Η ουσία είναι στην Γερουσία

Αντιμέτωπος με ένα διχασμένο Κογκρέσο θα είναι ο Αμερικανός πρόεδρος στα επόμενα δύο χρόνια της θητείας του, καθώς στις ενδιάμεσες εκλογές οι Ρεπουμπλικάνοι, αν και ενίσχυσαν την δύναμή τους στην Γερουσία, έχασαν την πλειοψηφία στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι Δημοκρατικοί μιλούν για ήττα του Τραμπ και της πολιτικής του, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος κάνει λόγο για νίκη και περνά στην αντεπίθεση προτείνοντάς τους πρόεδρο της Βουλής.

Με την επικράτηση των Δημοκρατικών στην Βουλή των Αντιπροσώπων ο Τραμπ είναι ο τρίτος στην σειρά πρόεδρος των ΗΠΑ ο οποίος υφίσταται μια ήττα σε ενδιάμεσες εκλογές. Η ήττα των προκατόχων του ωστόσο ήταν σαφώς μεγαλύτερη.

Το 1994, ο Δημοκρατικός Μπιλ Κλίντον έχασε και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, Βουλή και Γερουσία, όπως και ο Ρεπουμπλικάνος Τζορτζ Μπους Τζούνιορ, το 2006, με αποτέλεσμα να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα αντίπαλο νομοθετικό σώμα. Το ίδιο συνέβη και με τον Ομπάμα, αλλά μόνον στην δεύτερη θητεία του, καθώς έχασε τμηματικά την Βουλή το 2010 και την Γερουσία το 2014.

Σε αντίθεση με τους προκατόχους του ο Τραμπ δεν βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπος με ένα εχθρικό, αλλά με ένα διχασμένο Κογκρέσο, γεγονός το οποίο θα επηρεάσει σαφέστατα τις πολιτικές διεργασίες, αλλά αναμένεται και να αξιοποιηθεί πολιτικά και προσωπικά από τον Αμερικανό πρόεδρο.  Τι μπορεί να σημαίνει όμως μια Δημοκρατική Βουλή των Αντιπροσώπων;

Η νίκη των Δημοκρατικών

Η επικράτηση των Δημοκρατικών στην Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου αναμένεται να αποσπάσουν έως και 30 έδρες έναντι 23 που χρειάζονταν για να αποκτήσουν την πλειοψηφία, σαφέστατα και δυσκολεύει το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης Τραμπ. Πολλές από τις επιλογές του δεν θα μπορέσουν να γίνουν νόμοι, καθώς οι Δημοκρατικοί μπορούν πλέον να μπλοκάρουν τις διαδικασίες στο ξεκίνημά τους. Αυτό βεβαίως δεν εμποδίζει τον Αμερικανό πρόεδρο να κυβερνήσει, καθώς για το μεγαλύτερο μέρος των αποφάσεών του υπάρχει η εναλλακτική των Προεδρικών Διαταγμάτων. Μια διέξοδος προσφιλής στον Τραμπ, λόγω της απέχθειάς του, ως επιχειρηματίας, σε χρονοβόρες διαδικασίες.

Με τα Προεδρικά Διατάγματα δεν διασφαλίζεται ωστόσο η συνέχεια, καθώς η ισχύς τους μπορεί να ανασταλεί από τον επόμενο πρόεδρο. Παραλλήλως αντιβαίνουν της συνταγματικής αρχής για διάκριση της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας και μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο δικαστικής διαμάχης. Και εδώ όμως καθοριστικό ρόλο παίζει και πάλι η προσωπικότητα του προέδρου. Ο Τραμπ είναι επιχειρηματίας και αυτό που τον ενδιαφέρει είναι «να γίνει η δουλειά». Όσο για την συνέχεια. Θεωρεί αυτονόητο ότι ό ίδιος αποτελεί και την συνέχεια.

Αυτό που σίγουρα κερδίζουν οι Δημοκρατικοί με την επικράτησή τους στην Βουλή των Αντιπροσώπων είναι ο έλεγχος των Επιτροπών, γεγονός που τους δίνει την δυνατότητα για την διεξαγωγή ερευνών και πρόσβαση σε αρχειακό υλικό κυβερνητικών εγγράφων. Η Βουλή των Αντιπροσώπων μπορεί να προχωρήσει βέβαια και στην κατάθεση πρότασης μομφής εναντίον του Προέδρου και να εγκρίνει την έναρξη της διαδικασίας. Η υπόθεση ωστόσο θα «εκδικαστεί» στο Κογκρέσο και εκεί οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ ενίσχυσαν την ισχνή πλειοψηφία (51-49) που διέθεταν.

Η νίκη του Τραμπ

Η ενίσχυση των Ρεπουμπλικάνων στην Γερουσία, όπου ανανεώθηκε το ένα τρίτο των εδρών (35 από τις 100) σηματοδοτεί στην κοινή γνώμη, ότι το αναμενόμενο και πολυδιαφημισμένο «μπλε τσουνάμι» των Δημοκρατικών, δεν έσκασε στις αμερικανικές ακτές.

Αποτελεί όμως και την κύρια γραμμή άμυνας του Τραμπ, όχι μόνο απέναντι σε ένα ενδεχόμενο αίτημα καθαίρεσής του, το οποίο στην παρούσα φάση φαίνεται απίθανο ακόμη και για τα ηγετικά στελέχη των Δημοκρατικών, αλλά και σε ό,τι αφορά την διαχείριση πορισμάτων τυχόν ερευνών που θα κάνει η Δημοκρατική πλέον Βουλή.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο Τραμπ έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στις εκλογές για το Κογκρέσο στην διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, στην οποία ενεπλάκη περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον εν ενεργεία Πρόεδρο. Επικρίθηκε μάλιστα γι αυτό από κορυφαία στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, καθώς έδειχνε να «καπελώνει» τον προεκλογικό λόγο, με την δική του ατζέντα, την ώρα που οι υποψήφιοι βουλευτές ήθελαν να αναδείξουν ζητήματα της καθημερινότητας των πολιτών.

Ο ίδιος ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο Ρεπουμπλικάνος Πολ Ράιαν, του είχε ζητήσει τρεις ημέρες πριν τις εκλογές να επικεντρώσει στις ομιλίες τους στην ανάταξη της αμερικανικής οικονομίας, που επέφερε η διακυβέρνησή του. Αυτά όμως για τον Τραμπ είναι πράγματα που φαίνονται, κυρίως στις τσέπες των Αμερικανών, και έτσι επέλεξε το σφυροκόπημα για το καραβάνι των Λατίνων «εισβολέων» που απειλούν την Αμερική.

Θα αλλάξει πολιτική;

Από την ώρα που έγινε γνωστό το αποτέλεσμα των εκλογών και η επικράτηση των Δημοκρατικών στην Βουλή των Αντιπροσώπων το ερώτημα που απασχολεί είναι αν ο Τραμπ θα αναγκαστεί να αλλάξει πολιτική.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αναλυτές το αποτέλεσμα αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά το πώς ο Τραμπ θα υλοποιήσει τους στόχους του σε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, καθώς και σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις αμυντικές δαπάνες. Θέματα δηλαδή για τα οποία έχει λόγο το Κογκρέσο.

Σε ό,τι αφορά την εμπορική πολιτική όμως, άρα και το βασικό του πρόγραμμα «Πρώτα η Αμερική», δεν αναμένεται σχεδόν καμία ουσιαστική αλλαγή, αφού ο Πρόεδρος έχει την εκτελεστική εξουσία και είναι αυτός που καθορίζει τους όρους. Την άποψη αυτή εξέφρασε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, τονίζοντας, στο πρώτο σχόλιο που έκανε για τις αμερικανικές εκλογές, ότι θα ήταν λάθος να περιμένουμε μια αλλαγή πολιτικής από τον πρόεδρο των ΗΠΑ.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Τραμπ θα προσπαθήσει να προσεγγίσει την Βουλή των Αντιπροσώπων, ρίχνοντας γέφυρες στην Δημοκρατική πλειοψηφία. Το έκανε ήδη άλλωστε στέλνοντας τα συγχαρητήριά του στην επικεφαλής των Δημοκρατικών στο σώμα, Νάνσι Πελόζι. Προσυπέγραψε μάλιστα την επιλογή τους να την προτείνουν για πρόεδρο της Βουλής, λέγοντας ότι «αν την δυσκολέψουν, ίσως να προσθέσουμε μερικές ρεπουμπλικανικές ψήφους».