Η απάντηση της Μόσχας στο πλαφόν – Αντιδρούν οι ΗΠΑ στην απόφαση του ΟΠΕΚ

Ο ΟΠΕΚ+ επέλεξε τη διατήρηση της μείωσης της παραγωγής πετρελαίου, παρά τις αντιδράσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, με την επόμενη Σύνοδο των πετρελαιοπαραγωγών χωρών να ορίζεται για τις 4 Ιουνίου 2023. Οι ΗΠΑ πιέζουν τον οργανισμό να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου, θεωρώντας πως η απόφαση για μείωση της παραγωγής, εξυπηρετεί τα πολεμικά σχέδια της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πιο συγκεκριμένα, οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του ΟΠΕΚ+ αποφάσισαν να διατηρήσουν τις ποσοστώσεις παραγωγής τους σε ένα κλίμα μεγάλης αβεβαιότητας, λίγο μετά από την απόφαση της ΕΕ για πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο που ακολούθησαν οι G7 και η Αυστραλία.  Οι εκπρόσωποι των 13 μελών του ΟΠΕΚ υπό το Ριάντ και οι δέκα σύμμαχοί τους υπό τη Μόσχα, συμφώνησαν την Κυριακή να διατηρήσουν την απόφαση του Οκτωβρίου για μείωση της παραγωγής πετρελαίου, κατά δύο εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα έως το 2023.

Από τότε οι παγκόσμιες τιμές αναφοράς του “μαύρου χρυσού” έχουν χάσει έδαφος και κυμαίνονται μεταξύ 80 και 85 δολαρίων, μακράν των 130 δολαρίων και πλέον που είχαν φθάσει τον Μάρτιο μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Το επόμενο ραντεβού ορίστηκε για τις 4 Ιουνίου 2023, αν και ο ΟΠΕΚ δήλωσε έτοιμος να συγκληθεί «ανά πάσα στιγμή» προκειμένου να λάβει «επιπλέον άμεσα μέτρα» αν χρειαστεί.

Την Παρασκευή (02.12.2022), οι χώρες της G7 και η Αυστραλία συμφώνησαν σε ένα πλαφόν, στα 60 δολάρια το βαρέλι, στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου που μεταφέρεται διά θαλάσσης, σε μια κίνηση που αποσκοπεί να στερήσει από τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν έσοδα διατηρώντας παράλληλα τη ροή του ρωσικού πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές. Η Μόσχα είπε ότι δεν θα πουλήσει πετρέλαιο βάσει του πλαφόν και πως εξετάζει πώς θα απαντήσει. Ο ΟΠΕΚ συγκλήθηκε διαδικτυακά το Σάββατο χωρίς τη Ρωσία και τους συμμάχους και δεν συζήτησε το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, δήλωσαν πηγές που επικαλείται το Reuters.

Αντίδραση της Μόσχας

Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ δήλωσε σήμερα πως η κίνηση της Δύσης είναι μια κατάφωρη επέμβαση που αντιβαίνει στους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου και θα αποσταθεροποιήσει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας προκαλώντας έλλειψη προσφοράς.

«Εργαζόμαστε για μηχανισμούς που θα απαγορεύουν τη χρήση του εργαλείου ενός πλαφόν τιμής, ανεξάρτητα από το σε ποιο επίπεδο τίθεται, επειδή αυτή η παρέμβαση θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την αγορά», είπε ο Νόβακ, που είναι ο αξιωματούχος της ρωσικής κυβέρνησης που είναι αρμόδιος για το πετρέλαιο, το αέριο, την ατομική ενέργεια και τον άνθρακα της χώρας.

«Θα πουλήσουμε πετρέλαιο και πετρελαϊκά προϊόντα μόνο σε εκείνες της χώρες που θα εργαστούν μαζί μας βάσει όρων αγοράς, ακόμη κι αν αναγκαστούμε να μειώσουμε λίγο την παραγωγή», πρόσθεσε. Ο Νόβακ είπε πως το δυτικό πλαφόν θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή στις αγορές προϊόντων και να επηρεάσει και άλλες χώρες εκτός από τη Ρωσία.

Δεν είναι σαφές ποια θα είναι, αν υπάρξει, η άμεση επίπτωση του δυτικού πλαφόν στις ροές ρωσικού πετρελαίου επειδή η εκπτωτική τιμή του Μπρεντ για τα ρωσικά μείγματα έχει διευρυνθεί ιδιαίτερα. Σύμφωνα με το Reuters, αρκετά μέλη του ΟΠΕΚ+ έχουν εκφράσει δυσαρέσκεια για το πλαφόν, λέγοντας πως το μέτρο θα μπορούσε τελικά να χρησιμοποιηθεί από τη Δύση εναντίον οιουδήποτε παραγωγού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είπαν πως το μέτρο δεν στοχεύει τον ΟΠΕΚ.

«Τέτοιες ενέργειες αντίκεινται στις αρχές των εμπορικών σχέσεων και πιθανότητα θα οδηγήσουν σε σοβαρές συνέπειες για τη διεθνή αγορά ενέργειας» είχε πει ο Πούτιν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρωθυπουργό του Ιράκ, τον Μοχάμεντ Σία αλ Σουντάνι. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κρεμλίνου, οι δύο πρόεδροι συζήτησαν για το θέμα του πλαφόν.

Σε ανάρτησή της στο Telegram η ρωσική πρεσβεία στις ΗΠΑ επέκρινε «την αναδιαμόρφωση» των αρχών της ελεύθερης αγοράς και επανέλαβε ότι το ρωσικό πετρέλαιο θα εξακολουθήσει να έχει ζήτηση παρά τις κυρώσεις. «Τέτοιου είδους βήματα αναπόφευκτα θα έχουν ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος των πρώτων υλών για τους καταναλωτές», πρόσθεσε. «Ανεξάρτητα από το τρέχον φλερτ με το επικίνδυνο και παράνομο εργαλείο είμαστε πεπεισμένοι ότι το ρωσικό πετρέλαιο θα εξακολουθήσει να έχει ζήτηση», πρόσθεσε η ρωσική πρεσβεία.

Σύμφωνα με το TASS το πλαφόν θα λειτουργήσει υπέρ της ΕΕ εάν προσχωρήσει επαρκής αριθμός χωρών εισαγωγής σε αυτόν τον μηχανισμό. Διαφορετικά το μέτρο θα προκαλέσει νέες στρεβλώσεις στην αγορά πετρελαίου και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της τιμής και σε αύξηση των εσόδων της Ρωσίας.

Η απόφαση για πλαφόν

Προηγουμένως, στην επιβολή πλαφόν για το ρωσικό πετρέλαιο στα 60 € το βαρέλι κατέληξε η ΕΕ ύστερα από μαραθώνιο συζητήσεων. Το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου τίθεται σε ισχύ την προσεχή Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου. Το πλαφόν σύμφωνα με τις πληροφορίες από την ΕΕ θα είναι κυμαινόμενο και θα καθορίζεται στο -5% από την τιμή πώλησης στις άλλες χώρες. Σημειώνεται επίσης ότι η ΕΕ ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα νέες κυρώσεις για ρωσικές επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα. Η άμεση εφαρμογή της απόφασης, πάντως, προκαλεί εντύπωση καθώς στις προηγούμενες συζητήσεις για πλαφόν στην τιμή ηλεκτρικής ενέργειας έχουν περάσει μήνες και ακόμα δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο.

Η απόφαση επιβολής πλαφόν, περιλαμβάνει επίσης την απαγόρευση θαλάσσιας μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου και τις υπηρεσίες που απαιτούνται για αυτή, όπως μεσιτεία, οικονομική βοήθεια και ασφάλιση, εάν τα φορτία αγοράζονται πάνω από το συμφωνημένο όριο τιμής. Σε περίπτωση παραβίασης του μέτρου θα κινούνται διαδικασίες κατά των ναυτιλιακών εταιρειών, στην περίπτωση που τα τάνκερ είναι στο νηολόγιο ευρωπαϊκών χωρών.

Χαιρετίζουν το πλαφόν οι ΗΠΑ

Ο Λευκός Οίκος χαιρέτισε την απόφαση της ΕΕ για την επιβολή ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης. «Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ένα ανώτατο όριο τιμής θα συμβάλει στον περιορισμό της ικανότητας του Πούτιν να βγάζει κέρδος από την αγορά πετρελαίου και να συνεχίζει να χρηματοδοτεί μια πολεμική μηχανή που εξακολουθεί να σκοτώνει αθώους Ουκρανούς», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζον Κίρμπι.

Η Ουάσιγκτον εκτιμά ότι τα 60 δολάρια ανά βαρέλι είναι το κατάλληλο επίπεδο για ανώτατο όριο τιμής και θα αποφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο Κίρμπι συμπλήρωσε ότι «η πρόθεση επιβολής ανώτατου ορίου τιμής ήταν πάντα διπλή, να περιορίσει την ικανότητα της Ρωσίας να επωφεληθεί από τις πωλήσεις πετρελαίου, βοηθώντας παράλληλα στην εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης. Μόλις πριν από έναν μήνα, ο Πούτιν χρέωνε 100 δολάρια το βαρέλι, επομένως αυτό θα είναι μια σημαντική πτώση», είπε ο Κίρμπι, σημειώνοντας επίσης ότι «οι εταίροι του συνασπισμού διατηρούν το δικαίωμα να προσαρμόσουν το ανώτατο όριο τιμής στο μέλλον»