Ελληνοτουρκικά: “Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη”…

Με την Τουρκία είμαστε ακόμα στο “φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη”. Αν η Τουρκία μας επιτεθεί μπορούμε, ακόμα, να την κάνουμε να ματώσει τόσο πολύ, ώστε να μην την συμφέρει η δουλειά. Αυτό που δεν έχει αλλάξει, στα ελληνοτουρκικά και μας φαίνεται αδιανόητο, είναι να απειλήσουμε –όπως κάνει ο Ερντογάν– ότι θα αναλάβουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, ότι θα χτυπήσουμε πρώτοι αν δούμε ότι ο απέναντι είναι έτοιμος για επίθεση.

Το “θα χτυπήσω πρώτος αιφνιδιαστικά” προσφέρει ψυχολογικό προβάδισμα. Ο Ερντογάν το χρησιμοποιεί, αλλά προσκρούει στο ότι ο κόσμος εδώ δεν πτοείται, κάτι που συγκρατεί και τις εν Αθήναις κυβερνήσεις. Όταν ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης έγραψε (δεκαετία του 1990) ότι η Ελλάδα θα πρέπει να χτυπήσει πρώτη (σε περίπτωση που η σύγκρουση με την Τουρκία είναι πλέον αναπόφευκτη) για να έχει ελπίδες να επικρατήσει, έπεσαν να τον φάνε άπαντες. Με τον ισχυρισμό ότι όποιος μιλάει για πρώτο χτύπημα είναι πολεμοκάπηλος, φιλοπόλεμος, εχθρός της ειρήνης. Κάτι τέτοια ειπώθηκαν, προσφάτως, και για τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Προφάσεις εν αμαρτίαις. Οι ηγέτες της Δύσης και ο Χίτλερ μιλούσαν μόνο για ειρήνη, αλλά προετοίμαζαν τον πόλεμο, τον οποίο έκαναν μόλις ολοκλήρωσαν τις προετοιμασίες!

Στον Ερντογάν λείπει –για να μας επιτεθεί– μόνο η άδεια από ΗΠΑ, όπως έγινε με την Κύπρο. Δεν υπάρχει περίπτωση να μας επιτεθεί αν περάσει, ή αν έχει ήδη περάσει στο αντίπαλο στρατόπεδο, όπως πολλοί λένε. Στους Ρώσους θα άρεσε ίσως μια ρήξη στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν θα ήθελαν τέτοια αστάθεια που θα υποχρέωνε τους δυτικούς σε κινήσεις εκτός ορίων. Ο Ερντογάν, άλλωστε, δεν έχει τώρα κανένα σκοπό να διαρρήξει τις σχέσεις του με τη Δύση για να πέσει στην ασφυκτική αγκαλιά της ρωσικής “αρκούδας”.

Τελικά, ο πόλεμος είναι μια τεράστια ψυχολογική επιχείρηση πριν αρχίσει, όταν ξεκινήσει και αφού τελειώσει. Ο Ερντογάν προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποκτήσει ψυχολογικό πλεονέκτημα, απειλώντας μας ότι θα “έρθει νύχτα”. Πέφτει λιγάκι έξω εδώ γιατί απευθύνεται σ’ ένα λαό που έχει προ αιώνων δηλώσει ότι πολεμάει “καλύτερα υπό σκιάν”, όπως διακήρυξε ο Σπαρτιάτης οπλίτης στους αγγελιοφόρους του Πέρση βασιλιά.

Το παιχνίδι σε δύο ταμπλό

Ο Ερντογάν βομβάρδισε, ως γνωστόν, τους Κούρδους στη Συρία με την ανοχή ΗΠΑ-Ρωσίας και το πανηγύρισε. Η διαφορά βομβαρδισμών και χερσαίας εισβολής είναι ότι η κατοχή εδάφους σημαίνει επέκταση εντός της Συρίας σε βάρος των ΗΠΑ-Ρωσίας. Αυτό του το απαγόρευσαν και το κατάπιε αμάσητο. Από τη δική μας πλευρά αυτό που έχει σημασία είναι αν το δίκτυο συμμαχιών της χώρας έχει δώσει εγγυήσεις και είναι πρόθυμο, έτοιμο και ικανό, πολιτικά και επιχειρησιακά, να συμβάλλει στην άμυνα της χώρας και υπό ποιους όρους. Επ’ αυτού, η ανάλυση ξεκινάει από το μηδέν και καταλήγει σε αναζητήσεις στο σκοτάδι με παρεμβολές ψιθύρων, λυγμών, και ακατάληπτων κραυγών. Καθοριστικό παραμένει η διάθεση του λαϊκού παράγοντα. Το 1940 πολιτική ηγεσία και σύμπας ο λαός συνέπεσαν. Τώρα;

Η Τουρκία δεν συγκατατίθεται στην απόλυτη προσαρμογή που απαιτούν οι ΗΠΑ. Αλλά δεν θέτει σε αμφιβολία τη συμμετοχή της στο δυτικό στρατόπεδο. Στους Δυτικούς δεν αρέσει, επειδή φοβούνται κενό στην περικύκλωση της Ρωσίας. Κάποιοι βάζουν την Τουρκία στη λάθος πλευρά της Ιστορίας, εκτός Δύσης. Οπότε οι Δυτικοί που προσπαθούν να επαναφέρουν στον ορθό δρόμο την Τουρκία τοποθετούνται, σιωπηρώς αλλά αυτομάτως, στην πλευρά των χαζών της Ιστορίας που δεν καταλαβαίνουν το δόλιο τουρκικό παιχνίδι κι ας είχαν ένα ολόκληρο αιώνα για να πιάσουν το νόημα.

Ποιος ακριβώς είναι ο χαζός; Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ αλλά δεν ανήκει στη Δύση κατά τον τρόπο που ανήκει η Ελλάδα. Η πρόσφατη ιστορία της Τουρκίας είναι η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ιδρύθηκε ως αστικό κράτος με τη βοήθεια της Δύσης και τη συμπαράσταση της Σοβιετικής Ένωσης, με την οποία είχε μακρά σύνορα. Η Γιάλτα μοίρασε τον Κόσμο, αλλά δεν συμπεριέλαβε την Τουρκία.

Η αυτονόμηση της Τουρκίας

Η Δύση “παρέλαβε” την Τουρκία ως “επιτήδειο ουδέτερο” και όχι ως χώρα που ανήκε οργανικά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Ήδη η μουσουλμανική της ιδιότητα την καθιστούσε ιδιορρυθμία σε ένα χριστιανικό σύνολο. Η “ιδιορρυθμία” είναι στοιχείο της τουρκικής ταυτότητας, όπως την προσδιορίζει η Ιστορία, το αυτοκρατορικό παρελθόν της, η γεωγραφία, η γειτνίαση με τον ασιατικό όγκο και τις μουσουλμανικές χώρες, το μέγεθός της, η θρησκεία της.

Αυτό που έχει αλλάξει και προκαλεί αϋπνίες στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον δεν είναι ο Ερντογάν, ως πρόσκαιρος ηγέτης, όπως όλοι οι άρχοντες. Είναι ότι η Τουρκία δεν είναι πλέον απλώς μια εξαρτημένη, λόγω φτώχειας, χώρα αλλά έχει τα τυπικά τριτοκοσμικά χαρακτηριστικά με τομείς τεχνολογικής υπερανάπτυξης, όπως π.χ. η Ινδία και το Πακιστάν. Αυτό αυξάνει τις απαιτήσεις της, την αυτοπεποίθησή της και την προπέτεια του Ερντογάν. Ο επόμενος θα του μοιάζει.

Το Αιγαίο (όλο κι όχι το μισό Αιγαίο) και συνολικά η Νοτιοανατολική Μεσόγειος έχει γίνει χώρος “ζωτικού συμφέροντος” για την Τουρκία. Όποτε ζωτικό συμφέρον και Διεθνές Δίκαιο ήταν ασύμβατα εφαρμόστηκε το γνωστό “ότι δεν (επι)λύεται κόπτεται”. Η Ελλάδα θα όφειλε να έχει κάνει σαφές σε Τούρκους και συμμάχους ότι είναι έτοιμη να κάνει τα πάντα, ακόμα και πρώτο χτύπημα, για να αποφύγει μια καταστροφή. Να γνωρίζουν, δηλαδή, οι σύμμαχοι ότι η ανοχή στις τουρκικές “υπερβολές” (όπως με τους Κούρδους στη Συρία) θα διακινδύνευε τα συμφέροντά τους. Αυτοί τώρα κοιμούνται ήσυχοι, ενώ εμείς όχι…