Σιωπηλοί οδοιπόροι στην Κοινωνία της Μοναξιάς…

Είναι φορές που το βάρος της ειδησεογραφίας με τα ηχηρά πρωτοσέλιδα βαραίνει την καθημερινότητα του καθένα. Τη φορτίζει με συναισθήματα, ιδέες, αναθεωρήσεις, συγκρούσεις και απορρίψεις. Ενίοτε και ενοχές, σε σημείο που έχεις την αίσθηση ότι συμπιέζεσαι απ’ τις συμπληγάδες του χρόνου και τον συνωστισμό των ανθρώπων γύρω σου. Ανθρώπων γνωστών και άγνωστων που έχουν τις δικές τους ανάγκες. Παθιάζονται με τις δικές τους πλάνες και χτυπιούνται με τα δικά του προβλήματα. Προβλήματα που τους αφήνουν να βολοδέρνουν  μέσα σε παύσεις σιωπής. Σιωπής λόγω της μοναξιάς τους…

– Η μιλιά είναι ασήμι, η σιωπή είναι χρυσός…, σας ακούω να λέτε.

Μόνο που σ’ αυτήν την περίπτωση η σιωπή δεν είναι επιλογή σοφίας, αλλά καταδίκης με αιτία την μοναξιά και την αποξένωση. Στην Κοινωνία της Μοναξιάς, που ανθίζει στην εποχή μας, το κύριο πρόβλημα είναι αυτό της ανθρώπινης προσέγγισης και, συνακόλουθα, της κρίσης στις ανθρώπινες σχέσεις. Ο αριθμός των μοναχικών ανθρώπων αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο από εκεί που ήταν ασφυκτικά περιορισμένος λόγω των συνεκτικών δεσμών των γενιών οι οποίες συμβίωναν στην ελληνική πυρηνική οικογένεια περασμένων δεκαετιών..

Συμβίωναν όχι αναγκαστικά, αλλά παραδοσιακά, με βάση τους κανόνες δικαίου και ανθρωπισμού. Τους κανόνες που ίσχυαν σε καιρούς  με άλλα οράματα, στον αντίποδα των αντιλυρικών τωρινών. Τους κανόνες που δεν απειλούνταν απ’ τις ελάχιστες εξαιρέσεις, οι οποίες ωστόσο πήραν τη θέση τους στα χρόνια μας, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί δραματικά ο κύκλος των μοναχικών ανθρώπων. Ο καθένας από αυτούς μιλά με τον εαυτό του και γράφει για τον εαυτό του, αν έχει αυτήν τη δυνατότητα. Ενίοτε μάλιστα, αν είναι πνευματικός άνθρωπος και όχι απλά ”γραμματισμένος”, γράφει και για τους άλλους, για τις γενιές  που θα ακολουθήσουν ή ακολουθεί ο ίδιος τα βήματα του Θεού και γίνεται συνομιλητής Του.

Γράφει στίχους καθισμένος στα γόνατά Του. Οι λέξεις τρέχουν στην κόλλα ασυγκράτητες. Φτερουγίζουν για λίγο στα δάχτυλά του κι ύστερα κατρακυλούν πάνω στο χαρτί σαν ”βότσαλα γυαλιστερά μεγάλης θάλασσας” ή σαν ”ποδοβολητό αλόγου ανίκητου στρατηλάτη”. Τα δάκρυα μουσκεύουν τα μάγουλά του στην ανάμνηση των δύσκολων ταξιδιών και των απογοητεύσεών του. Στην ανάμνηση της αναζήτησης της ευτυχίας του, που έγινε ένα με την Ιθάκη του Καβάφη. Μόνο που όσο τον πλούτιζε αυτή σε σοφία, τόσο του αφαιρούσε μέρες ζωής από την κλεψύδρα του χρόνου…

Η δύση σβήνει πίσω την σκιά

Βραδιάζει. Η έξοδος προς το σκότος της δύσης είναι αμετάκλητη, μα οι ίσκιοι των μοναχικών ανθρώπων το έχουν συνηθίσει. Μπήκαν από νωρίς στον χορό των δοκιμασιών και τώρα δεν φοβούνται να ζήσουν τη ζωή που τους έχει απομείνει.

– Όποιος φοβάται τη ζωή, έχει αρχίσει να γερνάει…, λένε.

Κι αυτοί δεν έχουν σκοπό να γεράσουν. Δεν έχουν σκοπό να παραδοθούν, γιατί φλέγονται απ’ την επιθυμία να χτίσουν τα ερείπια μέσα τους, να συμφιλιωθούν με τους άλλους και με τον εαυτό τους. Θα είναι κατόρθωμα, σίγουρα, να βρουν τον μίτο της Αριάδνης στην επικοινωνία. Αλλά θα το παλέψουν και θα ξαναδώσουν στον λόγο τους την χαμένη επικοινωνιακή και συνδετική του λειτουργία…

Οι ιστορίες ανθρώπων της σιωπής οι οποίοι ζουν χαμένοι στο πλήθος σαν ναυαγοί που αναζητούν σανίδα σωτηρίας δεν έχουν τέλος στη χώρα μας και επιβεβαιώνουν με τον πιο απόλυτο τρόπο ότι μεγάλα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας κολυμπούν στη θάλασσα της μοναξιάς τους. Είναι ανθρώπινα συντρίμμια οι πιο πολλοί και έχουν αποτραβηχτεί στο περιθώριο της ζωής, γιατί δεν έχουν αποκούμπι να στηριχτούν. Έχουν χάσει, εντωμεταξύ, την προσωπική ιδιαιτερότητά τους λόγω της διαιωνιζόμενης κρίσης του κοινωνικού κράτους και έχουν μετατραπεί σε μέλη ενός ομοιογενούς συνόλου με κύριο χαρακτηριστικό του την απροσωπία.

– Μα μπορούν να ζητήσουν βοήθεια, να εκπέμψουν SOS, σας ακούω να λέτε αφελώς αγνοώντας πως έχουν πειστεί ότι το κράτος και η κοινωνία δεν είναι φίλοι. Ενίοτε και οι στενοί συγγενείς που τείνουν χείρα βοηθείας υποκριτικά για συμφεροντολογικούς λόγους…

– Ροβινσώνες και Σαμαρείτισσες είναι είδος προς εξαφάνιση, δηλαδή…, μουρμουρίζετε με μικρό αναστεναγμό.

– Είναι γιατί έχουν αντικατασταθεί από χιλιάδες γυάλινα μάτια που τους παρακολουθούν ανέκφραστα, θα σας έλεγα. Ανέκφραστα γιατί έπαψαν να πιστεύουν στην αξία του ανθρώπου. Στο απαλό, γεμάτο αγάπη χέρι που απλώνεται προς το μέρος τους, για να τους χαρίσει ένα χάδι αυθόρμητα, χωρίς υπολογισμούς, χωρίς συμφέρον.

– Οι σύγχρονοι Έλληνες, δυστυχώς, δεν διαφέρουμε πλέον απ’ τους άλλους ανθρώπους στον κόσμο. Ζούμε και αναπνέουμε για το χρήμα. Έτσι κάνουμε δύσκολη την πορεία του ”εγώ” προς το ”εσύ”, προς τον ”πλησίον”, σχολιάζετε  απογοητευμένοι.

Πού και πώς θα συναντηθούμε

Ναι, γίναμε όλο και πιο ατομικιστές και εγωιστές. Κι αυτό μας δυσκολεύει να βρούμε τον δρόμο προς τον άλλον. Έχουμε αποπροσανατολιστεί  εντελώς και γι’ αυτό αντικαταστήσαμε τον ανθρωπισμό με πνεύμα συμφεροντολογικό καθ’ ολοκληρίαν. Και σαν να μην φτάνει αυτό, αφήσαμε να επισκιάσουν τον κόσμο μας ο φθόνος (”Η κατσίκα του γείτονα” που έλεγε ο μακαριστός Χριστόδουλος), το μίσος και η δυσπιστία. Αντικοινωνικές ιδιότητες όλες αυτές, που συγχρωτίζονται με τη σκληρότητα, την έλλειψη ανθρωπιάς και τη βία. Έτσι χάσαμε εμείς οι Έλληνες (και σε ευρύτερη κλίμακα οι λαοί και η ανθρωπότητα) τον δρόμο που οδηγεί στον συνάνθρωπο που μας έχει ανάγκη. Και ο μοναχικός και αποξενωμένος μάς έχει ανάγκη.

Έχει ανάγκη απ’ την ανθρωπιά μας την οποία ξεχάσαμε στην πορεία και την αντικαταστήσαμε επιπόλαια με την αδιαφορία, την απανθρωπιά, τον ωφελιμισμό και την χρησιμοθηρία, μέχρι που απομάθαμε  να ζούμε απ’ την ”πρωτογενή αυθορμησία” του ”είναι” μας, της καρδιάς μας, και αποστασιοποιηθήκαμε εντελώς από τον ”πλησίον” μας. Κατακτήσαμε την ποιότητα ζωής και αποκτηνώσαμε τον Άνθρωπο μέσα μας. Γίναμε ψυχροί ορθολογιστές και παραμερίσαμε το συναίσθημα. Πνίξαμε την αγάπη για τον συνάνθρωπο και αφεθήκαμε στην πλύση εγκεφάλου των φορέων εμπορευματοποίησης οι οποίοι πέτυχαν να μας μετατρέψουν από σκεπτόμενους σε ”σανοφάγους” και μαζοποιημένους. Ανθρώπους που, ούτε λίγο ούτε πολύ, απολαμβάνουν τον ψυχικό ξεριζωμό τους…

Η ηθική και εθνική μας αλλοτρίωση έχει συντελεστεί. Τον δρόμο προς την ευτυχία που μας έταξαν οι θιασώτες του υλισμού τον εξαργύρωσαν με την ψυχή μας. Σε μια εποχή με τυπικές, συμβατικές σχέσεις και κυρίαρχο τον τεχνικό πολιτισμό, είναι ώρα να κάνουμε την μεγάλη στροφή, για να αναγεννήσουμε τον ανθρωπισμό μέσα από την Παιδεία. Θα είναι μια αλλαγή δομική που θα αποκαταστήσει το ανθρώπινο πρόσωπο του πολιτισμού μας και θα αγγίξει θεραπευτικά τους σιωπηλούς, μοναχικούς οδοιπόρους της ελληνικής κοινωνίας…