Κοινή η τουρκική απειλή, κοινή και η αντιμετώπιση από Αθήνα-Λευκωσία

Η τουρκική απειλή, με τη δημιουργία και συντήρηση κλίματος έντασης στην περιοχή, αποτελεί εργαλείο για την Άγκυρα. Θεωρεί πως με τον εκφοβισμό μπορεί να επιβάλλει τετελεσμένα σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου. Τώρα είναι το «Μπαρμπαρός», μετά ο «Πορθητής», ενδεχομένως αργότερα να σταλούν και πολεμικά πλοία. Το καθεστώς Ερντογάν με αυτό τον τρόπο λειτουργεί, με αυτές τις μεθόδους ασκεί πολιτική. Πρώτα γκριζάρει περιοχές, εκτοξεύει απειλές κι όταν θεωρήσει πως έχει τρομοκρατήσει τους αντιπάλους ανοίγει παράθυρο διαλόγου. Μόνο, όμως, με τους δικούς του όρους.

Πώς μπορούν να αντιδράσουν Αθήνα και Λευκωσία; Όχι, βέβαια, με την προσαρμογή στις επιδιώξεις της Τουρκίας. Όχι, βέβαια, επειδή σκορπά το φόβο η τουρκική στρατιωτική υπεροπλία, θα πρέπει να αρχίσει ένας διάλογος με τους όρους του καθεστώτος Ερντογάν. Θα πρέπει να κινηθούν οι δυο κυβερνήσεις αποτρεπτικά. Με κινήσεις και ενέργειες, που να μην επιτρέπουν στην Τουρκία να δρα χωρίς κόστος στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, σε κυπριακά ύδατα.

Θα πρέπει για να γίνει τούτο αρχίζοντας με τα αυτονόητα. Με τα θέματα του συντονισμού μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου. Ο καθηγητής Παναγιώτης Τσάκωνας προτείνει με δήλωσή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος Διαχείρισης Κρίσεων μεταξύ Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας. Επισημαίνει, επίσης, ότι το ενιαίο σύστημα διαχείρισης κρίσεων, Ελλάδας-Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να είναι «άμεση προτεραιότητα για την Αθήνα και την Λευκωσία και επίσης να είναι ικανό, τόσο σε επιχειρησιακό, όσο και σε επικοινωνιακό επίπεδο να αντιμετωπίσει τη συμπεριφορά της Τουρκίας»

Αυτό που έπρεπε να είχε γίνει προ πολλού, αποτελεί σήμερα μια αναγκαιότητα, ένα κομμάτι του παζλ σε ένα σχεδιασμό συντονισμού και συνεργασίας με αποτρεπτικό χαρακτήρα. Αυτό μπορεί να γίνει αρχικά και πρωτίστως μεταξύ των δυο κυβερνήσεων και στη συνέχεια να εμπλακούν κι άλλες χώρες, με τις οποίες Ελλάδα και Κύπρου αναπτύσσουν κοινές πρωτοβουλίες και κοινές δράσεις.

Επανεκκίνηση Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος

Την ίδια ώρα το  μεγάλο βήμα είναι η επαναδραστηριοποίηση του σχεδιασμού του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος. Όχι διακηρυκτικά και θεωρητικά, αλλά στην πράξη. Σημειώνεται συναφώς πως όταν είχε εξαγγελθεί και υποτίθεται πως προχώρησε η εφαρμογή του, τη δεκαετία του 1990, είχε όλα τα δεδομένα υπέρ του. Δεν προχώρησε, όμως, και αφέθηκε να αδρανήσει, θύμα κι αυτό της επιδερμικότητας με την οποία αντιμετωπίζονται σοβαρά ζητήματα.

Σημειώνεται συναφώς ότι στην κρίση των Ιμίων, η Λευκωσία δεν κατάφερε τις ώρες εκείνες, που ορατός ήταν ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, να επικοινωνήσει με την Αθήνα. Στο προεδρικό μέγαρο πραγματοποιείτο σύσκεψη υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη για αξιολόγηση της κατάστασης. Οι προσπάθειες των Κυπρίων αξιωματούχων να επικοινωνήσουν με το Μέγαρο Μαξίμου ή με το Πεντάγωνο δεν είχε καταστεί δυνατή! Το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα αποδείχθηκε κενό περιεχομένου.

Αθήνα και Λευκωσία έχουν σήμερα μια επιλογή: Να κινηθούν αποτρεπτικά. Όχι με λόγια, αλλά με συγκεκριμένες κινήσεις στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού. Η λέξη κλειδί είναι ο «συντονισμός». Το ουσιαστικό είναι θα δημιουργηθεί ένας μόνιμος κοινός μηχανισμός αποτροπής. Μόνο έτσι θα αποτραπούν οι τουρκικές κινήσεις. Μόνο έτσι θα συνεχίσουν Ελλάδα και Κύπρος να αποτελούν σταθεροποιητικοί παράγοντες στην περιοχή.

Διαφορετικά θα προσφέρουμε στην Τουρκία πεδίο εκπλήρωσης των επιδιώξεων της και παράλληλα θα τις δοθεί η δυνατότητα να νομιμοποιήσει τις επιλογές της. Όπως ανέφερε ο κ. Τσάκωνας «η Τουρκία έχει ανάγκη διεθνούς νομιμοποίησης, καθώς οι επιλογές εξωτερικής πολιτικής του κ. Ερντογάν έχουν απαξιώσει, αν όχι ακυρώσει, τη δυνατότητα της χώρας του να αποτελέσει πόλο σταθερότητας στην εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής και έχουν δημιουργήσει ένα σοβαρό ‘κενό αξιοπιστίας’ για το περιφερειακό, ευρωπαϊκό και δυτικό σύστημα ασφάλειας».

Συνεπώς η επιλογή είναι μια: Συντονισμός και δράση. Ιδιαίτερα τώρα, μετά την παραίτηση Κοτζιά, το πεδίο του συντονισμού και της συνεννόησης, στον τομέα της διπλωματίας, δυσκολεύει, θα είναι προβληματικό.