Γουλιέλμος: Ο βασιλιάς που έκανε την Πρωσία “Νέα Σπάρτη” της Ευρώπης

Ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος Γουλιέλμος Α, υπήρξε μια ξεχωριστή ιστορική προσωπικότητα. Στην ενεργητικότητά του και στο ενδιαφέρον του οφείλετε η δημιουργία του ισχυρότεροι στρατού που είχε δει η Ευρώπη από την ρωμαϊκή περίοδο. Μετρημένος και πειθαρχημένος ο ίδιος ως άνθρωπος, επέβαλε την ίδια τάξη και πειθαρχία στο βασίλειό του από την στιγμή που ανέβηκε στον θρόνο το 1713 μέχρι και τον θάνατό του το 1740, επιτρέποντας στον διάδοχό του Φρειδερίκο να αναδειχτεί σε “Μέγα”.

Ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος ασχολείτο στενά με τα οικονομικά του κράτους του ρυθμίζοντας έσοδα και έξοδα, αλλά ακόμα περισσότερο ασχολείτο με τα του στρατού. Είχε καταλάβει πως για να είναι ένα κράτος ισχυρό έπρεπε να έχει ισχυρή οικονομία ώστε να μπορεί να συντηρεί και ισχυρό στρατό.

Τα ετήσια έσοδα του βασιλικού του ταμείου υπολογιζόταν στα 7.300.000 πρωσικά τάλιρα (αργυρά νομίσματα). Από αυτά 4.900.000 τάλιρα δαπανούσε για τον στρατό και άλλο 1 εκ. για αμυντικές υποδομές! Επρόκειτο για ένα καταπληκτικό ποσοστό αμυντικών δαπανών που δεν ξεπεράστηκε, αναλογικά, ούτε καν από ολοκληρωτικά καθεστώτα του 20ου αιώνα!

Όχι τυχαία ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος ήταν γνωστής στη Ευρώπη ως ο “Στρατιώτης Βασιλιάς”. Με την άνοδό του στον θρόνο ίδρυσε ιατρική στρατιωτική σχολή, σχολή αξιωματικών, εργαστήρια παραγωγής όπλων και πυροβόλων, σχολεία για τα ορφανά παιδιά στρατιωτών. Δημιούργησε ένα έξυπνο σύστημα στρατολογίας, χωρίζοντας τη χώρα σε στρατιωτικές περιφέρειες. Ανά 5.000 νοικοκυριά συγκροτείτο ένα σύνταγμα πεζικού με δύο μάχιμα και ένα έμπεδο τάγμα. Ανά 1.800 νοικοκυριά συγκροτείτο ένα σύνταγμα ιππικού. Με τον τρόπο αυτό η χώρας δεν έμενε ποτέ χωρίς εργατικά χέρια ακόμα και σε πολεμική περίοδο.

Επίσης στην εποχή του καθιερώθηκε ο συγχρονισμένος βηματισμός, το γνωστό σήμερα ως “βήμα”, ώστε οι άνδρες να βαδίζουν χωρίς να διαλύονται οι σχηματισμοί τους και ανακαλύφθηκε η σιδηρά ράβδος γέμισης των μουσκέτων, μέχρι τότε χρησιμοποιούσαν ξύλινες που έσπαζαν εύκολα.

Ως κύριος σχηματισμός μάχης του πεζικού ορίστηκε η γραμμή τριών ζυγών, ώστε να μπορούν να βάλλουν όλοι οι άνδρες ενός σχηματισμού (οι άνδρες του πρώτου ζυγού γονάτιζαν). Παράλληλα διέταξε τον σχηματισμό ενός λόχου επίλεκτων γρεναδιέρων ανά τάγμα πεζικού. Παράλληλα με εντολή του καταρτίστηκε ο πρώτος σύγχρονος στρατιωτικός κανονισμός του κόσμου ο οποίος καθόρισε τα πάντα για τον στρατό, από την στολή, την στάση, μέχρι την συμπεριφορά αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών.

Η “Νέα Σπάρτη”

Όπως έλεγε ο γιος του Φρειδερίκος ο Μέγας «ο βασιλιάς ήταν τόσο πειθαρχικός που θα μπορούσε να βάλει τον εαυτό του στο πειθαρχείο εάν δεν φορούσε την στολή του βάσει του κανονισμού»! Ήταν αυστηρός αλλά και στενός φίλος με τους ανώτατους αξιωματικούς του και πραγματικός πατέρας των λοιπών. Ο ίδιος, όπως και ο γιος του μετά, πίστευε ότι ο βασιλιάς ήταν απλώς ο ανώτατος υπάλληλος της χώρας, τίποτα περισσότερο.

Υποχρέωση δε της ανώτερης τάξης ήταν να υπηρετεί την πατρίδα με κάθε διαθέσιμο τρόπο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πρώσοι αξιωματικοί δεν έφεραν διακριτικά βαθμού από τον βαθμό του δοκίμου αξιωματικού μέχρι τον συνταγματάρχη, καθώς όλοι οι αξιωματικοί θεωρούνταν μέλη της αυτής οικογένειας.

Πέραν του τακτικού στρατού δημιούργησε Εθνοφυλακή με τους άνδρες να εκπαιδεύονται, υποχρεωτικά, ορισμένες ημέρες κατ’ έτος, λαμβάνοντας χρηματική αποζημίωση για την απουσία τους από τις εργασίες τους από το κράτος. Τα συντάγματα της Εθνοφυλακής διέθεταν ενεργούς πυρήνες και μπορούσαν να επιστρατευτούν σε ελάχιστο χρόνο.

Έχοντας ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους, οι στρατιώτες του τακτικού στρατού λάμβαναν δεκάμηνες άδειες ώστε να επιστρέφουν στα σπίτια τους και να εργάζονται κανονικά απαλλάσσοντας το κράτος από τα έξοδα ένδυσης και διατροφής τους. Παρά τις δαπάνες για τον στρατό ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος, λόγω της άγρυπνης παρακολούθησης και της οικονομικής πειθαρχίας που επέβαλε, όχι μόνο δεν άφησε στον γιο του ένα κράτος καταχρεωμένο, αλλά αντίθετα άφησε στα ταμεία απόθεμα άνω των οκτώ εκατομμυρίων!

Αν και πολλάκις συγκρούστηκε με τον γιο του Φρειδερίκο, όταν ο τελευταίος ανέλαβε τα ηνία του κράτους ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό την πολιτική του πατέρα του ως βασιλιάς της “Νέας Σπάρτης” (προσωνύμιο της Πρωσίας που δόθηκε από τους λοιπούς Ευρωπαίους).