοπικές πρώτες ύλες και όχι για τη μαύρη σκόνη των Κινέζων, η οποία εισήχθη στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη γύρω στο 1200-1250 μ.Χ. Εκτιμούν μάλιστα ότι αυτή η μαύρη σκόνη είχε εισαχθεί στην Μέση Ανατολή πολύ νωρίτερα, ίσως και από το 800 μ.Χ. Πάντως δεν βρήκαν ίχνη της στα κεραμικά που εξέτασαν και επιμένουν ότι το εκρηκτικό μίγμα ήταν από εγχώρια υλικά. Βρέθηκαν και ίχνη ρητίνης, την οποία κατά πάσα πιθανότητα χρησιμοποιήσουν για να σφραγίσουν τα δοχεία.

Οι Αυστραλοί αναφέρονται επί τροχάδην και στο “υγρό πυρ” των Βυζαντινών, χωρίς όμως να μπαίνουν σε λεπτομέρειες ή να το ταυτίζουν με το υλικό που βρήκαν στις “χειροβομβίδες”. Είναι γνωστό ότι οι Βυζαντινοί είχαν και άλλα όπλα προχωρημένα για την εποχή τους, όπως βέβαια και σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις έχουν πάντα οπλισμό τεχνολογικά πιο προηγμένο από τον οπλισμό των μικρών κρατών.