Μέρκελ και Ιταλία ρίχνουν σκιές στις ελληνικές συντάξεις

Κρίσιμος για τις συντάξεις στην Ελλάδα είναι ο Νοέμβριος, καθώς μέσα στον μήνα θα πρέπει να δοθεί το πράσινο φως από την Κομισιόν για την μη περικοπή τους. Το θέμα εξετάζεται σε συνδυασμό με την δυνατότητα παράλληλης εφαρμογής των αντιμέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στην ΔΕΘ. Η αντιπαράθεση όμως των Ιταλών με την ΕΕ, για τον δικό τους προϋπολογισμό, και η κυβερνητική κρίση στην Γερμανία περιπλέκουν την κατάσταση.

Όπως έχει γίνει ήδη γνωστό από τις προηγούμενες ημέρες η απόφαση για τον ελληνικό προϋπολογισμό θα ληφθεί, κατά πάσα πιθανότητα στο έκτακτο Eurogroup της 19^ης Νοεμβρίου, το οποίο θα έχει ως αντικείμενο την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Και αυτό γιατί, στο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, το οποίο θα γίνει στις 5 Νοεμβρίου, ο ελληνικός προϋπολογισμός δεν είναι στην ημερήσια διάταξη, αφού στην σύνοδο αυτή θα εξεταστεί κυρίως το ιταλικό ζήτημα.

Ωστόσο, η κορύφωση των διαπραγματεύσεων για το Brexit και η αντιπαράθεση των Βρυξελλών με την Ρώμη, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια και οι οριστικές αποφάσεις ενδέχεται να μετατεθούν για το Eurogroup της 3^ης Δεκεμβρίου. Στις 21 Νοεμβρίου όμως, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να καταθέσει στην Βουλή ένα σχέδιο προϋπολογισμού, επιλέγοντας ανάμεσα στα δύο προσχέδια που έθεσε σε γνώση των Ευρωπαίων, από τα οποία το ένα περιλαμβάνει την περικοπή των συντάξεων και το άλλο όχι.

Θα υπάρξει συμφωνία;

Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι αν μέχρι τότε θα έχει επιτευχθεί  συμφωνία για τις συντάξεις. Στο υπουργείο Εργασίας επικρατεί αισιοδοξία και, όπως δήλωσε η Έφη Αχτσιόγλου μιλώντας στο OPEN, η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα πετύχει την κατάργηση του μέτρου περικοπής των συντάξεων.

«Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο αυτήν τη στιγμή» είπε η υπουργός, εκτιμώντας ότι η κυβέρνηση έχει πετύχει τις απαραίτητες «ευρωπαϊκές συναινέσεις» και σημειώνοντας ότι αυτό που συζητά η Αθήνα είναι «η ακύρωση του μέτρου και όχι η αναβολή του». Η ίδια πρόσθεσε ότι έχει διασφαλιστεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος «της τάξης των 700 εκατομμυρίων ευρώ το ελάχιστο για το 2019», ο οποίος επιτρέπει την υλοποίηση των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ, τα γνωστά αντίμετρα.

Πηγές της Ευρωζώνης πάντως σημειώνουν ότι το βασικό για τον ελληνικό προϋπολογισμό είναι η επίτευξη πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ και ότι το ζήτημα της μη περικοπής των συντάξεων συζητείται σε συνδυασμό με το πακέτο των αντιμέτρων. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές όμως εξακολουθεί να υπάρχει διαφορά εκτιμήσεων για το ύψος του πλεονάσματος.

Η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αν δεν εφαρμοστεί η περικοπή των συντάξεων και υλοποιηθούν όλα τα μέτρα της Θεσσαλονίκης το πρωτογενές πλεόνασμα θα φθάσει το 3,6% του ΑΕΠ το 2019. Οι Ευρωπαίοι όμως θεωρούν ότι δεν θα ξεπεράσει το 3,35% του ΑΕΠ, εκτίμηση που σημαίνει ότι υπολείπονται περίπου 450 εκατ. ευρώ. Και αυτό με την σειρά του δείχνει ή την εγκατάλειψη κάποιων από τα θετικά μέτρα ή μείωση των συντάξεων, αλλά μικρότερη από αυτήν που έχει ψηφιστεί.

Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ η ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνουν πρωθυπουργός και κυβέρνηση στην υλοποίηση αυτού του πακέτου, για το οποίο επισημαίνουν συνεχώς, ότι αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη της εξόδου της χώρας από τα μνημόνια. Αρά και την επιβεβαίωση της επιτυχίας της κυβέρνησης, η οποία θα κεφαλαιοποιηθεί στην πορεία προς τις κάλπες.

Ευρωπαϊκές πηγές βρίσκουν, ωστόσο, και θετικά σημεία στην στάση της Αθήνας. Εκτιμούν για παράδειγμα ότι συζητά το θέμα των συντάξεων και κρίνουν ιδιαίτερα θετικά την κατάθεση δύο σεναρίων γι’ αυτό το ζήτημα στο προσχέδιο προϋπολογισμού. Ο ίδιος ο επικεφαλής του ESM άλλωστε, ο Κλάους Ρέγκλινγκ, χαρακτήρισε προ ημερών «ασυνήθιστη και έξυπνη» αυτήν την κίνηση της Αθήνας. Όπως σημείωσε, έδειξε από την μια την προτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης, που είναι να μην περικοπούν οι συντάξεις, και από την άλλη την αναγνώριση όσων έχουν συμφωνηθεί με τους πιστωτές, που είναι η περικοπή τους. «Πιστεύω ότι ήταν μια καλή προσέγγιση και πρέπει να φτάσουμε σε μια συμφωνία», είπε χαρακτηριστικά ο Ρέγκλινγκ.

Οι παγίδες

Η προσέγγιση αυτή της Αθήνας έχει την σημασία της, καθώς αντιπαραβάλλεται με την στάση της Ρώμης, η οποία αμφισβητεί την ορθότητα της πολιτικής που επιβάλλει η Κομισιόν στα κράτη-μέλη. Η «δημοκρατική» Ευρωζώνη όμως δεν συζητά τέτοιου είδους αμφισβητήσεις. Θέλει τα κράτη-μελη «καλά παιδιά» του ευρωπαϊκού συστήματος και αυτό ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του το έμαθαν πολύ καλά με το οικονομικό πραξικόπημα του 2015.

Ελλάδα και Ιταλία δεν βρίσκονται βέβαια στην ίδια θέση, ούτε είναι όμοιες περιπτώσεις. Κάτω από αυτό το πρίσμα όμως, όσο ορθά πολιτικά πράττει η Αθήνα που συζητά το θέμα, λόγω της ιδιαίτερης κατάστασής της, άλλο τόσο ορθά πολιτικά πράττει και η Ρώμη που επιμένει στο δικό της σχέδιο. Εδώ όμως υπάρχει μία παγίδα για την Αθήνα.

Αν η ελληνική κυβέρνηση ανεβάσει τους τόνους, όπως επιχείρησε με κάποιον τρόπο ο πρωθυπουργός στην τελευταία ομιλία του στην ΚΟ, τότε η ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει και την Αθήνα με τον ίδιο «δημοκρατικό» τρόπο που αντιμετωπίζει την Ρώμη. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η «θεία Μέρκελ» δεν στέκεται καλά στα πόδια της τελευταία, θα μπορούσε να δρομολογήσει ενδεχομένως απρόβλεπτες συνέπειες.