Πως ο Τσίπρας αλλάζει κοινοβουλευτική πίστα

Το διαζύγιο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν προδιαγεγραμμένο από τη στιγμή που η κυβέρνηση υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών. Κανονικά, με βάση τη θέση τους, οι ΑΝΕΛ θα έπρεπε να έχουν περάσει στην αντιπολίτευση από τότε. Προφανώς, μία τέτοια λύση του Μακεδονικού δεν ήταν στη συμφωνία που συνήψαν οι Τσίπρας και Καμμένος για τον σχηματισμό της κυβέρνησης συνεργασίας ούτε τον Ιανουάριο ούτε τον Σεπτέμβριο του 2015. Στην Ελλάδα, άλλωστε, οι κυβερνήσεις συνεργασίας δεν συγκροτούνται στη βάση ενός συμπεφωνημένου κοινού προγράμματος κυβερνητικής πολιτικής.

Ο Καμμένος δεν εγκατέλειψε τη συμπολίτευση αφενός επειδή δεν ήθελε να ανατρέψει την κυβέρνηση, αφετέρου επειδή δεν ήθελε να χάσει την εξουσία ούτε ο ίδιος ούτε οι δικοί του που είχαν χαρτοφυλάκια. Οχυρώθηκε, λοιπόν, πίσω από την ελπίδα πως ο Ζάεφ δεν θα έβρισκε τους 80 βουλευτές για να πραγματοποιήσει την προβλεπόμενη συνταγματική αναθεώρηση. Με την ενεργό παρέμβαση και της Δύσης, όμως, ο Ζάεφ τους βρήκε, αλλά ούτε και τότε οι ΑΝΕΛ έκαναν το βήμα.

Όσο, όμως, κυλούσε ο χρόνος, οι τριβές μεταξύ των δύο εταίρων και πολλαπλασιάζονταν και εντείνονταν. Η νευρικότητα του Καμμένου κλιμακωνόταν όσο συνειδητοποιούσε ότι το Μαξίμου εργαζόταν στα παρασκήνια για να φέρει στα νερά του βουλευτές των ΑΝΕΛ. Όχι, βεβαίως, ότι τους παραπλάνησε. Όσο εδραιωνόταν η εντύπωση πως το κόμμα δεν θα εισέλθει στην επόμενη Βουλή τόσο ενισχύονταν οι φυγόκεντρες τάσεις.

Στην πραγματικότητα ο Καμμένος έβλεπε το προηγούμενο διάστημα να διαλύεται σχεδόν το κόμμα του παρά τη δέσμευση που είχε αναλάβει απέναντι του ο Τσίπρας ότι δεν θα συμπεριλάβει στελέχη των ΑΝΕΛ στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτή τη δέσμευση είχε μιλήσει δημοσίως ο πρώην υπουργός, χωρίς το Μαξίμου να τον διαψεύσει. Ήταν το αντίτιμο για το μορατόριουμ μέχρι να σταλεί προς κύρωση η Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή, που την υπολόγιζαν μέχρι τον Μάρτιο, οπότε και θα επερχόταν το βελούδινο διαζύγιο.

Από την κυβέρνηση ανοχής στην ψήφο εμπιστοσύνης

Η στρατολόγηση, όμως, βουλευτών από το Μαξίμου αφενός έφθασε τον αρχηγό των ΑΝΕΛ στα όριά του, αφετέρου διαμόρφωσε μία νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία που όλα δείχνουν ότι επιτρέπει στην κυβέρνηση Τσίπρα να επιβιώσει και τους εναπομείναντες ΑΝΕΛ στην αντιπολίτευση. Υπενθυμίζουμε ότι προ ημερών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε μιλήσει για κυβέρνηση ανοχής. Όταν, όμως, ο πρωθυπουργός διασφάλισε πως διαθέτει τα “κουκιά” για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης δρομολόγησε τη σχετική διαδικασία.

Έτσι φθάσαμε στο τώρα. Οι ΑΝΕΛ πέρασαν στην αντιπολίτευση, αλλά ο Καμμένος δεν θα διαγράψει όσους παραμένουν στη συμπολίτευση. Και εάν για τον Ζουράρι υπάρχει μία δικαιολογία, για τον Παπαχριστόπουλο δεν υπάρχει καμία, τη στιγμή που θα διαγραφεί π.χ. η Κουντουρά. Το ότι ο Παπαχριστόπουλος έκλεισε πολύ νωρίς συμφωνία με το Μαξίμου και δήλωσε εξαρχής πως θα υπερψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι λόγος διαφοροποίησης. Η διαφοροποίηση έγινε, επειδή ο Καμμένος θέλει να διατηρήσει -έστω και τυπικά, το καθεστώς της αυτόνομης Κοινοβουλευτικής Ομάδας για να έχει τα σχετικά προνόμια.

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, ο Τσίπρας έχει ήδη διαμορφώσει μία νέα άτυπη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με “τσόντες” από εδώ και από εκεί. Μπορεί η πλειοψηφία που θα κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών να μην είναι ακριβώς η ίδια με αυτή που θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά αυτό δεν αλλάζει την ουσία των πραγμάτων. Με άλλα λόγια, το Μαξίμου δεν έχει ανάγκη ούτε τις ψήφους του Θεοδωράκη και όσων τον ακολουθούν για να κυρώσει τη Συμφωνία (αν και θεωρεί πως θα υπερψηφίσουν), αλλά ούτε και τον Καμμένο και όσους τον ακολουθούν για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης.

Ο Τσίπρας “έδεσε τον γάιδαρό του”

Ο πρωθυπουργός έχει “δέσει τον γάιδαρό του”. Με τις “τσόντες” από εδώ και από εκεί επανασυγκρότησε ατύπως την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Δεν είχε, λοιπόν, κανένα λόγο να ανοίξει πόλεμο με τον μέχρι τώρα μικρό κυβερνητικό εταίρο του. Θα έβλαπτε πολιτικά και εκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ εάν έμπαινε σε μία διελκυστίνδα εχθροπραξιών. Γι’ αυτό και φρόντισε να επιβάλει το βελούδινο διαζύγιο αφενός με τη χρήση φιλικής ρητορικής, αφετέρου με την προειδοποίηση προς τον αρχηγό των ΑΝΕΛ για τις συνέπειες που θα έχει γι’ αυτόν μία ρήξη.

Η ρητορική της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ για σκηνοθετημένο διαζύγιο καταδεικνύει ή ότι δεν έχουν αντιληφθεί τη δυναμική της σχέσης Τσίπρα-Καμμένου ή ότι κατέφυγαν σε ένα φτηνό αντιπολιτευτικό σχήμα. Το γεγονός, άλλωστε, ότι ο πρωθυπουργός ζητάει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή στέρησε από την αντιπολίτευση την κατηγορία ότι η κυβέρνηση θα εξέπιπτε σε κυβέρνηση μειοψηφίας χωρίς πολιτική νομιμοποίηση.

Όπως προανέφερα, η κυβέρνηση πάει στη Βουλή για την ψήφο εμπιστοσύνης με τη βεβαιότητα πως έχει τα “κουκιά”. Με την ίδια βεβαιότητα θα πάει και στην ψηφοφορία για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών λίγο αργότερα, έστω κι αν οι δύο κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες δεν θα ταυτίζονται. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο Τσίπρας κατά πάσα πιθανότητα θα έχει την ευχέρεια να επιλέξει τον χρόνο των εκλογών με βάση το κομματικό συμφέρον κι όχι υπό την πίεση άλλων γεγονότων.