Η γεώτρηση της ExxonMobil, ο σταθμός LNG και ο EastMed

Τέλος Δεκεμβρίου με αρχές Ιανουαρίου αναμένεται να έχει πλήρη εικόνα για τις έρευνες της πρώτης γεώτρησης στο θαλασσοτεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ η ExxonMobil, η οποία παρουσιάζεται αισιόδοξη για το τελικό αποτέλεσμα. Την ίδια ώρα και ενόψει των αποτελεσμάτων, η ηγεσία της αμερικανικής εταιρείας κάνει ασκήσεις επί χάρτου για την επόμενη ημέρα στην περίπτωση επιτυχών γεωτρήσεων.

Πληροφορίες αναφέρουν πως οι παράγοντες της αμερικανικής εταιρείας είναι επικεντρωμένοι στο σενάριο δημιουργίας τερματικού σταθμού στην Κύπρο, θεωρώντας πως η χώρα μας «είναι πυλώνας σταθερότητας» και πιο ασφαλής από τις υπόλοιπες της περιοχής. Παρόλο που τους απασχολούν τα θέματα με την Τουρκία, η αντίδραση της Άγκυρας, ωστόσο, δεν φαίνεται να  επηρεάζει τους σχεδιασμούς της ExxonMobil.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που θα γίνει τερματικός σταθμός στην Κύπρο, αυτός θα μπορεί –όπως υποστηρίζουν– να εξυπηρετεί όλες τις εμπλεκόμενες εταιρείες, καθώς και τους ενδιαφερόμενους αγοραστές. Οι επιτελείς της ExxonMobil σημειώνουν πως η μόνη οδός για αξιοποίηση του φυσικού αερίου είναι η κατασκευή σταθμού LNG στην Κύπρο. Είναι προφανές πως σε μια τέτοια περίπτωση, εκ των πραγμάτων, οι Αμερικανοί θα επεκτείνουν τα συμφέροντά τους από τη θάλασσα και στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε αυτή τη φάση, λοιπόν, η αμερικανική εταιρεία βρίσκεται σε στάση αναμονής, περιμένοντας τα αποτελέσματα. Η επίσκεψη, την περασμένη Πέμπτη, στο γεωτρύπανο Stena Icemax, στον στόχο «Δελφύνη», των υπουργών Ενέργειας και Εξωτερικών, Γιώργου Λακκοτρύπη και Νίκου Χριστοδουλίδη, καθώς και υπηρεσιακών παραγόντων, αφορούσε ξενάγηση στα διάφορα τμήματα και δραστηριότητες του πλωτού γεωτρύπανου. Πρωτίστως, η εταιρεία ήθελε να  δώσει το μήνυμα πως οι έρευνες συνεχίζονται κανονικά και χωρίς προβλήματα.

Παρών στην επίσκεψη ήταν και ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Τρίσταν Άσπρεϊ. Την ίδια ώρα, η παρουσία της Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Κύπρο, Καθλίν Ντόχερτι, όπως εκτιμάται από τη Λευκωσία, συνιστά μια κίνηση στήριξης, από πλευράς της κυβέρνησης των ΗΠΑ, των ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ και αποτελεί και μήνυμα προς διάφορους αποδέκτες.

Παράλληλες διεργασίες

Πέραν από τις έρευνες των εταιρειών (αναμένονται κι άλλες εντός του 2019) υπάρχουν κι άλλες παράλληλες διεργασίες. Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία για τον αγωγό EastMed, τελικά, όπως πληροφορούμαστε, δεν θα υπογραφεί στις 20 Δεκεμβρίου, στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, που θα φιλοξενηθεί από το Τελ Αβίβ. Ως εκ τούτου δεν θα προσκληθεί και ο Ιταλός πρωθυπουργός για να υπογραφεί η συμφωνία, όπως είχε προγραμματιστεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν μερικές ακόμη εκκρεμότητες, οι οποίες συζητούνται μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, ενώ το κείμενο θα σταλεί στην Κομισιόν για τυχόν παρατηρήσεις. Αυτό θα διαρκέσει πέντε τουλάχιστον εβδομάδες. Συνεπώς, το χρονοδιάγραμμα για υπογραφή στις 20 Δεκεμβρίου θα ξεπεραστεί εκ των πραγμάτων.

Είναι, πάντως, σαφές πως αν και ο αγωγός EastMed συντηρείται στο προσκήνιο, πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, γεγονός που όλοι αναγνωρίζουν. Υπενθυμίζεται, συναφώς, ότι η συνολική απόσταση σε ευθεία μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Κρήτης-Ιταλίας είναι πάνω από 1.520 χιλιόμετρα, αλλά αυτή η απόσταση θα είναι πολύ μεγαλύτερη σε περίπτωση κατασκευής του αγωγού λόγω του ανάγλυφου του βυθού. Περαιτέρω πρόβλημα θεωρείται και το γεγονός ότι υπάρχουν αλλαγές βάθους στον θαλάσσιο βυθό. Πέραν από όλα αυτά είναι και το θέμα της ασφάλειας του αγωγού, που και λόγω του μεγάλου μήκους του θα έχει κόστος υψηλό.

Ο ρόλος των τρίτων

Παρά το γεγονός ότι υπάρχει πρόδηλη προσπάθεια αποσύνδεσης των εξελίξεων στα ενεργειακά με τις διεργασίες στο Κυπριακό, οι διάφοροι τρίτοι εμπλεκόμενοι θεωρούν πως θα πρέπει το τοπίο να ξεκαθαρίσει και σε σχέση με τη λύση ή όχι του ζητήματος. Χώρες που εμπλέκονται στα ενεργειακά διατηρούν κανάλια επικοινωνίας με την Άγκυρα και γνωρίζουν τις εμμονές του καθεστώτος Ερντογάν να εξασφαλίσει μερίδιο και να αποτελεί μέρος των σχεδιασμών.

Αυτό οδηγεί τους τρίτους στην ανάγκη να θέτουν το Κυπριακό με στόχο να μην επηρεάσει τα σχέδιά τους. Πληροφορίες αναφέρουν πως πρόσφατα η Άγκυρα έχει γίνει αποδέκτης της ευρωπαϊκής θέσης, δια της Φρεντερίκα Μογκερίνι, πως η ΕΕ ενδιαφέρεται για τα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό παραπέμπει στο γεγονός ότι κράτη-μέλη εμπλέκονται.

Οι απειλές που εκτοξεύει η Άγκυρα όπως και οι κινήσεις που κάνει με «Μπαρμπαρός» και γεωτρύπανα παρακολουθούνται από κοντά, χωρίς μέχρι στιγμής να υπάρχει ανησυχία. Είναι, όμως, προφανές πως η Τουρκία δεν θα παραμείνει απαθής. Εάν προχωρήσουν οι έρευνες μέχρι την εξόρυξη, τότε θα ανατραπούν στρατηγικοί σχεδιασμοί της στην περιοχή. Ενδεχομένως να αναμένει και η Άγκυρα τα αποτελέσματα των ερευνών της ExxonMobil και μετά να δρομολογήσει άλλης μορφής αντιδράσεις.

Στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής στο Τελ Αβίβ, Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, που χρονικά τοποθετείται στις 20 Δεκεμβρίου, δεν αποκλείεται να συμμετάσχει και αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης. Συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη επί τούτου κι αυτό που, ενδεχομένως, μένει να ξεκαθαριστεί είναι με ποιον θα εκπροσωπηθούν οι ΗΠΑ. Ο προσανατολισμός ως προς την επιλογή είναι, ως φαίνεται, μεταξύ υπουργού Εξωτερικών και υπουργού Ενέργειας. Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η αμερικανική συμμετοχή να «κλειδώσει» για το 2019, όταν η Σύνοδος Κορυφής θα συγκληθεί εκ νέου και αυτή τη φορά θα φιλοξενηθεί στην Ελλάδα.