Είναι ανίκητο το νέο τουρκικό οπλισμένο AI drone Kizilelma;

Μετά από τρεισήμισι χρόνια έρευνας και δοκιμών το νέο UAV της Τουρκίας Kizilelma (“Κόκκινο Μήλο”) είναι έτοιμο προς παραγωγή, σύμφωνα με τον τεχνικό του Selcuk Bayraktar. To νέο UCAV (Unmaned Combat Aerial Vehicles) δίνει έμφαση στα νεοοθωμανικα όνειρα της Τουρκίας. Το όνομά του συμβολίζει το όνειρο του Σουλτάνου Σουλεϊμάν να κατακτήσει και την Ρώμη, που αποτελούσε το “κόκκινο μήλο” των κατακτητικών σχεδίων του.

Από τότε ο όρος Kizilelma συμβολίζει τα όνειρα της Τουρκίας περί κυριαρχίας της σε κάθε κατεύθυνση. Είναι το όνειρο που κρύβεται πίσω από την “Γαλάζια Πατρίδα”, και την επιθυμία της Άγκυρας να υπολογίζει τον εαυτό της, ως μια περιφερειακή δύναμη. Αυτό είναι κάτι που η Ελλάδα πρέπει να λάβει υπόψη της. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου και επίσημες δηλώσεις της εταιρείας ΒΑΥΚΑR, το Kizilelma είναι ένα οπλισμένο drone που τροφοδοτείται από έναν κινητήρα αεριωθούμενης πρόωσης turbofan, ο οποίος κατασκευάζεται από δύο εταιρείες στην Ουκρανία.

To νέο UCAV της Τουρκίας, δεν θα εξαρτάται για την πλοήγησή του από χειριστές εδάφους, αλλά θα πλοηγείται οδηγούμενο μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία του δίνει μία μορφή ανεξαρτησίας, όπως και το συμπληρωματικό της η Μηχανική Μάθησης. Και οι δυο πλατφόρμες (Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθησης) εξαρτώνται, για την σωστή απόδοσή τους, από τις πληροφορίες που τους διοχετεύονται. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα ευρύ πεδίο που μιμείται την ανθρώπινη συμπεριφορά, την ανθρώπινη νοημοσύνη, ικανότητα αίσθησης, λογικής, αναγνώριση φωνής, ρομποτική, κίνηση και σύλληψη γνώσης. Τα συστήματα επιτυγχάνουν δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης, χρησιμοποιώντας αλγόριθμους.

Άλλη καινοτομία στην κατασκευή του UCAV είναι η αρχιτεκτονική του. Το UCAV έχει διαμόρφωση πτερυγίων δέλτα και canards: τα μικρά μπροστινά φτερά (canards) είναι τοποθετημένα μπροστά από τα κύρια φτερά, τα οποία έχουν τριγωνικό σχήμα. Η συνολική γεωμετρία του πλαισίου του αεροσκάφους είναι σύμφωνη με τη σύγχρονη σχεδίαση stealth αεροσκάφους με ελάχιστες προεξοχές και γωνίες αμαξώματος φαινομενικά βελτιστοποιημένες για τη μείωση της διατομής ραντάρ (Radar Cross Section RCS). Υποθέτουμε ότι η επίστρωση του πλαισίου του αεροσκάφους και η βαφή θα είναι από υλικό που απορροφά το ραντάρ (Radar Absorption Materials, RAM) για καλύτερo stealth.

Θα διαθέτει εσωτερικό χώρο όπλων για τη μεταφορά πυραύλων και βομβών. Το Kizilelma θα έχει επιχειρησιακό ανώτατο όριο ύψους 12 χλμ. και δυνατότητα να παραμένει στον αέρα για πέντε ώρες. Το μέγιστο βάρος απογείωσής του θα είναι 6 τόνοι με χωρητικότητα ωφέλιμου φορτίου 1,5 τόνους και η μέγιστη ακτίνα μάχης θα είναι περίπου 925 km. Μία καινοτομία του Kizilelma του δίνει δυνατότητα να εμπλακεί σε ένοπλη σύγκρουση με μαχητικά αεροπλάνα, κάτι που δεν ήταν δυνατόν μέχρι τώρα.

Η τουρκική αμυντική βιομηχανία προσφέρει ευρύ φάσμα οπλικών συστημάτων καθοδήγησης ακριβείας για το Kizilelma, όπως πύραυλους κρουζ αέρος-εδάφους SOM-J, πυραύλους HGK, LGK, κατευθυνόμενες βόμβες Minyatür Bomba, κατευθυνόμενες βόμβες ακριβείας Teber και Lacin, αντιπλοϊκούς πυραύλους Cakir και πυραύλους αέρος-αέρος Gökdoğan και Bozdoğan.

Ο κύριος αισθητήρας του Kizilelma σχεδιάζεται να είναι ένα ενεργό σύστημα ραντάρ ηλεκτρονικής σαρωμένης συστοιχίας (Active Electronically Scanned Arrays AESA), το οποίο αναπτύσσεται επί του παρόντος από την ASELSAN, καθώς και προηγμένες ηλεκτροοπτικές κάμερες και συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. To AESA αποτελείται από συστοιχία κεραιών που σχηματίζουν δέσμη ραδιοκυμάτων που μπορούν να κατευθύνονται σε διαφορετικές κατευθύνσεις, χωρίς να κινούνται φυσικά οι ίδιες οι κεραίες.

Η κύρια χρήση της τεχνολογίας AESA είναι στα συστήματα ραντάρ. Η τεχνολογία AESA έχει διεισδύσει σε έναν αριθμό βασικών τομέων εφαρμογών, που περιλαμβάνουν ραντάρ αερομεταφερόμενων και ελέγχου πυρός X-Band, ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και αναζήτησης μεταξύ των VHF-Band και S-Band και εξειδικευμένων S-Band και X-Band Ραντάρ BMD. Τα AESA εμφανίζονται τόσο ως αναβαθμίσεις εισαγωγής τεχνολογίας σε καθιερωμένα επιχειρησιακά ραντάρ, αλλά και ως εντελώς νέα σχέδια που εκτοπίζουν τα παλαιού τύπου ραντάρ.

Το Kizilelma θα είναι σε θέση να απογειώνεται και να προσγειώνεται αυτόματα και στον μικρό διάδρομο του μελλοντικού ελικοπτεροφόρου TCG Anadolou και θα έχει δυνατότητα σύνδεσης δεδομένων πέρα από την οπτική επαφή (Beyond Line Of Sight, BLOS). Το UCAV θα συνεργάζεται με αεροσκάφη, παρέχοντας πληροφορίες στόχων και υποστηρίζοντας τον ηλεκτρονικό πόλεμο. Θα έχει βοηθητικό ρόλο (wingman).

Τρωτά σημεία του kizilelma 

To Kizilelma εξαρτάται από την τεχνητή νοημοσύνη για την εκτέλεση της αποστολής του. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει δυνατότητες αναβάθμισης της αποτελεσματικότητας των UCAVs. Το νέο UCAV αποκτά υπεροχή σε σύγκριση με τα προηγούμενα τουρκικά UCAV. Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει και συγχρόνως και αδυναμίες που την καθιστούν ευάλωτη σε
αντίπαλες ηλεκτρονικές επιθέσεις. Οι αντίπαλοι μπορούν να εκμεταλλευτούν θεμελιώδεις
περιορισμούς και να επιτεθούν. Αντίθετη Τεχνητή Νοημοσύνη είναι η χρήση κακόβουλων λογισμικών που έχουν σχεδιαστεί για εξαπάτηση, υποβάθμιση ή αναστροφή μοντέλων
Μηχανικής Εκμάθησης.

Σε αντίθεση με τις συμβατικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο που προκαλούνται από ανθρώπινα λάθη ή παραλείψεις στον κώδικα, οι αντίθετες επιθέσεις Τεχνητής Νοημοσύνης ενεργοποιούνται από “κληρονομικούς” περιορισμούς στους αλγόριθμους και την εξάρτησή
τους από δεδομένα. Οι αντίθετες επιθέσεις μπορούν να αποσταθεροποιήσουν τα συστήματα, καθιστώντας τα λιγότερο ασφαλή.

Παραδείγματα Αντίθετης Τεχνητής Νοημοσύνης είναι η Δηλητηρίαση Δεδομένων. Οι αλγόριθμοι είναι αποτελεσματικοί, αλλά σχετικά εύθραυστοι και εύκολο να διαταραχθούν. Η Μηχανική Μάθηση “μαθαίνει”, εξάγοντας εικόνες από ένα σύνολο παραδειγμάτων, γνωστά ως σύνολο
εκπαίδευσης. Ένα σετ εκπαίδευσης μπορεί να “δηλητηριαστεί”, οδηγώντας το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης να παράγει λανθασμένες προβλέψεις.

Η επίθεση “δηλητηρίασης” Δεδομένων (Data Poisoning) αποτελεί στρατηγική απειλή. Αντίπαλοι μπορούν να εισαγάγουν κακόβουλο λογισμικό “Trojan”, δηλητηριάζοντας τα δεδομένα εκπαίδευσης. Μια επίθεση από το “Τrojan” ξεγελάει την Τεχνητή Νοημοσύνη του UCAV, κάνοντάς τα να πιστεύουν ότι όλα βαίνουν καλώς, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει στρατηγική απειλή για όλα τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης που τροφοδοτούν αυτόνομα το UCAV.

Έρευνες που έχουν γίνει έδειξαν ότι εάν γίνουν αλλαγές στις εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν στην εκπαίδευση της Μηχανικής Μάθησης, αν και δεν χρειάζεται να είναι σημαντικές, μπορούν να μπερδέψουν τα συστήματα μηχανικής όρασης που βασίζονται σε Τεχνητή Νοημοσύνη. Τα αντικείμενα μπορούν να τροποποιηθούν για να ξεγελάσουν συστήματα που βασίζονται σε Τεχνητή Νοημοσύνη (π.χ. επικόλληση μιας μονωτικής ταινίας σε πινακίδα STOP μπορεί να εκληφθεί από το μοντέλο σαν πράσινο φως. Οι ειδικές τροποποιήσεις, όπως η εκτύπωση μιας τρισδιάστατης χελώνας, μπορεί να ταξινομηθεί ως τουφέκι.

Οι αντίπαλοι μπορούν να εκμεταλλευτούν τους θεμελιώδεις περιορισμούς στους αλγόριθμους για να επιτεθούν με νέους και απροσδόκητους τρόπους, όπως π.χ. τροποποίηση της σηματοδότησης μπορεί να οδηγήσει αυτοκίνητα να πηγαίνουν σε αντίθετη κατεύθυνση. Επίσης, συστήματα ελέγχου αεροδρομίου που βασίζονται στην αναγνώριση προσώπου μπορούν να εξαπατηθούν από έναν καταζητούμενο αρκεί να αλλάξει τον σκελετό γυαλιών σε κίτρινο χρώμα. Οι φυσικές τροποποιήσεις μπορεί να γίνουν αντιληπτές από άνθρωπο αλλά όχι από Τεχνητή Νοημοσύνη.

Υπερσυνδετικότητα και ανίχνευση stealth

Ένας από τους νέους ρόλους που θα αναλάβει το νέο τουρκικό UCAV είναι να πλαισιώνει τα αεροσκάφη της σε ρόλο βοηθητικό. Θα δίνει πληροφορίες στον πιλότο του αεροσκάφους για την γεωγραφική περιοχή, αντιαεροπορικές συστοιχίες, καιρικές συνθήκες, θα “τυφλώνει” εχθρικά ραντάρ, (τακτική που χρησιμοποίησε η Τουρκία στην αντεπίθεση κατά του Χάφταρ στην Λιβύη τον Ιούνιο 2020). Επίσης, θα μάχεται από μόνο με εχθρικά αεροσκάφη.

Αν και όλες αυτές οι ιδιότητες μαρτυρούν την υπεραξία του Kizilelma, υπάρχει “αχίλλειος πτέρνα”, η οποία βρίσκεται στην επικοινωνία του Kizilelma με τα τουρκικά μαχητικά και ονομάζεται υπερσυνδεσιμότητα (hyperconnectivity). Η πολλαπλή ύπαρξη ηλεκτρονικών συνδέσεων και η αναμετάδοση πληροφοριών δίνει την δυνατότητα παρεμβολής στην επικοινωνία του Kizilelma με τους χειριστές των αεροσκαφών, είτε με την αλλαγή των δεδομένων (data spoofing), είτε με την παροχή ψευδών πληροφοριών.

Το Kizilelma έχει κατασκευασθεί με τεχνολογία stealth. Ένα πολύ σοβαρό στοιχείο στο αποτύπωμα της ταυτότητας stealth ενός UAV είναι η επιφάνειά του. Όσο μικρότερη είναι η επιφάνειά του τόσο δυσκολότερος ο εντοπισμός του από εχθρικά ραντάρ. Η επιφάνεια που σχετίζεται με τον εντοπισμό του από τα ραντάρ λέγεται RCS (Radar Cross Section). To RCS, υποδηλώνει πόσο ανιχνεύσιμo είναι από ραντάρ.

Το RCS οποιουδήποτε στρατιωτικού στοιχείου υποτίθεται ότι είναι απόρρητο. Ωστόσο, οι διαστάσεις που συμβάλλουν στoν υπολογισμό του RCS έχουν εμφανιστεί στην βιβλιογραφία, ή από μετρήσεις σε κατάλληλες περιοχές δοκιμής, ή από θεωρητική εκτίμηση με βοήθεια υπολογιστικών ηλεκτρομαγνητικών στοιχείων, ή ακόμα και από ανεπίσημες διαρροές. Από αναλύσεις προσομοιωτών ηλεκτρονικών υπολογιστών έχει επισημανθεί ότι σε ραντάρ που εκπέμπουν σε ζώνες χαμηλότερης συχνότητας (lower frequencies), η μείωση του αποτυπώματος RCS είναι λιγότερο αποδοτική. Δηλαδή το stealth δεν είναι και τόσο stealth.

Κατάρριψη με laser

Το Ισραήλ ανακοίνωσε πρόσφατα την επιτυχή δοκιμή του νέου του συστήματος αεράμυνας “Iron Beam” που βασίζεται σε ακτίνες laser. Ο πρώην Ισραηλινός πρωθυπουργός Naftali Bennet είχε πει ότι το σύστημα μπορεί να καταρρίψει UAV, όλμους και ρουκέτες με μόλις 3,50 δολάρια ανά βολή. Οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει δοκιμές σε ένα παρόμοιο σύστημα αεράμυνας που ονομάζεται Layered Laser Defense. Αν και ορισμένα από αυτά τα όπλα laser είναι επιθετικά, άλλα είναι φτιαγμένα για να μπερδεύουν και να τυφλώνουν τους αισθητήρες σε πλοία, αεροσκάφη, πυραύλους.

Μπορούν επίσης να κάψουν τις κάμερες ενός οχήματος, ή να τυφλώσουν τα drones και να τα κάνουν να συντριβούν. Τα laser μπορούν να καταρρίψουν πυραύλους και drones, χωρίς μεγάλο κόστος. Δεδομένου ότι τροφοδοτούνται με ηλεκτρισμό, μπορούν να εκτοξευθούν και να λειτουργούν επ’ αόριστον, εφόσον υπάρχει σταθερή πηγή ενέργειας. Τα laser είναι δυνατόν να αντιμετωπίσουν με ακρίβεια στόχους που κινούνται γρήγορα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικούς ρόλους.

Συμπεράσματα

Το Kizilelma αναμένεται να μπει σε παραγωγή το 2023 και οι ικανότητές του θα αποδειχθούν στην πράξη. Αλλά η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει πότε, πώς και γιατί, αν ληφθεί υπόψιν ότι δεν βρίσκεται στο τεχνολογικό επίπεδο της Τουρκίας, όσον αφορά την ύπαρξη UAVs
και δη UCAVs. Η Τουρκία έχει έτοιμο και πλοίο drone (Marlin), Οπλισμένο Μη Επανδρωμένο Όχημα Επιφανείας, το οποίο και πρόσφατα έλαβε μέρος σε νατοϊκή άσκηση στην Πορτογαλία.

Αν και καθυστερημένα, η Ελλάδα έχει αρχίσει να καταλαβαίνει την ύπαρξη της απειλής των τουρκικών UCAVs σε μια σύρραξη και αναπτύσσεται δυναμικά σε αυτόν τον τομέα. Όπως προαναφέραμε, υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορεί να καταρριφθεί ένα UCAV. Το συμπέρασμα είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται με υπευθυνότητα την καινοτομία στην πολεμική τεχνολογία που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.

Κλείνουμε αυτό το άρθρο με ορισμένες προτάσεις:

• Την στελέχωση της νεοϊδρυθείσας Διεύθυνσης Διαστήματος του ΓΕΕΘΑ ακόμα και με
  επαγγελματίες από τον μη-στρατιωτικό τομέα με εμπειρία σε Κυβερνοασφάλεια, Κυβερνοεπιχειρήσεις, Τεχνητή Νοημοσύνη, Μηχανική Μάθηση, Κβαντική, Συστήματα
  Aνίχνευσης και Απόκρουσης Eισβολής, Συσκευές και Tεχνολογίες Aσφάλειας Δικτύου.
• Την επέκταση της Σχολής Ηλεκτρονικού Πολέμου στην καινοτομία της έρευνας και της
  εφαρμογής. Στο μέλλον η διεξαγωγή πολέμου θα γίνεται με κύριο όπλο την τεχνολογία. Πόλεμος μέσω της ρομποτικής τεχνολογίας δεν είναι επιστημονική φαντασία πλέον, αλλά πραγματικότητα σήμερα. ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Αγγλία, Ισραήλ, Ιράν, Βραζιλία, Νότια Κορέα, και Αυστραλία κάνουν επενδύσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στα αυτόνομα πολεμικά συστήματα.
• Συνεργασία με υπάρχοντα κέντρα UCAV, όπως το κέντρο ερευνών και επιχειρήσεων Nevada
  Test and Training Range’s (NTTR) Area Six, των ΗΠΑ.
• Από το Υπουργείο Άμυνας να δημιουργηθεί ένα Πανεπιστήμιο, του οποίου αποστολή να είναι η ανακάλυψη και δημιουργία τεχνολογιών και ικανοτήτων για την εθνική ασφάλεια. Αυτό να είναι κυρίως υπεύθυνο για την έρευνα σε προγράμματα με 20ετή χρονικό ορίζοντα που άπτονται της εθνικής ασφάλειας. Αυτό το Ακαδημαϊκό Κέντρο να συνεργάζεται με την κυβέρνηση, πανεπιστήμια, βιομηχανίες, μικρές επιχειρήσεις, ΜΜΕ, Απόδημο Ελληνισμό και πολίτες που μπορούν να προσφέρουν.

Στο άρθρο αυτό περιγράψαμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του Kizilelma, αλλά και απομυθοποιήσαμε το “ανίκητο” του τουρκικού UCAV. Έχοντας απέναντί μας μία εχθρική Τουρκία, η οποία θα παραμείνει για τα επόμενα χρόνια, για την Ελλάδα είναι ζήτημα εθνικής επιβίωσης να προχωρήσει ταχύτατα κι αποφασιστικά στην έρευνα για την ανάπτυξη της τεχνολογίας του διαστήματος.