Οι επαναστατημένοι σκλάβοι συντρίβουν τους Γάλλους στην Αϊτή

Η μάχη του Βερτιέρ αποτέλεσε την καταλυτική σύγκρουση που σφράγισε την ελευθερία των επαναστατημένων σκλάβων της Αϊτής. Ήταν μια σύγκρουση των απελπισμένων σκλάβων με τη δύναμη που έστειλε ο Ναπολέων έστειλε για να τους υποδουλώσει και πάλι. Οι σκλάβοι της Αϊτής ξεσηκώθηκαν κατά των λευκών ιδιοκτητών φυτειών και ανδρών τους. Σταδιακά στην σύγκρουση ενεπλάκησαν και οι Βρετανοί και οι Ισπανοί. Ο Ναπολέων όμως αποφάσισε να συντρίψει τους πρώην σκλάβους και να επαναφέρει το δουλοκτητικό καθεστώς στην Αϊτή.

Έστειλε ισχυρές δυνάμεις στο νησί, υπό τον στρατηγό Λεκλέρκ, ο οποίος με δόλο, συνέλαβε και ηγέτη των επαναστατών Τουσέν Λουβερτίρ τον οποίο έστειλε σιδηροδέσμιο στη Γαλλία για να πεθάνει εκεί από την κακομεταχείριση, λίγους μήνες μετά. Ο στρατηγός Λεκλέρκ, πέθανε από ασθένεια, διατάσσοντας, πριν πεθάνει, την θανάτωση όλων των μαύρων στην περιοχή του Λε Καπ.

Ο διάδοχός του, Ροσαμπό, εξαπέλυσε ακόμα σκληρότερη εκστρατεία κατά των μαύρων επαναστατών στην Αϊτή, φέρνοντας στο νησί και 15.000 σκυλιά, εκπαιδευμένα για την καταδίωξη των μαύρων, ενώ έπνιξε πολλούς στη θάλασσα. Οι μαύροι επαναστάτες, υπό τον Ζαν Ζακ Ντεσαλίν, απάντησαν ανάλογα, καίγοντας ζωντανούς, πριονίζοντας ή κόβοντας με το τσεκούρι, κομμάτι-κομμάτι, Γάλλους αιχμαλώτους. Σε αυτό το κλίμα η μάχη του Βερτιέρ αποτέλεσε την καταλυτική σύγκρουση.

Μάχη χωρίς έλεος

Ο Ντεσαλίν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει πολλές χιλιάδες επαναστατών και να καταλάβει τα 2/3 του νησιού. Τον Νοέμβριο του 1803 ο Ροσαμπό βρισκόταν με 5.000 άνδρες στο Λε Καπ (γνωστό ως Καπ Φρανσέζ ή Καπ Αϊτιέν). Ο Ντεσαλίν από την άλλη έφτασε να παρατάσσει 27.000 άνδρες. Οι άνδρες αυτοί ήταν οπλισμένοι με ότι διαθέσιμο όπλο υπήρχε. Υπήρχαν όμως και τακτικά τμήματα οπλισμένα και εκπαιδευμένα όπως τα γαλλικά. Επίσης οι επαναστάτες διέθεταν λίγα πυροβόλα.

Το βράδυ της 17ης προς 18ης Νοεμβρίου 1803 επιτέθηκαν στο φρούριο Βερτιέρ, με επικεφαλής τον Φρανσουά Καπουά. Καθώς στο γαλλικό στρατόπεδο δίνονταν ο συναγερμός ο Καπουά οδηγούσε την “ημί-ταξιαρχία” του (όρος των Γάλλων δημοκρατών για το σύνταγμα πεζικού) εναντίον τους παρά τα πυρά.

Τα γαλλικά πυροβόλα του φρουρίου του Βερτιέρ άνοιξαν επίσης πυρ προκαλώντας σοβαρές απώλειες στους επιτιθέμενους. Ωστόσο οι Αϊτινοί πύκνωσαν τις γραμμές τους και με θάρρος συνέχισαν την προέλαση. Το άλογο του Καπουά σκοτώθηκε ωστόσο αυτός σηκώθηκε και με το σπαθί στο χέρι οδήγησε τους άνδρες του φωνάζοντας «προχωρείτε, προχωρείτε».

Την ίδια ώρα ο Ροσαμπό παρακολουθούσε την εξέλιξη της μάχης από τους προμαχώνες της Βερτιέρ. Ξαφνικά ένας Γάλλος αξιωματικός κάλπασε προς τους Αϊτινούς, στάθηκε μπροστά τους και φώναξε: «Ο στρατηγός Ροσαμπό χαιρετά τον στρατηγό που δοξάζεται με αυτόν τον τρόπο», εννοώντας τον Καπουά.

Η Αϊτή ανεξάρτητη

Η μάχη έπαψε για μερικές στιγμές. Μόλις ο Γάλλος απομακρύνθηκε, αφού χαιρέτισε στρατιωτικά του Αϊτινούς, τα πυρά βρόντηξαν και πάλι. Στο μεταξύ ο Ροσαμπό έριξε στη μάχη τους γρεναδιέρους του. Οι Αϊτινοί όμως πολέμησαν φανατισμένα και απέκρουσαν την τελευταία γαλλική απέλπιδα προσπάθεια. Ύστερα από αυτό ο Ροσαμπό, εκμεταλλευόμενος και την καταιγίδα που ξέσπασε, κατάφερε να υποχωρήσει, παραδεχόμενος την ήττα του.

Οι απώλειες εκατέρωθεν ήταν περίπου ίσες, 1.200 άνδρες σε κάθε πλευρά. Όμως οι Αϊτινοί όμως ήταν περισσότεροι. Το πρωί της 18ης Νοεμβρίου ο Ροσαμπό έστειλε αξιωματικό του να διαπραγματευτεί με τους νικητές. Τελικά δόθηκε προθεσμία 10 ημερών στους επιζώντες Γάλλους να εγκαταλείψουν το νησί. Οι Γάλλοι τραυματίες αφέθηκαν πίσω και πέθαναν όλοι. Λίγες εβδομάδες αργότερα, την 1η Ιανουαρίου 1804, ο Ντεσαλίν ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Αϊτής.