Το Brexit, η Μέι και το κερασάκι στην τούρτα

Εξελίξεις έχουν δρομολογηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά το αδιέξοδο που διαπιστώθηκε στην άτυπη Σύνοδο του Σάλτσμπουργκ σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Στο Λονδίνο συζητείται ακόμη και το ενδεχόμενο νέας πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, ενώ την ίδια ώρα είναι σε εξέλιξη το ετήσιο συνέδριο των Εργατικών και θα ακολουθήσει, στο τέλος του μήνα, το συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος.

Λίγα εικοσιτετράωρα μετά την Σύνοδο και τα επικριτικά σχόλια σχεδόν του συνόλου του βρετανικού τύπου για το σχέδιο Τσέκερς, με το οποίο πήγε η Μέι στο Σάλτσμπουργκ, συνεργάτες της φέρονται να εξετάζουν  πρόωρη προσφυγή στις κάλπες τον Νοέμβριο. Σύμφωνα μάλιστα με την  Sunday Times, που έκανε την αποκάλυψη, οι συνεργάτες της πρωθυπουργού εκτιμούν ότι οι πρόωρες εκλογές θα βοηθήσουν να προχωρήσει το Brexit και να παραμείνει η Μέι στον πρωθυπουργικό θώκο με ανανεωμένη λαϊκή εντολή.

Αν και μέχρι αυτήν την ώρα δεν υπάρχει κανένας επίσημος σχολιασμός από την Ντάουνινγκ Στριτ σχετικά με το δημοσίευμα, ο αρμόδιος για το Brexit υπουργός, Ντομινίκ Ράαμπ, το χαρακτήρισε «ανάξιο λόγου» και απέκλεισε το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών.

Ο ηγέτης των Εργατικών δήλωσε πάντως ότι θα προτιμούσε εθνικές εκλογές παρά ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Με την δήλωσή του αυτή, ο Κόρμπιν πρεσάρει την Μέι, αν και παραλλήλως δηλώνει ότι θα ακολουθήσει την απόφαση του συνεδρίου των Εργατικών, το οποίο διεξάγεται στο Λίβερπουλ και θα συζητήσει το ενδεχόμενο ενός νέου δημοψηφίσματος. Ποιος όμως θέλει νέο δημοψήφισμα;

Με ποιο ερώτημα

Η Μέι έχει ήδη αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο μετά τις προτάσεις που διατυπώθηκαν δημόσια, με κορυφαία αυτήν του δημάρχου του Λονδίνου και στελέχους των Εργατικών, Σαντίκ Καν. Στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ επικαλείται άλλωστε την απόφαση που πήραν οι Βρετανοί πολίτες το 2016, ενώ ερωτώμενη για το ενδεχόμενο επανένταξης μετά το Brexit απάντησε ότι είναι πιθανότερο η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Αγγλίας να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Ο Κόρμπιν από την πλευρά του δεν έχει υποστηρίξει μέχρι στιγμής τις προτάσεις και τις εκκλήσεις για νέο δημοψήφισμα, η κατάσταση ωστόσο έχει αλλάξει μετά την Σύνοδο του Σάλτσμπουργκ, όπου για πρώτη φορά τις τελευταίες τέσσερις με πέντε δεκαετίες, η βρετανική πολιτική εμφανίζεται αδύναμη να επιβληθεί σε ευρωπαϊκά ζητήματα. Ο ηγέτης των Εργατικών είναι γνωστός ευρωσκεπτικιστής και το 1975 είχε ψηφίσει κατά της ένταξης του Ηνωμένου Βασιλείου στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Παρόλα αυτά εμφανίστηκε διατεθειμένος να ακούσει τα επιχειρήματα για ένα πιθανό νέο δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην ΕΕ, αν και εξέφρασε την προτίμησή του για την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, στην περίπτωση που η Μέι δεν εξασφαλίσει μια «καλή» συμφωνία.

Την ίδια ώρα ωστόσο, ο Λεν ΜακΚλάσκι, ηγέτης του μεγαλύτερου εμπορικού συνδικάτου στην Βρετανία, του Unite, και στενός σύμμαχος του Κόρμπιν, ανέφερε ότι το όποιο δημοψήφισμα δεν θα μπορούσε να έχει το ερώτημα «θέλουμε να επιστρέψουμε στην ΕΕ;». Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο ερώτημα έχει απαντηθεί το 2016. Ο  νούμερο δύο των Εργατικών όμως, ο Τομ Γουότσον, αν και εκτίμησε ότι θα μπορούσαν να γίνουν σύντομα εκλογές, αφού η κυβέρνηση της Μέι καταρρέει , σημείωσε ότι η ηγεσία των Εργατικών δεν μπορεί να αγνοήσει τυχόν απόφαση του συνεδρίου για νέα «λαϊκή ψηφοφορία».

Τώρα σε ό,τι αφορά την θέση των Βρυξελλών, σύμφωνα με όσα είπε ο πρωθυπουργός της Μάλτας, Τζόζεφ Μουσκάτ, από το Σάλτσμπουργκ σχεδόν ομόφωνη θα ήταν η υποστήριξη των Ευρωπαίων ηγετών στο «σχεδόν αδύνατο» ενδεχόμενο να γίνει ένα δεύτερο δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Χωρισμένοι στα δύο

Το συνέδριο των Εργατικών ολοκληρώνεται την Τετάρτη και την Κυριακή θα ξεκινήσουν οι εργασίες του Συνεδρίου του Συντηρητικού Κόμματος, όπου η Μέι αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με τους επικριτές του σχεδίου της, οι οποίοι δεν είναι λίγοι. Μπροστά στην αδυναμία να πείσει του βουλευτές της για την αναγκαιότητα του σχεδίου της, η Μέι έτρεφε την ελπίδα ότι θα μπορούσε αυτό να στηριχθεί στο Κοινοβούλιο από βουλευτές των εργατικών, οι οποίοι παραμένουν το ίδιο διχασμένοι. Το Σάλτσμπουργκ όμως αλλάζει και εδώ το τοπίο, καθώς αυτό που άφησε στην βρετανική κοινωνία είναι τα πρωτοσέλιδα της επόμενης ημέρας, στα οποία κυριαρχούσε η λέξη «ταπείνωση».

Σε ό,τι αφορά τους Συντηρητικούς η ένταση στα ετήσια συνέδριά τους αποτελεί παράδοση. Όλοι θυμούνται άλλωστε το περσινό φιάσκο, όπου η ομιλία της πρωθυπουργού διακόπηκε από τον επίμονο βήχα της και από έναν φαρσέρ που της κοινοποιούσε την απόλυσή της. Πέρυσι βέβαια κατέρρευσαν τα γράμματα του σκηνικού, ενώ φέτος καταρρέει η ίδια η Μέι και η πολιτική της. Αλήθεια ποιος θα κρατήσει τον Μπόρις Τζόνσον μετά το Σάλτσμπουργκ και τις τελευταίες εξελίξεις;

Ήδη ο πρώην υπουργός αρμόδιος για το Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις έκανε λόγο προ ημερών για τριάντα έως σαράντα συντηρητικού βουλευτές, οι οποίοι δεν θα ψήφιζαν πιθανόν μια συμφωνία που θα έφερνε η Μέι στη Βουλή. Η Μέι δέχεται πιέσεις όμως και στην κυβέρνηση και σύμφωνα με την Telegraph ορισμένοι από τους υπουργούς της θα της ζητήσουν εναλλακτικό σχέδιο και ενδέχεται να υποβάλλουν ακόμη και ομαδικώς τις παραιτήσεις τους, αν δεν υπάρξει αλλαγή πορείας. Ως υποψήφιους για παραίτηση το δημοσίευμα ανέφερε μάλιστα τους υπουργούς Εργασίας, Διεθνούς Ανάπτυξης και Εσωτερικών.

Sorry, no cherries

Στην άτυπη σύνοδο του Σάλτσμπουργκ οι ηγέτες της ΕΕ απέρριψαν την περασμένη Πέμπτη το σχέδιο «Τσέκερς»,  ζητώντας από το Ηνωμένο Βασίλειο παραχωρήσεις στα θέματα του εμπορίου και των συνόρων με την Ιρλανδία. Η ΕΕ επιμένει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν σκληρά σύνορα ανάμεσα στην Βόρεια Ιρλανδία, που είναι βρετανική επαρχία, και την Δημοκρατία της Ιρλανδίας, με το Μπέλφαστ να παραμένει στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ ή να εγκαθίσταται ένα σύνορο στη θάλασσα της Ιρλανδίας, αν δεν επιτευχθεί μια εναλλακτική λύση.

Η Μέι από την πλευρά της διαμήνυσε ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί καμία συμφωνία που θα μεταχειρίζεται την Βόρεια Ιρλανδία διαφορετικά απ’  ό,τι το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο. Αν και στο Σάλτσμπουργκ είπε ότι θα ετοιμάσει νέες προτάσεις, δύο ημέρες μετά σε τηλεοπτικό μήνυμα της από το Λονδίνο διαμήνυε ότι δεν θα διαλύσει την χώρα της, κατήγγειλε αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις και δήλωνε ότι αναμένει την εναλλακτική πρόταση των Βρυξελλών. Παραλλήλως χαρακτήριζε «απαράδεκτη» την απόρριψη της πρότασης του Λονδίνου και ζητούσε από τους Ευρωπαίους ηγέτες να της συμπεριφέρονται με σεβασμό.

Η αδιάλλακτη στάση της ικανοποίησε μεγάλη μερίδα των ευρωσκεπτικιστών του κόμματός της, ενώ προκάλεσε την αντίδραση των Βρυξελλών με τον Τουσκ να διαμηνύει ότι «για το καλό των διαπραγματεύσεων και από σεβασμό προς τις προσπάθειες της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι αποφασίσαμε να θεωρήσουμε το σχέδιο Τσέκερς ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση». Ο Τουσκ σημείωνε παραλλήλως ότι κάνει αυτές τις δηλώσεις «ως στενός φίλος της Βρετανίας και ειλικρινής θαυμαστής της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι», σε μια προσπάθεια να ρίξει την ένταση που προκάλεσαν τα σχόλια του για τα κεράσια.

«Ένα κομμάτι κέικ, ίσως; Λυπάμαι, δεν έχει κεράσια. #Brexit»  έγραφε η λεζάντα της φωτογραφίας που ανάρτησε στο Instagram ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και έδειχνε τον ίδιο να προσφέρει ένα δίσκο με κομμάτια κέικ στην Τερέζα Μέι, κατά τη διάρκεια της Συνόδου του Σάλτσμπουργκ. Το  «Sorry, no cherries» (Λυπάμαι, δεν έχει κεράσια) θεωρήθηκε ως έμμεση αναφορά στις κατηγορίες που διατυπώνουν οι Βρυξέλλες για το Λονδίνο ότι επιδιώκει επιλεκτική και αλά καρτ συμφωνία (cherry picking) και, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε τις αντιδράσεις της βρετανικής κυβέρνηση, καθώς θεωρήθηκε προσβολή για τους Βρετανούς πολίτες.

Με κεράσια ή όχι πάντως το πολιτικό σκηνικό στην Βρετανία είναι περισσότερο ρευστό από ποτέ, τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο, καθώς την τρέχουσα εβδομάδα τα δύο μεγάλα κόμματα θα πρέπει να οριοθετήσουν πως θέλουν να αποχωρήσει η χώρα από την ΕΕ. Την ίδια ώρα η αδύναμη κυβέρνηση της Μέι θα πρέπει να ετοιμάσει το δικό της εναλλακτικό σχέδιο για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18ης Οκτωβρίου, για το οποίο όλοι εκτιμούν ότι θα είναι “η ώρα της αλήθειας”.