Νικόλας Νιάρχος: Ο εγγονός που έγινε Ιντιάνα Τζόουνς της δημοσιογραφίας

Ο Νικόλας Νιάρχος στο μέτωπο του πολέμου της Ουκρανίας. Ο Νικόλας Νιάρχος με τους επιζώντες της γενοκτονίας στη Ρουάντα. Ο Νικόλας Νιάρχος στα χνάρια του ISIS. Ο Νικόλας Νιάρχος με τους αντάρτες Χούτι στην Υεμένη. Ο Νικόλας Νιάρχος στην κεντρική Αφρική για την παράνομη παιδική εργασία στα ορυχεία. Κανείς από όσους γνωρίζουν τη δουλειά του νεαρού δημοσιογράφου και μέλους της εφοπλιστικής δυναστείας δεν αιφνιδιάστηκε από την είδηση της προ μερικών ημερών προσωρινής κράτησής του.

Στο παρελθόν έχει μιλήσει για τα ριψοκίνδυνα ταξίδια του, τα οποία πλέον αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς του. Ταξιδεύει σε εμπόλεμες ζώνες με την ίδια άνεση που επισκέπτεται σχεδόν κάθε μήνα το Σαιν Μόριτζ, κάνοντας παρέα με μέλη του διεθνούς τζετ σετ. Ακόμα και έμπειροι πολεμικοί ανταποκριτές αποφεύγουν να τον συνοδεύσουν, εκτός από τον παιδικό του φίλο και φωτογράφο κόμη Νικολάι φον Μπίσμαρκ. Οι δυό τους ήταν συμμαθητές στο ίδιο οικοτροφείο, γνωστό ως πόλο έλξης των γόνων της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ. Εκτός από γνωριμίες, πλούτη και προνόμια μοιράζονται και την τρέλα της περιπέτειας και του ρεπορτάζ.

Ο Νικόλας Νιάρχος καθησυχάζει τόσο τους δικούς του, όσο και τους εργοδότες του κάθε φορά που επιχειρεί ένα τέτοιο ταξίδι, λέγοντας ότι «όταν κυκλοφορεί κανείς κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν κινδυνεύει». Παρόλα αυτά, έχει μείνει σε ξενώνες που ουσιαστικά αποτελούν κάτι σαν ανεπίσημα πορνεία. Έχει στοχοποιηθεί από τρομοκράτες, δικτάτορες και ενόπλους επαναστάτες. Τείνει, όμως, να αγνοεί το αίσθημα του φόβου, ειδικά όταν κάποιες από τις αποστολές αυτές διαρκούν από έναν έως και δύο μήνες.

Ιντιάνα Τζόουνς της δημοσιογραφίας

Στην πιο πρόσφατη έρευνά του, οι μυστικές υπηρεσίες του Κονγκό τον συνέλαβαν «επειδή έκανε ενέργειες δίχως άδεια». Business as usual για το Νιάρχο που έχει ταξιδέψει δεκάδες φορές στο Κονγκό, σε μία προσπάθεια να αναδείξει τη ραγδαία κλιμάκωση των εντάσεων ανάμεσα στο Κιγκάλι και την Κινσάσα στο ανατολικό τμήμα της κονγκολέζικης επικράτειας. Αυτή τη φορά, ήρθε σε επαφή με μέλη των ένοπλων αντικυβερνητικών ομάδων που μάχονται στα νοτιοανατολικά της χώρας. Η περιπέτειά του έληξε αισίως. Όχι, όμως, πριν τον κάνει γνωστό στο ευρύ κοινό ως ανερχόμενο αστέρι της παγκόσμιας ερευνητικής δημοσιογραφίας κι όχι απλά ως εγγονό του Σταύρου Νιάρχου.

Με βαριά βρετανική προφορά, ατίθαση κόμη, εκκεντρικό μουστάκι και επιτηδευμένο ντύσιμο που παραπέμπει σε περασμένες δεκαετίες, ο Νικόλας Νιάρχος αποτελεί μία suis generis φιγούρα. Ο διάσημος ηθοποιός Άλεκ Μπάλντουιν τον έχει χαρακτηρίσει «ιδανικό αντικαταστάτη του Ντάνιελ Κρέγκ για τον ρόλο του Τζέιμς Μπόντ, αν άφηνε ποτέ από τα χέρια του το λάπτοπ του».

Αυτό πράγματι λειτουργεί σαν προέκταση των δακτύλων του. Όπου κι αν βρίσκεται κρατάει διαρκώς σημειώσεις και αρθογραφεί μανιωδώς. Ακόμα και όταν δεν είναι σκυμμένος σε αυτό, “κρύβεται” πίσω από τις vintage φωτογραφικές κάμερες του για να αποθανατίζει στιγμές, ανθρώπους σε τοπία ή με το κασετοφωνάκι, στο οποίο καταγράφει συνομιλίες, πληροφορίες και συνεντεύξεις.

Ο 33χρονος Νικόλας Νιάρχος είναι κομψός, καλλιεργημένος, πολύγλωσσος (μιλάει άπταιστα έξι γλώσσες μεταξύ των οποίων βέβαια και ελληνικά) και εθισμένος στην περιπέτεια. Η βάση του είναι η Νέα Υόρκη. Σε αντίθεση, όμως, με το Μαχνάταν και τα ακριβά ακίνητα που διαθέτει εκεί η οικογένειά του, έχει επιλέξει την πιο πολύχρωμη και εναλλακτική γειτονιά του Χάρλεμ. Όπως ακριβώς γύρισε την πλάτη στις οικογενειακές επιχειρήσεις για να αφοσιωθεί στη δημοσιογραφία, η οποία τον έχει οδηγήσει σε κάποια από τα πιο επικίνδυνα μέρη του κόσμου. Πάθος του; Οι παγκόσμιες συγκρούσεις, και η μετανάστευση, ή αλλιώς το «να μεταφέρει την φωνή των αδυνάτων αυτού του κόσμου στα πέρατα της γης».

Ποιος είναι ο Νικόλας Νιάρχος

Είναι γιός του Σπύρου Νιάρχου και της Δάφνης Γκίνες. Η μητέρα του ήταν μόλις 19 ετών, όταν γνώρισε τον μελλοντικό σύζυγό της σε διακοπές για σκι. Το ζευγάρι παντρεύτηκε σχεδόν αμέσως μετά (1987) και απέκτησε τρία παιδιά με πρώτο το Νικόλα. Όσο προβεβλημένη ήταν η ένωσή τους, τόσο προστατευμένη ήταν η οικογενειακή τους ζωή. Οι εμφανίσεις τους ήταν σπάνιες, κυρίως σε επιδείξεις των οίκων Chanel και Valentino στο Παρίσι.

Ο Νικόλας Νιάρχος, όπως και τα δύο του αδέλφια, μεγάλωσαν περιτρυγυρισμένα από καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, σχεδιαστές και διανοούμενους στη Νέα Υόρκη. Ειδικά η μητέρα του, συνήθιζε να παίρνει τον πρωτότοκο γιό της σε διακοπές και πάρτι, στα οποία σύχναζε με τον Καρλ Λάγκερφελντ, τον Ντέιβιντ Μπόουι και τον Αλεξάντερ Μακουίν. Μητέρα και γιός συνεχίζουν να έχουν ένα ιδιαίτερο δέσιμο. Ο ίδιος της εύχεται χρόνια πολλά σε κάθε γιορτή της μητέρας, σχολιάζοντας ότι πρόκειται για έναν από τους πιο ενδιαφέροντες και ταλαντούχους ανθρώπους. Αυτή ήταν που τον στήριξε στο όνειρό ζωής του: να κυνηγήσει τη δημοσιογραφία, με το ίδιο πάθος που εκείνη σε προχωρημένη ηλικία καταπιάστηκε με το τραγούδι.

Μετά το σχολείο, ο Νικόλας Νιάρχος βρέθηκε στο εμβληματικό πανεπιστήμιο Yale. Σπούδασε  Λογοτεχνία και Πολιτική. Οι καθηγητές του τον θυμούνται ως φανατικό αναγνώστη, επιμελή, πεισματάρη και φιλομαθή. Τους κυνηγούσε στους διαδρόμους για απορίες, έγραφε εργασίες χιλιάδων λέξεων και σε κάθε ευκαιρία έπαιρνε τον λόγο στην τάξη, δίνοντας ο ίδιος διάλεξη. Μεταξύ άλλων, αρθρογραφούσε συστηματικά στην φοιτητική εφημερίδα του πανεπιστημίου, εκτελώντας και χρέη αρχισυντάκτη.

Αντισυστημικός λόγος

Εντύπωση προκαλεί ένα από τα άρθρα του, το οποίο είναι αφιερωμένο στη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου το 2008 και στην κοινωνική ένταση που αυτή προκάλεσε. Ο αντισυστημικός λόγος του δεν ταιριάζει στον απόγονο μίας εκ των πλουσιότερων οικογενειών του κόσμου. Ο Νικόλας Νιάρχος, όμως, μοιάζει να επιθυμεί να ξεφύγει από τη  τάξη του. Αποφεύγει τους ελάχιστους ομοίους του και συνηθίζει να κάνει παρέα με μποέμ τύπους. Μαζί τους οργανώνει εξωτικά ταξίδια όχι σε πολυτελή ξενοδοχεία, αλλά σε πανδοχεία, ακόμα και σκηνές.

Συνέχισε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο Columbia, όντας σίγουρος για το επόμενο βήμα του. Εξάλλου, η δημοσιογραφία τον είχε ήδη συνεπάρει. Διάβαζε καθημερινά εφημερίδες και κουλτουριάρικα περιοδικά. Την ίδια περίοδο πραγματοποίησε την πρώτη τηλεοπτική εμφάνισή του στο βρετανικό  BBC. Ήταν το 2012 και ο τυφώνας Σάντι είχε μόλις χτυπήσει τις Ανατολικές Ακτές των ΗΠΑ.

Η παρουσιάστρια τον είχε συστήσει στο κοινό ως φοιτητή δημοσιογραφίας και θύμα του τυφώνα, μιας και το διαμέρισμά του είχε καταστραφεί. Η εμφάνισή του διέφερε αρκετά από τη σημερινή. Αν και 20αρης, το κοστούμι, το κοντοκουρεμένο μαλλί και τα κοκάλινα γυαλιά παρέπεμπαν σε μεγαλύτερο άνδρα. Άνετος και φωτογενής εξήγησε στην παρουσιάστρια πώς εγκατέλειψε το διαμέρισμά του. Όταν εκείνη τον ρώτησε τί θα κάνει από εδώ και στο εξής έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι «είχε βρει καταφύγιο στον πατέρα του», φροντίζοντας να περιγράψει την τραγική κατάσταση άλλων ανθρώπων που γνώριζε, οι οποίοι δεν είχαν τη δική του τύχη.

Λίγους μήνες μετά, ξεκινούσε και η επαγγελματική του διαδρομή, με αφετηρία το περιοδικό Nation, ένα σχετικά προοδευτικό περιοδικό της Νέας Υόρκης του οποίου η αρχισυντάκτρια Κατρίνα Βάντεν Χέβελ λέγεται ότι είχε συνάψει ερωτική σχέση με τον παππού του νεαρού δημοσιογράφου δεκαετίες νωρίτερα. Η θητεία του εκεί ήταν σύντομη. Επόμενος σταθμός του ήταν το έγκριτο New Yorker, το όνειρο κάθε νεαρού δημοσιογράφου.

Ο ήρωας του Νιάρχου

Ειδικά εκείνου που έχει χαρακτηρίσει ως τον «απόλυτο ήρωά του» τον ιδρυτή του περιοδικού Χάρολντ Ρος, ο οποίος είχε καταφέρει σε σχετικά νεαρή ηλικία να κυκλοφορήσει το 1925 το πρώτο τεύχος του. Το περιοδικό The New Yorker άλλαξε τη δημοσιογραφία, κατακτώντας την αγορά του διηγήματος στις ΗΠΑ και φιλοξενώντας κορυφαίες πένες του είδους. «Δεν διαβάζω το The New Yorker για να ενημερώνομαι. Το διαβάζω για τις ιστορίες του. Επινοημένες ή πραγματικές, αδιάφορο», συνήθιζε να λέει μέχρι και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Ο φιλόδοξος νέος δημοσιογράφος εργάστηκε στο τμήμα fact checking, στο οποίο παρέμεινε σχεδόν πέντε χρόνια. Ήταν υπεύθυνος να τσεκάρει τα άρθρα συναδέλφων του, πριν αυτά δημοσιευθούν, ώστε να μην γίνουν λάθη και δημοσιευθούν ανακρίβειες. Ανέλυε διεξοδικά κάθε άρθρο. Ήταν ο πλέον φανατικός από τα 18 άτομα που βρίσκονταν στο τμήμα. Συχνά προκαλούσε την οργή συναδέλφων του, με έναν να του ουρλιάζει «άρθρο γράφω, όχι νομική έκθεση». Εκείνος, όμως, δήλωνε «αφοσιωμένος στην αλήθεια». Συνάδελφοι τον θυμούνται να τριγυρίζει μονολογώντας «πρέπει να αλλάξουμε αυτό, να αφαιρέσουμε τη φράση εκείνη…» Έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά και όταν δεν βρισκόταν στο περιοδικό περνούσε ατελείωτες ώρες στη βιβλιοθήκη.

Στη μοναδική δημόσια εμφάνισή του σε συνέδριο του TEDX, στο οποίο μιλούν δημόσια επαγγελματίες και προσωπικότητες με στόχο τη διάδοση ιδεών που αξίζουν, είχε περιγράψει τα πέντε χρόνια που πέρασε στο τμήμα, τσεκάροντας γεγονότα. Αναφερόταν και στους διάφορους πολιτικούς που επιχειρούσαν να παρέμβουν στο δημοσιογραφικό έργο, αλλά και στην έξαψη που ένιωθε, όταν βρισκόταν 4:00’ το πρωί στο γραφείο, με την έρευνά του να έχει οδηγήσει σε νέα μονοπάτια το ρεπορτάζ. «Όπως καταλαβαίνετε, ο αρθρογράφος δεν ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος, όταν τον ξυπνούσα για να τον ενημερώσω ότι πρέπει να κάνουμε αλλαγές».

Όσο και επωφελής να ήταν εκείνη η εμπειρία, κάποτε ήλθε η ώρα να προχωρήσει. Πλέον, αρθρογραφεί ο ίδιος στο New Yorker, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί και σε άλλα κορυφαία Μέσα, όπως η Guardian, η Huffington Post και o Independent. Ταξιδεύει για τα ρεπορτάζ του, χρηματοδοτώντας ο ίδιος τις δημοσιογραφικές αποστολές του. «Αφού έχω την πολυτέλεια να το κάνω, δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά. Για εμένα δεν υπάρχει κάτι σημαντικότερο από το να μπορώ να κάνω επιτόπια έρευνα». Αυτή τη στιγμή εργάζεται πυρετωδώς πάνω στο πρώτο του βιβλίο, με θέμα την εξόρυξη κοβαλτίου.

Τα ταξίδια στην Ελλάδα

Αναφορικά με την προσωπική του ζωή, δεν κρύβει την αδυναμία που τρέφει στη μαμά του. Είναι αυτή που του αγοράζει κάποια από τα εκκεντρικά ρούχα του, ενώ στις γιορτές απολαμβάνουν ο ένας την παρέα του άλλου, φορώντας επώνυμες μεταξωτές ρόμπες. Είναι ιδιαίτερα κοντά και με τα δύο μικρότερα αδέλφια του. Με τον Άλεξ (Αλέξης-Σπύρος) ταξιδεύουν μαζί, ενώ με την αδελφή του Ινές μοιράζονται την αγάπη τους για την Ελλάδα.

Σχεδόν κάθε χρόνο βρίσκονται στη χώρα, ταξιδεύοντας από τη Σάμο μέχρι τη Σκόπελο και από τη Μεσσηνία μέχρι τις Σπέτσες, την Σκύρο, την Πάτμο και τη Φολέγανδρο. Εκτός από τις υπέροχες φωτογραφίες φροντίζει να ενημερώνει τους ακολούθους του στο Διαδίκτυο για ημερομηνίες ορόσημο, όπως η 25η Μαρτίου. «Χρόνια πολλά Ελλάδα», έγραψε στα Ελληνικά.

Σε μία άλλη του ανάρτηση από τις Σπέτσες για την γιορτή της Αρμάτας, συνόδευσε την φωτογραφία από την αναπαράσταση της Ναυμαχίας των Σπετσών με μία ολοκληρωμένη ιστορική αναδρομή για την προέλευση του εθίμου του νησιού που συγκεντρώνει δεκάδες χιλιάδες επισκεπτών κάθε χρόνο. Μεταξύ άλλων, διατηρεί και μία ιδιαίτερα στενή σχέση με την ορθόδοξη εκκλησία και το Άγιο Όρος, το οποίο και επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.

Μετά την περιπέτειά του, ο Νικόλας Νιάρχος δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι στη διάθεσή του να ταξιδεύει, γυρεύοντας την αλήθεια. Κορυφαία Μέσα έχουν ζητήσει μία συνέντευξή του για την πρόσφατη εμπειρία του, με εκείνον να φορτίζει τις μπαταρίες του για την επόμενη απόδραση, το επόμενο ρεπορτάζ…