Ανακατανομή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο

Οι διαδοχικές επισκέψεις των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Κύπρου σε Ισραήλ και Αίγυπτο εδραιώνουν τον άξονα συνεργασιών στην περιοχή και αναδεικνύουν τον ρόλο Αθήνας και Λευκωσίας ως εξισορροπητικών δυνάμεων και παραγόντων σταθερότητας. Είναι προφανές πως οι επισκέψεις αυτές έχουν τη σημασία τους ενόψει των εξελίξεων που αναμένονται σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η στήριξη, στο πεδίο της ασφάλειας, αποτελεί απαραίτητο συστατικό σ’ αυτόν τον σχεδιασμό. Φτάνει, βέβαια, να μην επαναπαυόμαστε, αναμένοντας πως κάποιοι τρίτοι θα υπερασπιστούν τα συμφέροντά μας, ενώ εμείς θα παρακολουθούμε από την κερκίδα, από τον καναπέ. Είναι σαφές πως όταν γίνεται ένα τόσο μεγάλο στρατηγικό άλμα, θα πρέπει στον σχεδιασμό να λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι και ασφαλώς όλα όσα χρειάζονται για να υλοποιηθούν για να εκπληρωθούν οι στόχοι.

Τα υπουργεία Εξωτερικών Ελλάδος και Κύπρου ενεργούν ενόψει της γεωπολιτικής ανακατανομής ισχύος που διαδραματίζεται στην περιοχή μας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται κινήσεις που κάνουν με χώρες της περιοχής, με Ευρωπαίους εταίρους, αλλά και ευρύτερα. Ελλάδα και Κύπρος μπορούν να αποτελέσουν μέρος αυτής της ανακατανομής ισχύος αξιοποιώντας τη γεωγραφική τους θέση και την ιδιότητά τους ως κράτη-μέλη της ΕΕ. Αυτά αποτελούν διαβατήριο για αναβάθμιση της στρατηγικής τους θέσης. Αναβάθμιση του ρόλου και της σημασίας τους.

Η Λευκωσία έχει κάνει μία στρατηγικού βάθους κίνηση με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ. Έκανε και μια κίνηση στρατηγικής προοπτικής με την οριοθέτηση της ΑΟΖ με γειτονικές χώρες. Παράλληλα άρχισε, σε συνεργασία με την Ελλάδα, τη συγκρότηση των τριμερών συνεργασιών. Αυτές οι κινήσεις, για να μπορούν να αποδώσουν σε όλα τα πεδία, πρέπει να υπάρξει και μια στρατηγική αναθεώρηση στο Κυπριακό.

Άλμα στο κενό

Εκτός κι εάν θεωρούν κάποιοι στη Λευκωσία ότι μπορούν να συμβαδίσουν οι μεγάλοι σχεδιασμοί, οι συνεργασίες, οι συμμαχίες, ο αναβαθμισμένος ρόλος, μαζί με τη μορφή και το περιεχόμενο των συζητήσεων που γίνονται εδώ και σαράντα και πλέον χρόνια στο εθνικό θέμα. Τα ανοίγματα αυτά και οι στρατηγικές θα έχουν σημασία μόνο εάν επηρεάζουν δραστικά και το Κυπριακό. Υπάρχει μια τεράστια απόσταση, θα είναι ένα άλμα στο κενό, εάν δεν συνδεθούν οι πολιτικές αυτές με το Κυπριακό.

Δεν μπορούν κάποιοι να παραμένουν στη Λευκωσία κολλημένοι στα συνιστώντα κράτη, στη Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία, στα βέτο και στις εκπτώσεις στο περιουσιακό και στα δικαιώματα των πολιτών και ταυτόχρονα να θέτουν τον πήχη ψηλά. Ειδικά όταν για πρώτη φορά, με κάποιες περαιτέρω κινήσεις, είναι δυνατό, λόγω και των συγκυριών, να περάσουμε πάνω από τον πήχη.

Θα μπορούσαν στο Τελ Αβίβ ή στο Κάιρο να επενδύουν σ’ αυτές τις συνεργασίες και ταυτόχρονα η Κύπρος να καθίσταται όμηρος της Τουρκίας μέσα από μια διευθέτηση στη βάση των όσων συζητούνται;

Κάποτε, το Ισραήλ, για παράδειγμα, δεν ασχολείτο με το Κυπριακό γιατί το αντιμετώπιζε ως ένα θέμα που δεν το επηρέαζε σημαντικά. Τότε που οι σχέσεις με την Τουρκία ήταν καλές. Σήμερα δεν είναι μόνο ότι οι σχέσεις με την Τουρκία δεν είναι καλές. Αντιλαμβάνονται πως δεν μπορούν να προσφέρονται στην Τουρκία στρατηγικά πλεονεκτήματα στο πιάτο μέσω της Κύπρου. Τούτο ισχύει και για την Αίγυπτο.

Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως δεν θα μας υπαγορεύουν τρίτοι τι θα κάνουμε στο Κυπριακό (τα λένε οι ίδιοι που το 2004 προσαρμόστηκαν στα αγγλοαμερικανικά κελεύσματα). Ασφαλώς όχι. Όμως, στην περίπτωση αυτή, η προτροπή των γειτονικών χωρών είναι αποτρεπτική για να αποφευχθεί αυτοχειρία. Συνεπώς, επείγει οι στρατηγικές επιδιώξεις στην περιοχή, τα ανοίγματα, η αναβάθμιση, να αντανακλούνται και στη διαχείριση του Κυπριακού.