Η αγωνία του Μακρόν και οι αλλαγές στην Ευρώπη

Σε αναζήτηση ταυτότητας βρίσκονται το ευρωιερατείο και ο γαλλογερμανικός άξονας, λίγους μήνες πριν τις ευρωεκλογές και μπροστά στον ορατό πλέον κίνδυνο ανατροπής του ευρωπαϊκού συστήματος από φυγόκεντρες τάσεις. Το θέμα επανέφερε το Σαββατοκύριακο ο Μακρόν, ζητώντας στο Βερολίνο την γερμανική σύγκλιση στην προώθηση αλλαγών, ενώ και το Γιούρογκρουπ εξέτασε ζητήματα εμβάθυνσης της Ευρωζώνης.

Ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε την Κυριακή, με την ομιλία του στο γερμανικό κοινοβούλιο, την επανίδρυση της Ευρώπης. Παρουσίασε μάλιστα ως αναγκαιότητα αυτήν την επιλογή και κάλεσε την Γερμανία να προσεγγίσει τις γαλλικές θέσεις για την από κοινού εμβάθυνση και εδραίωση της Ευρώπης.

Με άμεση αναφορά στον γαλλο-γερμανικό άξονα, ο Μακρόν τόνισε ότι «το γαλλο-γερμανικό δίδυμο είναι υποχρεωμένο να μην αφήσει τον κόσμο να ολισθήσει προς το χάος», αλλά να εργαστεί για μια «ισχυρή και περισσότερο κυρίαρχη» Ευρώπη, που δεν θα αρκείται «σε έναν έναν δεύτερο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή». Έδωσε μάλιστα και την δική του απάντηση στο δίλημμα «Ευρώπη ή εθνική κυριαρχία», τασσόμενος υπέρ της «ευρωπαϊκής κυριαρχίας».

Ζήτησε επίσης οι πολιτικές να γίνουν περισσότερο «κοινοτικές», επισείοντας τον κίνδυνο της διολίσθησης των Ευρωπαίων σε «έναν έναν εθνικισμό χωρίς μνήμη» και …πέταξε το γάντι στην Μέρκελ, σημειώνοντας ότι «απαιτείται θάρρος» για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο για την Ευρώπη.

Το γαλλικό όραμα και η γερμανική ακαμψία

Ο Μακρόν τα είπε αυτά και πριν έναν χρόνο, όταν παρουσίαζε το περίφημο όραμά του για την Ευρώπη. Οι προτάσεις του ωστόσο ακούστηκαν τόσο …πολύ στο Βερολίνο, που η Μέρκελ έκανε περίπου έξι μήνες για να δώσει μια πρώτη απάντηση. Είχε βέβαια και τα προβλήματά της η καγκελάριος. Είχε ομοσπονδιακές εκλογές, στις οποίες «πάτωσε», και χρειάστηκε πέντε μήνες μέχρι να σχηματίσει κυβέρνηση, που στην συνέχεια απειλήθηκε δύο φορές, σε αντίστοιχες κυβερνητικές κρίσεις.

Σήμερα το Βερολίνο παραμένει επιφυλακτικό σε πολλά από τα ζητήματα που θέτει το Παρίσι. Την Κυριακή ωστόσο, η Μέρκελ, σε δήλωσή της πριν συναντηθεί με τον Μακρόν, ανέφερε ότι μέχρι τον Δεκέμβριο, θα έχουν διατυπωθεί κοινές γαλλογερμανικές προτάσεις για τις αλλαγές στην ΕΕ.

Η απροθυμία του Βερολίνου σχολιάστηκε από τον Γάλλο πρόεδρο, ο οποίος έκανε λόγο μέσα στην γερμανική Βουλή για «ακινησία», προτρέποντας και πάλι την Μέρκελ για δράσεις απέναντι στην πρόκληση του «λαϊκισμού». Παρουσίασε μάλιστα τον εαυτό του, όπως το συνηθίζει άλλωστε, ως «αμφισβητία» του ευρωσυστήματος, τονίζοντας ότι πρέπει «να υπερβούμε τα ταμπού μας και να ξεπεράσουμε τις συνήθειές μας».

Αυτά τα ταμπού, ωστόσο, και αυτές οι συνήθειες, δηλαδή οι πολιτικές της γερμανικής κυριαρχίας με γαλλική συναίνεση, είναι που δημιούργησαν τις φυγόκεντρες αντιευρωπαϊκές τάσεις. Αυτές τις τάσεις που με υπερβολική ευκολία οι Βρυξέλλες και ο γαλλο-γερμανικός άξονας βαφτίζουν «λαϊκισμό» και «εθνικισμό».

Προϋπολογισμός χωρίς ποσά

Μέρκελ και Μακρόν κάνουν το παν για να δείξουν την σύμπλευση Βερολίνου και Παρισιού για αλλαγές στην Ευρώπη. Οι διαφορές ωστόσο παραμένουν, όπως φάνηκε και από την συνάντηση που είχαν την Κυριακή. Σε γενικές γραμμές οι δύο ηγέτες συμφωνούν σε έναν κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης και στην ίδρυση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου. Διαφωνούν ωστόσο στην θέσπιση Υπουργείου Οικονομικών και στην δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανεργίας.

Τα ζητήματα αυτά συζητήθηκαν σήμερα στο Γιούρογκρουπ, το οποίο συγκλήθηκε εκτάκτως και σε διευρυμένη σύνθεση, με την συμμετοχή δηλαδή των 27 χωρών μελών της ΕΕ. Αυτό έγινε στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις συζητήσεις που θα γίνουν στην Σύνοδο Κορυφής τον Δεκέμβριο. Αν και το θέμα του κοινού προϋπολογισμού της ευρωζώνης δεν ήταν επισήμως στην ατζέντα της συνάντησης, εξαιτίας των αντιρρήσεων κάποιων κρατών-μελών, οι υπουργοί Οικονομικών της Γαλλίας και της Γερμανίας, παρουσίασαν το κοινό σχέδιο στο οποίο κατέληξαν την περασμένη Παρασκευή, το Παρίσι και το Βερολίνο.

Ο Μακρόν έτρεφε ελπίδες για έναν προϋπολογισμό με δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη των επενδύσεων, αυτό που παρουσιάστηκε όμως ήταν ένας προϋπολογισμός χωρίς ποσά, αλλά γεμάτος με βασικές αρχές και αξίες. Σε ό,τι αφορά τα ποσά, αυτά μένει να προσδιοριστούν, προφανώς από το Βερολίνο.

Εκεί που δείχνουν να συμφωνούν πάντως είναι στο θέματα της Άμυνας. Παρά τις αρχικές αμφιβολίες η Μέρκελ ξεκαθάρισε την περασμένη Τρίτη, ΣΤΟ Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,  ότι συμφωνεί με την πρόταση του Μακρόν για την δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού. Μία πρόταση όμως, η οποία σχεδόν χλευάστηκε από τον Τραμπ και πιο διακριτικά από το ΝΑΤΟ.

Τον πρόλαβαν άλλοι

Από την ανάληψη των καθηκόντων του ακόμη, ο Μακρόν θεωρεί ως προτεραιότητα για την επανεκλογή του την προώθηση των αλλαγών στην Ευρώπη. Από τότε μέχρι σήμερα ωστόσο, πολλά έχουν αλλαξει στην Ευρώπη και φυσικά και στην Γαλλία.

Η Μέρκελ βρίσκεται σε μία διαδικασία σσυνεχούς αποδυνάμωσης και οι πρόσφατες αναμετρήσεις στην Βαυαρία και την Έσση, την ανάγκασαν να δρομολογήσει την συνταξιοδότησή της. Την ίδια ώρα στην Γαλλία, ο δήθεν ανανεωτικός αέρας του Μαρόν έχει εξανεμιστεί και το γόητρο του μειώνεται συνεχώς, όπως καταγράφουν και οι δημοσκοπήσεις.

Αντιθέτως σε άνοδο πανευρωπαϊκά είναι τα κινήματα αμφισβήτηση της πολιτικής των Βρυξελών και του γαλλο-γερμανικού άξονα, με αποκορύφωμα τους τελευταίους μήνες την αντισυστημική κυβέρνηση Κόντε στην Ιταλία. Ο «λαϊκιστής» Ντι Μάιο και ο «ακροδεξιός» Σαλβίνι, όσο και αν δεν θέλει να το παραδεχθεί ο Μακρόν, είναι ουσιαστικά οι δύο ευρωπαίοι πολιτικοί που ωθούν στην πράξη τις πολιτικές αλλαγές στην ευρωζώνη και την Ευρώπη.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο «μεταρρυθμιστής» Μακρόν σε αυτό το μπλοκ βλέπει τον εχθρό στον δρόμο προς τις ευρωεκλογές και μοιραία προς την δική του επανεκλογή στην προεδρία.