Οι τρεις “Λεγεώνες” – Αλλοεθνείς εθελοντές για χάρη ενός ηγέτη

Η Λεγεώνα που συγκρότησε, τρεις φορές, ο αρχιδούκας Κάρολος των Αψβούργων, αν και εθελοντικό σώμα, έδρασε με αρκετή επιτυχία κατά των γαλλικών στρατιών όπου κλήθηκε να τις αντιμετωπίσει. Το 1792 o αρχιδούκας Κάρολος συγκρότησε, την ομώνυμή του «λεγεώνα», στο σημερινό Βέλγιο, για πρώτη φορά. Επρόκειτο για έναν εθελοντικό σχηματισμό που επανδρώθηκε από Βέλγους που εναντιώνονταν στη Γαλλία. Δύο λόχοι του τμήματος αυτού, με 231 συνολικά άνδρες, πολέμησαν ηρωικά στη μάχη του Άσφενμπουργκ το 1796.

Τον Νοέμβριο του 1800 ο Κάρολος, κυβερνήτης της Βοημίας εκείνη την εποχή, συγκρότησε μια νέα λεγεώνα με Βοημούς και Μοραβούς εθελοντές. Τελικά κατάφερε να συγκροτήσει ένα σώμα 20.000 ανδρών οι οποίοι σχημάτισαν 20 τάγματα έκαστο με έξι λόχους των 180 ανδρών. Η ήττα από τους Γάλλους το 1800 είχε ως συνέπεια τη διάλυση του σώματος.

Το 1808 ο Κάρολος ονομάστηκε από τον Αυστριακό αυτοκράτορα και Αδερφό του Φραγκίσκο αρχιστράτηγος και αμέσως ανέλαβε την οργάνωση ενός σώματος εθνοφυλακής η αξία του οποίου αποδείχθηκε ιδιαίτερα τόσο στον πόλεμο του 1809 όσο και στις εκστρατείες του 1813-14 κατά του Ναπολέοντα. Ενόψει του πολέμου με τη Γαλλία το 1809 ο Κάρολος ανασύστησε και την παλαιά του λεγεώνα.

Η συγκρότησή της ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1809. Σχηματίστηκαν έξι τάγματα από Βοημούς εθελοντές. Άλλα τρία τάγματα σχηματίστηκαν από εθελοντές από τη Μοραβία και την Σιλεσία. Τα τρία τελευταία τάγματα σχημάτισαν το «Μοραβικό Ελεύθερο Σώμα», το οποίο εντασσόταν στη λεγεώνα.

Τα εννέα αυτά τάγματα είχαν συνολική δύναμη 8.000 ανδρών περίπου και ήταν οργανωμένα όπως τα τάγματα του «γερμανικού» πεζικού του Αυστριακού Στρατού, με έξι λόχους μουσκετοφόρων. Αντίθετα με ότι γενικά πιστεύεται έως σήμερα, τα τάγματα αυτά ήταν σε μεγάλο βαθμό αξιόμαχα. Τα τρία πρώτα ενώθηκαν με τις δυνάμεις του Καρόλου με τις οποίες εισέβαλε, τον Απρίλιο του 1809, στην σύμμαχο των Γάλλων Βαυαρία.

Το 1ο Τάγμα, γνωστό ως «τάγμα Κυνηγών του Βάλτριχ» ήταν συγκροτημένο από άνδρες έμπειρους στη χρήση των όπλων, ορεσίβιους κυνηγούς. Το τάγμα έδρασε πραγματικά ηρωικά στη μάχη του Τάγκεν Χάουζεν, στις λεγόμενες «αυστριακές Θερμοπύλες», όπου έχασε τη μισή του δύναμη και αργότερα στην περίφημη μάχη του Βάγκραμ στην οποία συμμετείχε με δύναμη διλοχίας (243 άνδρες).

Το 2ο Τάγμα αποτελείτο από εθελοντές Τσέχους και Αυστριακούς. Πολέμησε επίσης καλά στις μάχες του Άσπερν – Έσλινγκ και του Βάγκραμ. Το 3ο και το 4ο Τάγμα πολέμησαν επίσης στο Βάγκραμ. Το 5ο και το 6ο Τάγμα δεν συμμετείχαν σε μεγάλες μάχες ασκώντας κυρίως καθήκοντα φρουράς στη Βοημία. Τα τρία μοραβικά τάγματα ήταν συγκροτημένα κυρίως από ορεσίβιους κυνηγούς, επίσης. Το 1ο με έδρα το Μπρνο παρέτασσε 1.113 άνδρες, το 2ο με έδρα το Όλμουτζ παρέτασσε 933 και το 3ο παράτασσε 1.269. Το 2ο Τάγμα πολέμησε σε Άσπερν – Έσλινγκ και Βάγκραμ, ενώ το 3ο έδρασε το Βάγκραμ. Το 1ο ασκούσε καθήκοντα φρουράς.

Οι άνδρες της λεγεώνας δεν είχαν υποστεί τυπική στρατιωτική εκπαίδευση. Συνήθως ήταν υπόχρεοι να μετέχουν σε κάποιες ασκήσεις πυκνής τάξης και βολές ελάχιστες Κυριακές κατ’ έτος. Οι έχοντες κυνηγετική εμπειρία άνδρες βασίζονταν κυρίως σε αυτή και η διοίκηση τους αξιοποιούσε ως ακροβολιστές ελαφρούς πεζούς. Ανάλογος ήταν κατά συνέπεια και ο οπλισμός τους. Οι κυνηγοί εξοπλίζονταν συνήθως με τυφέκια ραβδωτής κάννης υποδείγματος 1807 ή και παλαιότερα, αλλά και με το πρωτοποριακό για την εποχή επαναληπτικό αεροβόλο τυφέκιο Repetierwindbusche M 1780, το οποίο μπορούσε να βάλλει 20 βολές πριν χρειαστεί επαναγέμιση. Το βασικό όπλο των λεγεωνάριων όμως ήταν το μουσκέτο.

Συνήθως εξοπλίζονταν με παλαιότερα μουσκέτα υποδείγματος 1798, αλλά και με τα νεότερα υποδείγματος 1807. Επίσης έφεραν τυπική μακρά, τριγωνικής διατομής ξιφολόγχη. Οι υπαξιωματικοί έφεραν χαρακτηριστική ράβδο και μικρό σπαθί. Οι αξιωματικοί έφεραν σπαθί ή σπάθη και υφασμάτινη χρυσόπλεκτη ζώνη. Οι άνδρες έφεραν καπέλο τύπου shako αλλά οι αξιωματικοί πολλές φορές έφεραν ακόμα και πολιτικά καπέλα (ημίψηλο) με τον σιρίτια. Όλοι έφεραν στο καπέλο, χρυσοκέντητα, τα γράμματα ΕΚ (Erzherzog Karl = Αρχιδούκας Κάρολος). Ορισμένα τμήματα κυνηγών έφεραν κράνη όπως αυτά του τακτικού αυστριακού πεζικού. Τα χιτώνια ήταν χρώματος κεραμιδί και έφεραν σιρίτια. Οι περισκελίδες ήταν χρώματος μπλε.

Η λεγεώνα δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί επίλεκτος σχηματισμός. Ωστόσο οι άνδρες της, αν και δεν είχαν υποστεί κανονική στρατιωτική εκπαίδευση, πολέμησαν τουλάχιστον ικανοποιητικά όταν κλήθηκαν. Το ηθικό τους ήταν επίσης αρκετά υψηλό καθώς ήταν όλοι εθελοντές που κατατάχθηκαν για να υπερασπίσουν ότι ήταν σημαντικό για αυτούς. Ακόμα πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι εθελοντές αυτοί, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν ήταν Αυστριακοί, αλλά Τσέχοι που θεωρητικά δεν θα έπρεπε να μάχονται υπέρ των επικυρίαρχων τους.

Οι λεγεωνάριοι του Καρόλου πολέμησαν και λόγο του σεβασμού που έτρεφαν προς το πρόσωπο του. Ο Κάρολος ήταν μεγάλος στρατηγός και ιδιαίτερα αγαπητός για την προσήνεια και τη δίκαια κρίση του. Ο ταπεινός μουσκετοφόρος της λεγεώνας στερείτο του επαγγελματισμού του τυπικού ομολόγου του στου Στρατού, αλλά από την άλλη αναπλήρωνε την έλλειψη αυτή με το κουράγιο και την πίστη του. Ακόμα καλύτερα απέδωσαν δε στους πολέμους του 1813-14 ενταγμένοι στη εθνοφρουρά.