Στην πρίζα κρατάει Αθήνα και Λευκωσία ο Ερντογάν

Σταδιακά και βαθμηδόν θα κλιμακώνει την ένταση η Άγκυρα στην περιοχή. Οι εκτιμήσεις γύρω από τα επόμενα βήματα της κατοχικής δύναμης είναι η χρησιμοποίηση όλων των εργαλείων για συντήρηση του κλίματος αυτού, που θα κορυφώνεται όσο πλησιάζουμε στις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, οι οποίες τοποθετούνται τον Ιούνιο του 2023.

Την ίδια ώρα, είναι προφανές πως ο Τούρκος Πρόεδρος  Ερντογάν αξιολογεί και τα άλλα ανοικτά μέτωπα που έχει, ιδιαίτερα σε Συρία και Ιράκ, ενώ επενδύει και στον ρόλο της χώρας του στο Ουκρανικό, καθώς βλέπει τη χώρα του να αναβαθμίζεται. Είναι δε σαφές, όπως σημειώνουν ενημερωμένες πηγές, ότι πριν από κάθε κίνηση σταθμίζει και τις εξελίξεις στα άλλα μέτωπα και πόσο θα επηρεασθούν οι ευρύτεροι σχεδιασμοί και επιδιώξεις της κατοχικής δύναμης. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, το παιχνίδι καθορίζεται από μια σειρά δεδομένα και γεγονότα:

Ο Ερντογάν αναμενόταν στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου για να συμμετάσχει στα πανηγύρια για την εισβολή και είχε συνδεθεί η παρουσία του με εξαγγελίες είτε για την Αμμόχωστο είτε για προσάρτηση των κατεχομένων. Το ταξίδι δεν έγινε, παρά τις αντίθετες πληροφορίες. Την προηγούμενη ημέρα βρισκόταν στην Τεχεράνη για τριμερή συνάντηση με τον Ρώσο  Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ιρανό Πρόεδρο, Ιμπραΐμ Ρεϊσί. Είχε και κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τους δύο ομολόγους του. Το χαρτί της Αμμοχώστου σε σχέση με τα επόμενα βήματα, αλλά και εκείνο της προσάρτησης παραμένουν στο τραπέζι, στις επιλογές της κατοχικής δύναμης και θα προχωρήσουν όταν κριθεί ότι η στιγμή είναι κατάλληλη.

Το επόμενο βήμα αφορά την αποστολή του νέου γεωτρύπανου, Abdulahamid Han, στην περιοχή. Πού θα κατευθυνθεί, δεν έγινε γνωστό. Μόνο ότι θα αποπλεύσει στις 9 Αυγούστου. Θα προχωρήσει σε δοκιμαστική πλεύση, για να δοκιμάσει το γεωτρύπανο; Αυτό έγινε και στο παρελθόν και το γεωτρύπανο κινήθηκε εντός της τουρκικής θαλάσσιας περιοχής. Εάν όχι, τότε θα σταλεί το γεωτρύπανο στο στόχο, που ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί.

Οι επόμενες κινήσεις Ερντογάν

Η Άγκυρα αν και σαφώς και δεν λαμβάνει υπόψη τις αντιδράσεις πρωτίστως της Λευκωσίας, αλλά και της Αθήνας, μετρά τις όποιες αντιδράσεις τρίτων, που ενδεχομένως θα επηρεάσουν ευρύτερους σχεδιασμούς. Για παράδειγμα, σε ένα άλλο μέτωπο, αυτό της Συρίας, η Άγκυρα σαφώς και λαμβάνει υπόψη τί λένε στη Μόσχα. Γιατί εάν η Ρωσία αντιδράσει στην τουρκική προσπάθεια ελέγχου της συγκεκριμένης ζώνης, που επηρεάζει και τη Μόσχα, τότε το θέμα δεν θα περιοριστεί στο Συριακό. Η όποια αντίδραση της Ρωσίας θα επηρεάσει και τον ρόλο του “ειρηνοποιού” Ερντογάν στο Ουκρανικό.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, υπάρχει μια διαφορά ως προς το πώς βλέπει τις επόμενες κινήσεις της η Άγκυρα. Εάν το γεωτρύπανο σταλεί στην κυπριακή ΑΟΖ, νοτίως ή δυτικά του νησιού, οι αντιδράσεις είναι προβλεπτές. Η Λευκωσία, λόγω των δυνατοτήτων της, δεν μπορεί να αποτρέψει και πολύ περισσότερο να σταματήσει μια παράνομη τουρκική γεώτρηση. Ως εκ τούτου θα περιοριστεί σε διαβήματα, τα οποία η Άγκυρα στέλνει στα αζήτητα. Στην περίπτωση, ωστόσο, κατά την οποία το γεωτρύπανο θα πλεύσει σε θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος, ενδεχομένως να είναι επιλογή σύγκρουσης. Κι αυτό γιατί αναμένεται ότι η Αθήνα θα αντιδράσει για να σταματήσει την παράνομη γεώτρηση.

Οι εκτιμήσεις φέρουν τον Ερντογάν να συντηρεί μεν την ένταση, αλλά σε περίπτωση που θα αποφασίσει να φθάσει στα άκρα, τότε αυτό, μάλλον, θα γίνει όταν χρονικά θα πλησιάζουμε στις τουρκικές εκλογές, για να το χρησιμοποιήσει για εσωτερική κατανάλωση. Σημειώνεται συναφώς ότι η κατοχική δύναμη δεν προβαίνει σε αυτές τις κινήσεις για εσωτερικούς λόγους, για προεκλογικούς, αλλά επειδή έχουν ενταχθεί σε στρατηγικούς και γεωπολιτικούς σχεδιασμούς.

Δίαυλοι Άγκυρας με τις πετρελαϊκές

Υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας της κατοχικής Τουρκίας με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ και φαίνεται πως οι όποιες κινήσεις γίνονται δεν αιφνιδιάζουν καμία από τις πλευρές. Αυτό δεν είναι, βέβαια, καινούργιο για όσους παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Πληροφορίες αναφέρουν πως η Άγκυρα έχει δημιουργήσει –αν όχι απευθείας με τις εταιρείες, τουλάχιστον με τις κυβερνήσεις των χωρών από τις οποίες προέρχονται– μια “σχέση συνεννόησης”.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως αυτό ισχύει περισσότερο με τη Ρώμη, για να αποφεύγονται “δυσάρεστες εξελίξεις” στη διάρκεια γεωτρήσεων, ενώ στα πλαίσια αυτά μπορούν να υπάρξουν και διαφοροποίησεις πλάνων, όχι όμως ανατροπή τους. Άλλωστε υπήρξε τον Ιανουάριο του 2018 κίνηση από τουρκικής πλευράς και ανακόπηκε σκάφος της ΕΝΙ, το οποίο έπλεε προς το θαλασσοτεμάχιο της κυπριακής ΑΟΖ. Εκείνο το επεισόδιο δημιούργησε και κανάλια επικοινωνίας.

Το σκηνικό αυτό, όπως φαίνεται, είναι σε γνώση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία έχει διαβεβαιώσεις από τις εταιρείες ότι δεν αλλάζει ποσώς το ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας.
Υπενθυμίζεται συναφώς ότι –για παράδειγμα– στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, στο οποίο δραστηριοποιείται η ιταλο-γαλλική κοινοπραξία ΕΝΙ-Total, είχε παλαιότερα σταλεί και τουρκικό γεωτρύπανο της ΤΡΑΟ. Αυτό το γνώριζε η κοινοπραξία και μάλιστα ήταν καθησυχαστική προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως είχε τότε αναφερθεί, οι Τούρκοι θα “τρυπούσαν” μακριά από τη δική τους γεώτρηση και πως εκεί δεν αναμενόταν να έχουν και αποτελέσματα.

Σε σχέση, πάντως, με τα ενεργειακά, φαίνεται να παρεμβαίνει και η ΕΕ με διάφορες “ιδέες”, οι οποίες διαμορφώνουν τις συνθήκες για να φθάσουν οι συζητήσεις στις τουρκικές προτάσεις για συνεκμετάλλευση και συνδιαχείριση του φυσικού αερίου. Το θέμα των φωτοβολταϊκών έχει συζητηθεί στο παρελθόν. Η αναφορά, ωστόσο, της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (συνέντευξη στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων) για αξιοποίηση των υδρογονανθράκων, παραπέμπει σε μια λύση στο ενεργειακό, χωρίς προηγούμενη λύση του Κυπριακού.

Οι ιδέες της ΕΕ και του ΟΗΕ

Ανέφερε η Πρόεδρος: «Μια συμφωνία μεταξύ των δύο κοινοτήτων για την εκμετάλλευση των πόρων υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου, για παράδειγμα σε σχέση με το διαμοιρασμό του ηλεκτρισμού που θα παράγεται μέσω FSRU (σ.σ. πλωτής μονάδας επαναεριοποίησης), θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για μια ευρύτερη συζήτηση για τη διαχείριση της ενέργειας στην Κύπρο και για το πώς μπορεί καλύτερα να διασυνδεθεί η Κύπρος με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρισμού». Συζητήθηκε το θέμα αυτό με τη Λευκωσία; Εάν ναι, γίνεται κατανοητό ότι μια τέτοια ρύθμιση αφορά συνδιαχείριση του φυσικού πλούτου πριν την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό;

Η αδυναμία των Ηνωμένων Εθνών να υπάρξει μια συμφωνία ως προς τους όρους εντολής για την αποστολή ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό, οδηγεί τον Αντόνιο Γκουτέρες σε προσωρινές λύσεις. Έχει εμπιστευθεί αυτή την προσωρινή διευθέτηση σε δυο υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Γραμματείας του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για την αναπληρώτρια γενική γραμματέα Ροζμαρί Ντι Κάρλο και τον βοηθό της, Αλεξάντερ Τζέγκα.

Αμφότεροι έχουν να κάνουν με το Κυπριακό, υπό την έννοια ότι έχουν ταξιδεύσει στο νησί και είχαν επαφές. Πιο πρόσφατη επίσκεψη στην Κύπρο πραγματοποίησε ο κ. Τζέγκα, ο οποίος είχε ταξιδεύσει και στην Άγκυρα. Βασικό θέμα της τελευταίας του αποστολής ήταν το θέμα του απεσταλμένου. Δεν πρόκειται για διορισμό, αλλά για δυο συνεργάτες του Γ.Γ., που όταν θα πρέπει να υπάρξουν επαφές με τους εμπλεκόμενους, κυρίως με εγγυήτριες, θα ταξιδεύουν στην περιοχή.