Σε σαφάρι για να βρεις το φάρμακό σου

Χωρίς προηγούμενο είναι οι ελλείψεις φαρμάκων που παρατηρούνται στη χώρα μας, σύμφωνα με το Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, ενώ κατατέθηκε και σχετική επερώτηση από το ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος καλεί τον υπουργό Υγείας να λύσει το χρονίζον αυτό πρόβλημα. Οι φαρμακοποιοί καταγγέλλουν κάτι που έχουν διαπιστώσει στην πράξη και οι ίδιοι οι ασθενείς, ότι από το 2010 και μετά, άρχισαν σημαντικές ελλείψεις, η αγορά εν συνεχεία για λίγο έδειξε να σταθεροποιείται, όμως εδώ και μήνες οι ελλείψεις επανήλθαν δριμύτερες. Κυβερνητική απάντηση στο πρόβλημα αυτό δεν έχει δοθεί παρότι η κατάσταση είναι κυριολεκτικά εκτός ελέγχου εδώ και πέντε μήνες.

Από τον ΕΟΦ στον οποίο απευθυνθήκαμε, ουδεμία απάντηση λάβαμε. Η “λύση” που έχει βρεθεί πάντως είναι κατά καιρούς να απαγορεύει τις εξαγωγές σκευασμάτων με την διαδικασία του επείγοντος, όμως, αυτό είναι πασιφανές ότι δεν λύνει κανένα πρόβλημα, γιατί αμέσως μετά οι ελλείψεις επανέρχονται και κρατάνε μέχρι και δίμηνο ή και τρίμηνο. Ο ΕΟΦ ζητεί από τις φαρμακαποθήκες να διατηρούν στοκ για τρεις μήνες, ενώ για να μην ταλαιπωρούνται οι ασθενείς χρειάζεται να κρατούν στοκ για εξάμηνο. Όμως ούτε το τρίμηνο τηρείται. Πολλοί επικαλούνται ότι το πρόβλημα παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη, όμως αυτό δεν αληθεύει, με την έννοια ότι οι ελλείψεις στην Ελλάδα άρχισαν πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Απ. Βαλτάς είπε σε συνέντευξή του ότι «δεν τηρούνται τα τρίμηνα αποθέματα, δεν τηρείται τίποτα. Δεν υπάρχει έλεγχος. Δεν υπάρχει προσωπικό; Δεν υπάρχει διάθεση; Δεν υπάρχει η πολιτική βούληση; Εκείνο που ξέρω είναι ότι τρίμηνα αποθέματα δεν υπάρχουν». Μάλιστα, ο ίδιος επανειλημμένα έχει πιέσει τον πρόεδρο του ΕΟΦ κ. Δημήτρη Φιλίππου:  «Πρέπει να βγάζει επικαιροποιήμενες λίστες με φάρμακα που είναι αποδεδειγμένα εξαγώγιμα, κάτι που το βλέπουν όλοι, εκτός από εκείνον», είπε ο κ. Βαλτάς.

Οι εκπρόσωποι του ΠΦΣ επίσης σημείωσαν σε συνέντευξή τους την αγανάκτησή τους για το γεγονός ότι στις αρχές Ιανουαρίου ο ΕΟΦ ανέστειλε τις απαγορεύσεις για εξαγωγές και εν ριπή οφθαλμού όλοι έσπευσαν να εξάγουν μαζικά τα φάρμακα που είχαν στοκάρει, με αποτέλεσμα να αρχίσουν οι τρομερές ελλείψεις στην ελληνική αγορά. Σημαντικό ρόλο στην “εξαφάνιση” εκατοντάδων σκευασμάτων, παίζει  το κέρδος που έχουν όσοι τα εξάγουν με “παράλληλες εξαγωγές”. Αυτές καθαυτές δεν είναι παράνομες, αλλά όταν γίνονται χωρίς να τηρείται η υποχρέωση της εξασφάλισης επαρκούς στοκ στη χώρα, τότε γίνεται σαφές ότι ξεπερνιώνται κάποιες κόκκινες γραμμές.

Σαφάρι για τα φάρμακα

Γιατί γίνεται αυτό; Γίνεται διότι, για παράδειγμα, ένα κορτιζονούχο κολλύριο που το εισάγουν στην Ελλάδα περίπου 2 ευρώ και που πωλείται στον ασθενή 3,4, στη Γερμανία πωλείται 17,10 ευρώ. Ένα αντιυπερτασικό το οποίο στην Ελλάδα, πωλείται 10 ευρώ, στη Γερμανία πωλείται 45. Οπότε οι εισαγωγείς φαρμάκων στην Ελλάδα έχουν μεγάλο όφελος να τα εισάγουν στη χώρα μας φτηνά και να τα μεταπωλούν στη Γερμανία σε εξαπλάσια έως δεκαπλάσια τιμή. Ένα άλλο κίνητρο είναι οι τεχνητές ελλείψεις, που χρησιμοποιούνται για νέα διαπραγμάτευση της τιμής του σκευάσματος, οπότε σε αυτές τις περιπτώσεις το φάρμακο σε έλλειψη τελικά επανεμφανίζεται, αλλά ακριβότερο.

Οι ασθενείς εν τω μεταξύ “βγαίνουν στο κυνήγι” από φαρμακείο σε φαρμακείο με την ελπίδα να βρουν σε κάποιο ράφι να έχει ‘ξεμείνει’ το φάρμακό τους, αλλά τις περισσότερες φορές παρά την ταλαιπωρία τους, το σκεύασμα που χρειάζονται έχει εξαντληθεί από παντού. Στην ταλαιπωρία πρέπει να προστεθεί και το άγχος των ασθενών, για το κατά πόσο τον επόμενο μήνα που θα έρθει η ώρα της εκτέλεσης της επόμενης συνταγής για το φάρμακό τους θα υπάρχει ή όχι, και ποιο θα πρέπει να αναζητήσουν μαζί με τον γιατρό τους για αντικατάσταση της αρχικής επιλογής.

Σημειωτέον δε ότι πολλά σκευάσματα είναι για τους ασθενείς αναντικατάστατα, όπως π.χ. κάποια που ειναι μοναδικά για καρδιοπαθείς μα αναπνευστικά προβλήματα, τύποι κορτιζόνης που είναι εξίσου μοναδικοί για τους πάσχοντες από ασθένειες του εντέρου, αγχολυτικά που είναι επίσης μοναδικά για όσους έχουν ΧΑΠ και πολλά άλλα που ενδείκνυνται για συγκεκριμένες παθήσεις και που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από άλλα. Επίσης, αν και πολλά φάρμακα μοιάζουν ίδια, επειδή περιέχουν την ίδια δραστική ουσία, εντούτοις δεν περιέχουν τα ίδια έκδοχα. Τα έκδοχα είναι ουσίες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό και άλλα χαρακτηριστικά του σκευάσματος.

Λήγουν συνταγές

Οι φαρμακευτικοί σύλλογοι, που έχουν μια σφαιρικότερη εικόνα διαπιστώνουν ότι λείπουν συστηματικά από τα ράφια τους σκευάσματα ζωτικής σημασίας και πολλές φορές λήγουν οι συνταγές των ασφαλισμένων χωρίς αυτές να μπορούν να εκτελεστούν: αντιπηκτικά, εισπνεόμενα για πνευμονοπάθειες, κολλύρια για τα μάτια, αντιβιώσεις, παυσίπονα, αντιπυρετικά, αντιδιαβητικά, αγχολυτικά κ.ά.

Ο κ. Βαλτάς έχει επανειλημμένα τονίσει ότι ο ΕΟΦ έχει τη δυνατότητα να ελέγξει την κατάσταση και ότι ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος έχει ετοιμάσει από πέρσι πλατφόρμα για τον έλεγχο των ελλειπτικών φαρμάκων –πλατφόρμα που ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο καθημερινά. Η εφαρμογή αυτή δημιουργήθηκε σε συνεννόηση με την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και αναμένεται να συνδεθεί με τον ΕΟΦ, όμως κοντεύει να κλείσει χρόνος και δεν έχει γίνει ούτε ένα βήμα για την αξιοποιηση του λογισμικού.

Παρόμοια είναι και τα παράπονα του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής: «Παρότι η κατάσταση είναι δραματική, κανένας αρμόδιος δεν συγκινείται. Είναι πρωτοφανείς και οι ελλείψεις των φαρμάκων που εισάγει το ΙΦΕΤ, θυγατρική του ΕΟΦ και επομένως υπό κρατικό έλεγχο», τονίζουν οι φαρμακοποιοί της Αττικής, αναφερόμενοι και στα φάρμακα που εισάγονται πολύ ειδικά από το ίδρυμα ΙΦΕΤ. Το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας ασχολείται με σκευάσματα που είτε δεν έχουν κυκλοφορήσει στην χώρα ή έχουν αποσυρθεί από την Ελλάδα και μπορούν να επανεισαχθούν μόνον από το κράτος, δηλαδή το ΙΦΕΤ.

Οργισμένη ανακοίνωση εξέδωσε και η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), η οποία απαιτεί «να δοθεί άμεσα μόνιμη λύση στις ελλείψεις γ’ σφαιρινών και ηπαρινών, καθώς κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές». Η Συνομοσπονδία σχολιάζει: «Δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος υπεύθυνος, ούτε για να διαπιστώσει που ακριβώς εντοπίζεται το πρόβλημα, αλλά ούτε για να το λύσει, ή για να παραιτηθεί». Μάλιστα, επιρρίπτει ευθύνες στην Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Φαρμάκου, στον υπουργό Υγείας, αλλά και στην ίδια την ηγεσία της Κυβέρνησης.