Η υποκριτική ηθική της Δύσης – Η Ουκρανία, η Υεμένη και το Τιγκράι

«Η ηγεμονική δύναμη είναι αυτή που καθορίζει, τι είναι δίκαιο, τι είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Και οι νέοι πόλεμοι γίνονται η συνέχιση της ηθικής με βρώμικα μέσα». Νόαμ Τσόμσκι

Με την ανάπτυξη των ΜΜΕ ο επικοινωνιακός πόλεμος, κοινώς η προπαγάνδα, είναι από τα πλέον ισχυρά όπλα. Στα πλαίσια αυτά εγγράφεται και η επιλεκτική προβολή ειδήσεων. Τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ αφιέρωσαν συνολικά πολύ περισσότερο χρόνο για τη ρωσική εισβολή από οποιαδήποτε άλλη σύγκρουση, μην εξαιρουμένης της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ το 2003. Ο πόλεμος στην Ουκρανία λαμβάνει την προσοχή που του αξίζει, αλλά υπάρχει περιορισμένη κάλυψη για συγκρούσεις σε άλλα μέρη του κόσμου (Υεμένη, Tigray).

Ο πόλεμος στην Υεμένη, π.χ. έλαβε 92 λεπτά κάλυψης στο διάστημα 2015-19, σε σύγκριση με τα 562 λεπτά κάλυψης που έλαβε ο πόλεμος στην Ουκρανία μόνο τον περασμένο Μάρτιο. Ο πόλεμος στο Tigray της Αιθιοπίας λαμβάνει μόνο περιστασιακές αναφορές, παρόλο που εκτιμάται ότι έχει 500.000 θύματα και δύο  εκατομμύρια εκτοπισμένους σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Τον Ιούνιο 2021, δύο μήνες πριν το Αφγανιστάν πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν, τα μεγάλα δίκτυα αφιέρωσαν μόνο 13 λεπτά για να αναφέρουν αυτό που ένας ιστορικός αποκάλεσε «τον λιγότερο αναφερόμενο πόλεμο, από τον Α’ Παγκόσμιο». Για λόγους που θα αναφέρουμε, τα συστημικά ΜΜΕ εφαρμόζουν επιλεκτικά το “κρείττον του λαλείν το σιγάν”. Πού οφείλεται αυτή η διαφορετική αντιμετώπιση; Μία εύκολη απάντηση είναι η γεωγραφική περιοχή που εξελίσσεται η σύγκρουση.

Ένας πόλεμος στο ευρωπαϊκό έδαφος συγκινεί περισσότερο από άλλον που διεξάγεται στην Αφρική. Ένας παράγοντας που ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά των Μεγάλων Δυνάμεων και κατ’ ακολουθία την κάλυψη των διαδραματιζόμενων από τα ΜΜΕ είναι τα γεωπολιτικά συμφέροντα. Τα κράτη παρέχουν ασυλία στον εμπλεκόμενο που εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους, αποσιωπώντας τυχόν εγκληματικές ενέργειές του. Παράλληλα η προπαγάνδα αναλαμβάνει να αμβλύνει το λαϊκό αίσθημα.

Τα συμφέροντα της πολεμικής βιομηχανίας

Ένας άλλος παράγοντας είναι τα υποκρυπτόμενα συμφέροντα, κυρίως της πολεμικής βιομηχανίας. Οι πωλήσεις όπλων στο Ριάντ περιέχουν και έναν άγραφο όρο, που υπαγορεύει την ολοκληρωτική σιωπή για τα εγκλήματα των Σαούντ. Αντίστοιχα στις ΗΠΑ οι χορηγίες δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων που έδωσαν στις προεκλογικές εκστρατείες βιομηχανίες όπλων, εξασφάλισαν την ανοχή Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών στον πόλεμο εναντίον της Υεμένης.

Χάρη σε αυτή τη διακομματική σιωπή, η Lockheed Martin ανακοίνωσε τον Μάιο συμβόλαια ύψους 28 δισ.$ με τη Σαουδική Αραβία, η Boeing πούλησε 48 ελικόπτερα Σινούκ και άγνωστο αριθμό κατασκοπευτικών αεροσκαφών P-8, ενώ η Raytheon υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας. Ένα ερώτημα είναι μήπως μία από τις αιτίες της αμέριστης υποστήριξης της Ουάσιγκτον στην Ουκρανία είναι απόρροια παρόμοιων προεκλογικών χορηγιών;

Προφανώς από ένα παρατεταμένο πόλεμο, που φαίνεται να επιδιώκει ο Λευκός Οίκος, ωφελείται τα μέγιστα η πολεμική βιομηχανία. Ειρήσθω εν παρόδω αναφέρουμε τη ρήση Νομπελίστα Αμερικανού οικονομολόγου: «Η καταστροφή της πολεμικής βιομηχανίας των ΗΠΑ, θα έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή της οικονομίας». Επομένως, αν δεν υπάρχουν εχθροί, πρέπει να τους δημιουργήσουμε! Ένα δεύτερο ερώτημα είναι πώς τα Δυτικά ΜΜΕ συνέκλιναν τόσο συντεταγμένα σ’ αυτή την τεράστια προπαγάνδα για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μήπως υπάρχει συνάφεια με τα ανωτέρω;

Η γενοκτονία στην Υεμένη

Ο Τζέιμς Λιντς, στέλεχος της Διεθνούς Αμνηστίας δήλωσε: «Η ανήθικη πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία… βοηθά και υποκινεί φρικτά εγκλήματα». Πλησιάζοντας τα οκτώ χρόνια σύρραξης, η Υεμένη έχει καταστεί πεδίο σύγκρουσης περιφερειακών δυνάμεων του ισλαμικού, κι όχι μόνο, κόσμου. Με τον πόλεμο που εξαπέλυσε η Σαουδική Αραβία, τα αμερικανικά οπλικά συστήματα πλήττουν και αμάχους. Οι έμποροι όπλων φρόντιζαν να επιβάλλουν την ρήτρα της σιωπής στις χώρες παραγωγής με την φίμωση των ΜΜΕ.

Συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων, τον οποίο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων περιγράφει ότι έχει «πρόσβαση σε μερικές από τις πιο εξελιγμένες και ακριβές στρατιωτικές τεχνολογίες στον κόσμο», χρησιμοποίησε τις πιο αιματηρές τακτικές σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Όπως έγραψε η Martha Mundy, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο LSE, «οι στρατηγικές του συνασπισμού στον πόλεμο της Υεμένης, περιλαμβάνουν έναν αποκλεισμό στη θάλασσα, την ξηρά και τον αέρα, ο οποίος χρησιμοποίησε την πείνα ως μέθοδο πολέμου, και αδιάκριτες επιθέσεις κατά του άμαχου πληθυσμού».

Η πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία παραβιάζει το πνεύμα και το γράμμα των κοινών κανόνων που υιοθέτησε η ΕΕ το 2008, για «τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού» (Κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου), αλλά και σειρά αποφάσεων του Ευρωκοινοβουλίου. Μερικές αποφάσεις της ΕΕ όμως φαίνεται ότι δεν έχουν την παραμικρή ισχύ, εάν θίγουν συμφέροντα της βιομηχανίας όπλων.

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, εκτιμάται ότι ο αριθμός των νεκρών του πολέμου έχει ξεπεράσει τις 400.000, με το 70% αυτών να είναι παιδιά κάτω των πέντε ετών λόγω των σααυδαραβικών βομβαρδισμών και του ασφυκτικού αποκλεισμού της Υεμένης. Πρόκειται για σαφή ανθρωπιστική τραγωδία. Ο μέσος Δυτικός πολίτης έχει κάποια ενημέρωση γι’ αυτά τα εγκλήματα πολέμου;

Ματώνει η η «Ευδαίμων Αραβία»

Για να διαπράξει τέτοιες ωμότητες, οι Σαουδάραβες χρειάζονταν αποφασιστική υλικοτεχνική βοήθεια τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Οι χώρες αυτές, που είναι οι βασικοί προμηθευτές οπλικών συστημάτων, με τα οποία η Σαουδική Αραβία βομβαρδίζει εδώ και χρόνια σχολεία, νοσοκομεία και υπαίθριες αγορές, αδιαφόρησαν, καθώς διεθνείς οργανώσεις αποκάλυπταν τα φρικιαστικά εγκλήματα.

Ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι ο πόλεμος της Σαουδικής Αραβίας εναντίον της Υεμένης απειλεί να προκαλέσει τον μεγαλύτερο λιμό και τη μεγαλύτερη επιδημία χολέρας που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα τις τελευταίες δεκαετίες. Η Υεμένη, η “Ευδαίμων Αραβία” όπως την περιέγραφε ο Πτολεμαίος, ζει με αυτή την κατάρα σχεδόν από την πρώτη στιγμή που κατοικήθηκε από τον 12ο π.Χ. αιώνα.

Η εισβολή της Σαουδικής Αραβίας και οι ανηλεείς βομβαρδισμοί που φτάνουν μέχρι την πρωτεύουσα Σαναά, φαντάζουν στον εξωτερικό παρατηρητή σαν πόλεμος τοπικού ενδιαφέροντος. Στην πραγματικότητα, πίσω από τις υπαρκτές τοπικές αντιπαραθέσεις, παίζεται και ένα ακόμη επεισόδιο δυο ακήρυχτων πολέμων, της διαμάχης της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν, αλλά και της σύγκρουσης ΗΠΑ-Κίνας για τον έλεγχο σε ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά περάσματα του πλανήτη.

Το γεωπολιτικό παιχνίδι ξεκινά το 1869 όταν ανοίγει η διώρυγα του Σουέζ και μαζί της δημιουργείται νέος θαλάσσιος δρόμος προς τον Ινδικό Ωκεανό. Όποιος θέλει να εξασφαλίσει το νέο εμπορικό πέρασμα πρέπει να ελέγχει την είσοδό του (Σουέζ) αλλά και την έξοδό του, στα στενά του Μπαμπ ελ Μαντέμπ, που βρίσκονται ανάμεσα σε Υεμένη και Ερυθραία. Η στρατηγική τοποθεσία της Υεμένης, την κατέστησαν μήλο της έριδος για Ουάσινγκτον και Μόσχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μόσχα είχε μετατρέψει την Υεμένη σε σημαντικό κέντρο ηλεκτρονικής παρακολούθησης στην περιοχή.

Η γενοκτονία στο Tigray

Κάθε πόλεμος στην Ευρώπη προκαλεί αίσθημα απορίας στο δυτικό κοινό, που θεωρεί αδιανόητο να συμβαίνει πόλεμος στον 21ο αιώνα στη Γηραιά Ήπειρο. Συχνά η αντίδραση των Δυτικών για συρράξεις σε Αφρική ή Μέση Ανατολή είναι υποτονική, θεωρώντας ότι σ’ αυτές τις περιοχές πάντα γίνονται πόλεμοι. Κάπως έτσι αμβλύνεται και η ευαισθησία τους για τα χιλιάδες θύματα, μεταξύ των οποίων και παιδιά! Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Tigray, είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς ποιοι είναι οι “κακοί”.

Μία ανθρωπιστική κρίση λαμβάνει χώρα στη βόρεια Αιθιοπία, αλλά ίσως να μην το έχετε διαβάσει στις ειδήσεις. Η επαρχία Tigray πολιορκείται από δυνάμεις της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας. Αυτά τα στρατεύματα στήνουν αποκλεισμούς, καίνε σιλό τροφίμων και πηγαίνουν από χωριό σε χωριό, διαπράττοντας σφαγές και βιασμούς. Συγκρίνοντας τους θανάτους αμάχων, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει λιγότερους από 3.000, σύμφωνα με το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ενώ στο Tigray έχει πάνω από 500.000, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πανεπιστημίου της Γάνδης.

Για να είμαστε δίκαιοι, ορισμένα ΜΜΕ, όπως το Al Jazeera, έχουν δώσει μεγάλη κάλυψη, αλλά δεν είναι αρκετό. «Πρέπει να να είστε ωμά ειλικρινείς, ο κόσμος δεν αντιμετωπίζει την ανθρώπινη φυλή με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι είναι πιο ίσοι από άλλους. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες και χειρότερες πολιορκίες της σύγχρονης ιστορίας… Υπάρχουν 7.000.000 άνθρωποι αποκλεισμένοι από τον έξω κόσμο εδώ και 18 μήνες. Δεν έχω μιλήσει με τους συγγενείς μου στο Tigray εδώ και 18 μήνες, γιατί οι τηλεπικοινωνίες είναι κομμένες. Πεθαίνουν της πείνας. Αλλά δεν μπορώ να στείλω χρήματα, γιατί οι τράπεζες είναι κλειστές», είπε πρόσφατα ο καταγόμενος από το Tigray γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.

 “Στη σωστή πλευρά της Ιστορίας”

Η Ελλάδα, πιστή στις “παγκόσμιες ανθρωπιστικές αξίες” και το Διεθνές Δίκαιο, όπως δηλώνει, στέκεται και σ’ αυτές τις περιπτώσεις, όπως και στο Ουκρανικό, με τη “σωστή πλευρά της Ιστορίας”! Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν καταδίκασαν την εισβολή της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, αδιαφορώντας για τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση. Σε αντίθεση, έστειλαν στη Σαουδική Αραβία πυραύλους Patriot, που μας “περίσσευαν”, όπως και τα όπλα που στείλαμε στην Ουκρανία! Δώσαμε ότι ήθελαν οι Αμερικανοί, χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα. Θεωρούμε ότι έτσι θα τους υποχρεώσουμε να μας συνδράμουν, ενώ ο εχθρός είναι προ των πυλών; Γεωπολιτική άγνοια!

Προφανώς η Ελλάδα και στις δύο περιπτώσεις υπάκουσε σε εντολές της Ουάσιγκτον. Ως χώρα, που με παραδοχή της είναι “δεδομένη”, δεν παρεκκλίνει απ’ αυτή τη γραμμή. Θεωρούμε αφελώς ότι όσο πιο δουλικοί είμαστε, τόσο περισσότερο θα μας συνδράμουν οι Δυτικοί στην κρίσιμη ώρα! Παρότι διαπιστώνουμε ότι η συμπεριφορά των Τούρκων, που δημιουργεί διαχρονικά προβλήματα στη Δύση, τους αποδίδει οφέλη, εμείς εμμονικά επιμένουμε στην ίδια τακτική! Με αυτή την εξωτερική πολιτική περιμένουμε να μας πάρει στα σοβαρά ο Ερντογάν;

Εάν δεχθούμε τη δικαιολογία πως πράττουμε σύμφωνα με αρχές, τότε πρέπει να θυμόμαστε πως οι πραγματικές αρχές είναι αδιαίρετες και αδιαπραγμάτευτες. Οπότε για λόγους αρχής ας διαλέξει η Ελλάδα ποια πλευρά θα στηρίξει στην Υεμένη. Για “λόγους αρχής” και πάντα “στη σωστή πλευρά της Ιστορίας”, ας εμπλακούμε και στους πολέμους στο Tigray, στο Κογκό και στην Σομαλία, αλλά ας είμαστε στο πλευρό των κατατρεγμένων…