Η πονηρή άφεση αμαρτιών του Πούτιν στο Ισραήλ

Η κατάρριψη του ρωσικού κατασκοπευτικού αεροπλάνου στην Συρία, παραλίγο να μετατραπεί στην πιο σοβαρή κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Ισραήλ των τελευταίων ετών. Τα ξημερώματα της Τρίτης 18 Σεπτεμβρίου, η ισραηλινή αεροπορία βομβάρδισε στρατιωτικούς στόχους του συριακού καθεστώτος. Ένα ρωσικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε, παρασύροντας στον θάνατο 14 μέλη του πληρώματος του.

Αρχικά η Μόσχα αντέδρασε με οργή. Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας προανήγγειλε αντίποινα, κατά του Ισραήλ. Αν και το αεροσκάφος καταρρίφθηκε από “φίλια πυρά” της συριακής αεράμυνας, η Μόσχα απέδωσε την ευθύνη στο Τελ Αβίβ. Kατηγόρησε το Ισραήλ, ότι “παραβιάζει την συριακή κυριαρχία“.

Η στάση της Μόσχας μπορεί να χαρακτηριστεί, επιεικώς, ως υποκριτική. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ πραγματοποιεί αεροπορικά πλήγματα εντός της Συρίας. Από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου η ισραηλινή αεροπορία έχει βομβαρδίσει αναρίθμητες φορές στρατιωτικούς στόχους του Ιράν στην Συρία, χωρίς να “ιδρώσει το αυτί” των Ρώσων.

Αυτό που άλλαξε στο επεισόδιο της Τρίτης, είναι πως το Τελ Αβίβ απέφυγε να ενημερώσει τη Μόσχα, όπως έπραττε προηγουμένως. Οι Ρώσοι αιφνιδιάστηκαν βλέποντας τους Ισραηλινούς να πραγματοποιούν βομβαρδισμούς περιμετρικά των ρωσικών, στρατιωτικών βάσεων που διατηρούν στην Λαττάκεια.

Η Μόσχα θρηνεί με “κροκοδείλια δάκρυα” για την εθνική κυριαρχία της Συρίας. Διότι είναι η ίδια που την παραβιάζει, επιτρέποντας την κατοχή συριακών εδαφών από τον τουρκικό στρατό. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Άγκυρας στην Τζαραμπλούς και στο Αφρίν είχαν την έγκριση της Ρωσίας. Η συμφωνία Άγκυρας-Μόσχας για την αποστρατικοποίηση του Ιντλίμπ νομιμοποιεί περαιτέρω την στρατιωτική παρουσία των Τούρκων στην πολύπαθη χώρα.

Εκνευρισμός του Ισραήλ

Κοινό μυστικό είναι πως ο Μπασάρ αλ Άσαντ είναι ιδιαίτερα ενοχλημένος από τις τελευταίες εξελίξεις. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως πέρασαν δύο 24ωρα από την κατάρριψη του αεροσκάφους, για να αποστείλει ο Σύρος πρόεδρος συλλυπητήριο τηλεγράφημα στον Ρώσο ομόλογο του. Αντίστοιχα αισθήματα για την στάση της Μόσχας στο συριακό ζήτημα έχει και το Τελ Αβίβ, για άλλους φυσικά λόγους.

Όχι διότι κόπτεται για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Αλλά επειδή υπολόγιζε πως η Ρωσία θα πίεζε για την απομάκρυνση των Ιρανών από την Συρία. Η Μόσχα όντως δεν επέτρεψε την ανάπτυξη ιρανικών στρατευμάτων και της Χεζμπολάχ στα σύνορα με τα κατεχόμενα από τον ισραηλινό στρατό Υψίπεδα του Γκολάν.

Αυτή η κίνηση όμως δεν είναι αρκετή για το Τελ Αβίβ. Ως γνωστόν θεωρεί “υπαρξιακή απειλή” τις δραστηριότητες του σιιτικού Ιράν. Σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, αλλά και την σουνιτική Σαουδική Αραβία, επιδιώκει την καθολική απομόνωση της Τεχεράνης. Βλέπει πως η Μόσχα δεν έχει καμία διάθεση να συμμετάσχει στην απομόνωση του Ιράν.
Αντιθέτως προχωράει σε μία γεωστρατηγική συμμαχία με την σιιτική χώρα, η οποία υπερβαίνει την εμπλοκή τους στον συριακό εμφύλιο.

Συγκροτούν ουσιαστικά έναν “ευρασιατικό άξονα”, μαζί με τις ασιατικές δημοκρατίες της τέως ΕΣΣΔ. Είναι μία σημαντική γεωπολιτική εξέλιξη που παρατηρεί με ανησυχία το Ισραήλ. Το Τελ Αβίβ έστειλε ένα μήνυμα του “εκνευρισμού” του, με το πολεμικό επεισόδιο της περασμένης Τρίτης.

Η πολιτική των “μηδενικών προβλημάτων” του Πούτιν 

Ο Ρώσος πρόεδρος φρόντισε να αποκλιμακώσει την ένταση με το Ισραήλ. Χαρακτήρισε το περιστατικό “ατυχές”, κινούμενος σε άλλο μήκος κύματος από τον υπουργό Άμυνας Σέιγκου. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου εξέφρασε την “λύπη” του για το συμβάν, με τον αρχηγό της πολεμικής αεροπορίας του Ισραήλ να πραγματοποιεί επίσκεψη στην Μόσχα.

Η ήπια στάση του Βλαντιμίρ Πούτιν, προκαλεί μεγάλη εντύπωση. Εξηγείται αν προσέξουμε την εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου στην Μέση Ανατολή, στο σύνολό της. Μπορούμε να την συνοψίσουμε στην φράση “μηδενικά προβλήματα στον αραβικό κόσμο“, αν θυμηθούμε τον Αχμέτ Νταβούντογλου. Η Ρωσία έχει καταφέρει να υπερβεί όλους τους αιματηρούς ανταγωνισμούς στην Μέση Ανατολή.

Έχει άριστες σχέσεις με το σιιτικό Ιράν αλλά και με τον μεγάλο του εχθρό, το σουνιτικό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Διατηρεί τα ιστορικά της ερείσματα στον αραβικό κόσμο, βελτιώνοντας όμως ταυτόχρονα τους δεσμούς της με το Ισραήλ. Επομένως μία δυναμική αντίδραση έναντι του Τελ Αβίβ θα έφερνε την Μόσχα αντιμέτωπη με τα φιλοαμερικανικά αραβικά κράτη, κάτι που ουδόλως επιδιώκει.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα εγκαταλείψει την συμμαχία της με το Ιράν, όπως επιθυμεί το Ισραήλ. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου γνωρίζει πως δεν μπορεί να αναγκάσει δια της βίας την Ρωσία να μεταβάλλει την στάση της στην αντιμετώπιση του Ιράν. Επίσης βλέπει πως η Ουάσιγκτον αρκείται στις οικονομικές κυρώσεις, αρνούμενη να αναλάβει στρατιωτική δράση κατά της Τεχεράνης.

Το Τελ Αβίβ ίσως αναζητήσει νέες συμμαχίες, ως αντίβαρο στην ιρανική επιρροή. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του ισραηλινού τύπου, έχουν ξεκινήσει μυστικές συνομιλίες για την αποκατάσταση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων. Μοιάζει αδύνατο, με δεδομένες τις προσβολές που έχουν ανταλλάξει κατά καιρούς οι Νετανιάχου και Ερντογάν. Όπως έμοιαζε αδύνατη και η συμμαχία Τουρκίας-Ρωσίας μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού στην Συρία το 2015.