Brexit: Προσωρινό το δίχτυ ασφαλείας, μόνιμη η ασυμφωνία

Σε μια συμβιβαστική υπόσχεση για το «δίχτυ ασφαλείας» στα ιρλανδικά σύνορα μετά το Brexit κατέληξαν στην Σύνοδο Κορυφής οι Ευρωπαίοι ηγέτες, σε μια προσπάθεια να διευκολύνουν το Λονδίνο. Η Τερέζα Μέι, η οποία πήγε στις Βρυξέλλες μετά από μια εβδομάδα πολιτικής αναταραχής, έχει μπροστά της άλλον έναν μαραθώνιο προκειμένου να πείσει τους βουλευτές της, και όχι μόνο, να δεχθούν την συμφωνία. Και όλα αυτά την ώρα που η ΕΕ μπαίνει στην τελική ευθεία της προετοιμασίας για ένα «άτακτο» Brexit.

Η δικλείδα ασφαλείας, το ονομαζόμενο «backstop», για την αποφυγή των σκληρών συνόρων ανάμεσα στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας και την βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας ήταν  εξαρχής το ακανθώδες ζήτημα του Brexit και αυτό που προκάλεσε αλλεπάλληλες κυβερνητικές κρίσεις στο Λονδίνο.

Η Μέι ζήτησε την Πέμπτη από τους 27 ομολόγους της περισσότερες «νομικές και πολιτικές» εγγυήσεις για το θέμα, αυτό που πήρε όμως  ήταν η διευκρίνιση των Ευρωπαίων ότι δεσμεύονται να «εργαστούν γρήγορα για μια μεταγενέστερη συμφωνία», προκειμένου «να μην χρησιμοποιηθεί το “backstop”». Στην απόφασή τους ωστόσο αναφέρουν ότι αν το «δίχτυ ασφαλείας» πρέπει να ενεργοποιηθεί, «θα εφαρμοστεί προσωρινά και για όσο δεν υπάρχει μεταγενέστερη συμφωνία» ανάμεσα στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες.

Πες μας τι θέλετε

Οι Ευρωπαίοι είχαν ξεκαθαρίσει εξαρχής στην Μέι ότι δεν πρόκειται να επαναδιαπραγματευτούν την συμφωνία και διαμήνυαν στην βρετανική κυβέρνηση ότι μπορούν να προσθέσουν απλώς κάποιες διευκρινίσεις. Αυτό επανέλαβε και ο Γιούνκερ, μετά την λήξη της Συνόδου Κορυφής, καλώντας το Ηνωμένο Βασίλειο  να πει ξεκάθαρα τι θέλει, αντί να ζητά από την ΕΕ να διατυπώνει την δική της θέληση.

Το ερώτημα αυτό τέθηκε πολλές φορές στην πρωθυπουργό της Βρετανίας, κατά την διάρκεια της συζήτησης με τους Ευρωπαίους ηγέτες, μιας συζήτησης που δεν έγινε σε ιδιαίτερα ευχάριστο κλίμα για την Μέι. Η ατμόσφαιρα στο δείπνο ήταν πολύ άσχημη και η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου δεν ήταν σε θέση «να διατυπώσει τι ήθελε», όπως ανέφερε ευρωπαϊκή πηγή. Συχνά μάλιστα την διέκοπταν άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, ιδιαίτερα η Μέρκελ.

Η κόπωση στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο από την παλινδρομήσεις του Λονδίνου ήταν εμφανής και έγινε σαφές στην Μέι ότι δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει στη βοήθεια των 27 ηγετών, παρά μόνον αν μέσα στις επόμενες εβδομάδες επιστρέψει στις Βρυξέλλες με συγκεκριμένες προτάσεις.

Ετοιμασίες για «άτακτο» Brexit

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, η πρωθυπουργός της Βρετανίας ανέφερε στους Ευρωπαίους ομολόγους της τις «δυσκολίες» που αντιμετωπίζει στο βρετανικό κοινοβούλιο σχετικά με την επικύρωση της συμφωνίας. Εκθέτοντας αυτές τις δυσκολίες, η Μέι, η οποία μόλις ένα εικοσιτετράωρο πριν είχε γυρίσει από την κόλαση, δεν συνάντησε πάγο. Δεν έτυχε όμως και θερμής υποδοχής.

Ο Γιούνκερ μάλιστα χαρακτήρισε «εξωφρενικό» το να περιμένει το Λονδίνο από την ΕΕ να του «προτείνει απαντήσεις» και επισήμανε ότι δεν μπορεί να καταλάβει την «συναισθηματική κατάσταση των Βρετανών κοινοβουλευτικών». Σημείωσε επίσης ότι η Κομισιόν θα τρέξει τις διαδικασίες προετοιμασίας για το ενδεχόμενο, το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει τον Μάρτιο από την ΕΕ χωρίς συμφωνία.

Ο ίδιος ανακοίνωσε ότι την ερχόμενη Τετάρτη, 19 Δεκεμβρίου, η Επιτροπή θα δώσει στην δημοσιότητα λεπτομέρειες και πληροφορίες, τις οποίες θεωρεί χρήσιμες στην περίπτωση ενός διαζυγίου χωρίς συμφωνία.

Το φιλί της ζωής

Την ώρα πάντως που ο Γιούνκερ προεξοφλεί ότι «δεν θα υπάρξουν νέες, νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις για την ΕΕ» και η Μέρκελ, όπως και οι υπόλοιποι ηγέτες αποκλείουν κατηγορηματικά επανέναρξη της διαπραγμάτευσης, διπλωμάτες αναφέρουν ότι οι τεταμένες και κρίσιμες συνομιλίες θα επαναληφθούν και το 2019. Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι σήμερα δόθηκε απλώς άλλη μία αναβολή στην οριστική έκβαση.

Το Bloomberg υποστηρίζει ωστόσο, ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να εκδώσουν μνημόνιο στο οποίο θα περιλαμβάνεται «μια επιθυμητή ημερομηνία λήξης του συνόρου». Παραλλήλως η ΕΕ θα αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει όλες τις δυνατές προσπάθειες, προκειμένου να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη εμπορική συμφωνία που θα αντικαταστήσει το ιρλανδικό σύνορο. Η Βρετανία τέλος θα έχει το δικαίωμα προσφυγής στη διαιτησία, αν κρίνει ότι δεν εκπληρώνεται η υποχρέωση της ΕΕ.

Η βρετανική κυβέρνηση έχει ορίσει την 21η Ιανουαρίου ως την προθεσμία για την έγκριση της συμφωνίας από το κοινοβούλιο και σε αυτό το διάστημα η Μέι θα επιχειρήσει να αντιστρέψει το κλίμα. Η ανακοίνωσή της ότι θα αποχωρήσει πριν τις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν το 2022 δεν είναι σίγουρο ότι έκαμψε την εσωκομματική αντιπολίτευση. Ακόμη όμως και αν συνέβη αυτό, η Μέι θα πρέπει να πείσει και τους βουλευτές του Ενωτικού Δημοκρατικού Κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας, οι οποίοι στηρίζουν την κυβέρνηση μειοψηφίας.