Υποβρύχιο Β-11: Βυθίζοντας τουρκικό θωρηκτό στα Δαρδανέλια

Το υποβρύχιο όπλο δεν είχε την αναγνώριση που του άξιζε στην Βρετανία. Και αυτό ήταν απολύτως λογικό, αν αναλογιστεί κανείς, ότι το Βασιλικό Ναυτικό, το ισχυρότερο τότε στον κόσμο, διέθετε, το 1914, πάνω από 60 θωρηκτά, παλαιά και νεότευκτα. Η εμπιστοσύνη του Βασιλικού Ναυτικού στην γραμμή μάχης των θωρηκτών του, καθιστούσε αυτόματα τα υποβρύχια φτωχούς συγγενείς, ειδικών καθηκόντων.

Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία κήρυξε τον πόλεμο στην Αντάντ στις 30 Οκτωβρίου 1914, το Βρετανικό και το Γαλλικό Ναυτικό είχαν αναπτύξει στην Ανατολική Μεσόγειο μερικά παλαιά πλοία, υπό την ηγεσία του αντιναυάρχου Κάρντεν. Λίγο μετά την έναρξη των επιχειρήσεων οι δυνάμεις του Κάρντεν ενισχύθηκαν με τρία υποβρύχια από τη Μάλτα, τα Β-9, Β-10 και Β-11.

Ο Πόουναλ αναζητούσε επιθετικό ρόλο για τα υποβρύχια του. Τότε τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα διείσδυσης στα Στενά των Δαρδανελίων και χτυπήματος των εχθρικών πλοίων στις βάσεις του. Ο Πάουναλ, μαζί με τον κυβερνήτη του υποβρυχίου Β-11 Νόρμαν Χόλμπρουκ εξέτασαν ακριβώς αυτό το θέμα σε συνάντησή τους.

Το Β-11 ήταν ήδη ένα παλαιό, για τα δεδομένα του 1914, υποβρύχιο. Το να αποτολμήσει ένα υποβρύχιο, είτε σκάφος επιφανείας, να εισέλθει στα Στενά των Δαρδανελίων, αποτελούσε εκείνη την εποχή από μόνο του έναν άθλο. Οι Τούρκοι είχαν ποντίσει πέντε εκτεταμένα ναρκοπέδια, κατά πλάτος των Στενών και ένα ακόμα πιο εκτεταμένο, αμέσως μετά, κατά μήκος των Στενών. Επίσης τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα αποτελούσαν εμπόδιο. Παρόλα αυτά ελήφθη η απόφαση το Β-11 να εισέλθει στα Στενά των Δαρδανελίων.

Τολμηρή διείσδυση

Νωρίς το πρωί της Κυριακής, της 13ης Δεκεμβρίου 1914, όλα ήταν έτοιμα. Το Β-11 και το βοηθητικό σκάφος “Blenheim” κινήθηκαν μαζί προς την είσοδο των Στενών, με το υποβρύχιο “κολλημένο” στο δεξιό, πλευρό του σκάφους, ώστε να είναι αθέατο. Ήταν ακόμα βαθύ σκοτάδι – 04.15 το πρωί – αλλά ο προνοητικός Χόλμπρουκ δεν ήθελε να αφήσει τίποτα στην τύχη.

Τα δύο πλοία έφτασαν σε απόσταση τριών ναυτικών μιλίων (νμ). από την είσοδο των Στενών. Εκεί το υποβρύχιο έμεινε μόνο του. Πλέοντας αργά στην επιφάνεια το υποβρύχιο έφτασε, την αυγή, σε απόσταση ενός νμ από το ακρωτήριο της Έλλης. Το υποβρύχιο ξεκίνησε με τους άνδρες χαμένους στις σκέψεις τους. Όλοι τους γνώριζαν πόσο επικίνδυνο ήταν το εγχείρημά τους. Το προηγούμενο βράδυ, είχαν όλοι τους γράψει αποχαιρετιστήριες επιστολές στις οικογένειές τους οι οποίες θα παραδίδονταν αν το υποβρύχιο δεν επέστρεφε.

Το υποβρύχιο βούτηξε στα 15μ. βάθος και βρέθηκε στην ζώνη του ρεύματος της Μαύρης Θάλασσας, “κόβοντας” ταχύτητα και καταναλώνοντας πολύτιμο ηλεκτρικό ρεύμα από τους συσσωρευτές. Το υποβρύχιο έπλεε με ταχύτητα 4 Κόμβων, αλλά λόγω του ρεύματος προωθούνταν με ταχύτητα μόλις 2 Κόμβων. Η αγωνία στο μικρό σιδερένιο κουφάρι του Β-11 κορυφώνονταν. Ο Χόλμπρουκ το κατάλαβε και αμέσως διέταξε να δοθεί πρωινό στο πλήρωμα. Σε λίγο μυρωδιές από ζαμπόν, μαρμελάδα, τσάι και βούτυρο ηρέμησαν λίγο τα τεντωμένα νεύρα των ανδρών.

Η έναρξη της επίθεσης

Η ώρα πλησίαζε 08.30 και ήδη η μπαταρίες του υποβρυχίου είχαν αδειάσει κατά τα δύο τρίτα. Παρόλα αυτά το υποβρύχιο συνέχισε. Σε λίγο βρέθηκε ενώπιον του πρώτου, γνωστού, ναρκοπεδίου. Ο Χόλμπρουκ διέταξε κατάδυση στα 24 μ. Το βάθος αυτό ήταν, θεωρητικά, πέρα των δυνατοτήτων του υποβρυχίου, αλλά το σκαρί άντεξε.

Στις 09.40 το υποβρύχιο είχε εισέλθει στα Στενά των Δαρδανελίων. Ξαφνικά, διέκρινε ένα μεγάλο πλοίο. Ήταν το παλαιό τουρκικό θωρηκτό “Messudieh”, αγκυροβολημένο σε απόσταση περίπου 1.700 μ. από την πλώρη του υποβρυχίου, υπό γωνία 45ο. Με κόπο το υποβρύχιο έφτασε σε απόσταση 800 μ. από την πρύμνη του θωρηκτού και εξαπέλυσε μια τορπίλη η οποία το έπληξε καίρια. Την ώρα που η τορπίλη έπληξε το θωρηκτό και μαύροι καπνοί άρχισαν να το τυλίγουν, οι Τούρκοι πυροβολητές διέκριναν το περισκόπιο του Β-11 και άρχισαν να βάλλουν εναντίον του με κάθε διαθέσιμο όπλο.

Η θάλασσα άρχισε να βράζει από τα βλήματα γύρω από το υποβρύχιο, το οποίο φαινόταν να μην έχει καμία ελπίδα διαφυγής. Την ίδια ώρα ένας καταχθόνιος παφλασμός ακούστηκε και το τουρκικό θωρηκτό, αναποδογύρισε, παγιδεύοντας πολλούς από τους 700 σχεδόν άνδρες του πληρώματός του, στο κήτος του και παρασύροντας, αρκετούς από αυτούς, στον υγρό του τάφο για πάντα.

«Κατάδυση, πίσω ολοταχώς»

Τώρα ο Χόλμπρουκ έπρεπε να οδηγήσει το υποβρύχιο έξω από τον κόλπο. «Κατάδυση, πίσω ολοταχώς», διέταξε και το υποβρύχιο με τα τελευταία ψήγματα ισχύος του ηλεκτροκινητήρα υπάκουε αργά. Λόγω βλάβης της πυξίδας όμως υποχρεώθηκε να ανέλθει σε περισκοπικό βάθος. Ξαφνικά εμφανίστηκαν τουρκικά περιπολικά. Ο κυβερνήτης του Β-11 διέταξε κατάδυση, αλλά το υποβρύχιο “βρήκε” στα αβαθή και με τον πύργο του να φαίνεται. Παρόλα αυτά το υποβρύχιο συνέχισε να πλέει “ξύνοντας” τον βυθό.

«Ο ηλεκτροκινητήρας κυριολεκτικά έπνεε τα λοίσθια, αλλά μας οδηγούσε στη σωτηρία», ανέφερε ο Χόλμπρουκ. Έστρεψε το πηδάλιο αριστερά και άφησε το ρεύμα να οδηγήσει το μικρό του υποβρύχιο έξω από τα Στενά, τα οποία εκτείνονταν μπροστά του για ακόμα 16 ναυτικά μίλια.

Με τη πυξίδα εκτός λειτουργίας ο Χόλμπρουκ αποφάσισε να μην διακινδυνεύσει νέα διέλευση κάτω από τα ναρκοπέδια. Θα έπλεε σε περισκοπικό βάθος ανάμεσά τους. Απόλυτη ησυχία επικρατούσε στο υποβρύχιο. Μόνο οι βαριές ανάσες από τον πνιγηρό αέρα ακούγονταν, μαζί με λίγες κοφτές λέξεις- διαταγές από το στόμα του Χόλμπρουκ. Με επιδεξιότητα ο κυβερνήτης του Β-11 το κατεύθυνε, οπτικά, μέσα από τα ναρκοπέδια προς τη έξοδο των Στενών.

Διένυσαν 10 ναυτικά μίλια αντιλαμβανόμενοι κάπου-κάπου τις τουρκικές οβίδες από τα παράκτια πυροβόλα να εκρήγνυνται  κοντά τους. Ο Χόλμπρουκ σε απάντηση διέταξε να σερβιριστεί το μεσημεριανό γεύμα!  Τελικά στις 14.10 το υποβρύχιο αναδύθηκε, 2 νμ. δυτικά του ακρωτηρίου της Έλλης και είδε να το αναμένουν δύο βρετανικά αντιτορπιλικά για να το συνοδεύσουν. Όταν ανοίχτηκε η μικρή θυρίδα στον πυργίσκο του υποβρυχίου, οι ναύτες των αντιτορπιλικών που είχε ανάβει στο κατάστρωμά του, είδαν πρασινοκίτρινους ατμούς να βγαίνουν από το εσωτερικό του.

Ήταν ο δηλητηριασμένος αέρας που για ώρα ανάσαιναν οι άνδρες του υποβρυχίου. Υπήρχε δε τόσο μεγάλη έλλειψη οξυγόνου εντός του υποβρυχίου ώστε χρειάστηκε να περάσει περισσότερο από μισή ώρα, ώστε να τεθεί σε λειτουργία ο βενζινοκινητήρας του σκάφους!