Η Δύση πολιορκεί τον εαυτό της…
31/12/2022«Από τους 22 πολιτισμούς που έχουν εμφανιστεί στην ιστορία, οι 19 κατέρρευσαν όταν έφτασαν στο ηθικό επίπεδο που είναι τώρα η Αμερική»
Arnold J. Toynbee, Βρετανός ιστορικός (1889-1975)
Έχουν περάσει 47 χρόνια από τότε που ο Toynbee μας άφησε και οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμα καταρρεύσει, παρ’ όλο που έφυγαν με ντροπιαστικό τρόπο –μετά από 20 χρόνια– από το Αφγανιστάν. Στη Μέση Ανατολή τους γύρισαν όλοι την πλάτη, ακόμη και η Σαουδική Αραβία και παγκοσμίως το υποκριτικό αμερικάνικο πρόσχημα της δημοκρατίας έχει ευτελιστεί. Στο δε εσωτερικό τους διαδραματίζεται ένας “ψυχρός εμφύλιος”. Παρ’ όλα αυτά, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ανακατεύουν τον κόσμο με τα σχέδιά τους…
Ώσπου ήρθε ο πολύς πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και νυν αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να ανακοινώσει τις προβλέψεις του για το 2023: Πόλεμος μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, εμφύλιος πόλεμος στις ΗΠΑ που θα οδηγήσει τον Ίλον Μασκ να γίνει πρόεδρος και επανένταξη της Βρετανίας στην ΕΕ, η οποία με τη σειρά της θα καταρρεύσει. Ο Μεντβέντεφ ουσιαστικά προφήτευσε την κατάρρευση της Δύσης μέσα στο 2023. Είναι άραγε τόσο γελοίος, αυτή η μαριονέτα του Πούτιν, ή μοχλεύει τα υπαρκτά προβλήματα της Δύσης, ή απλώς προβάρει το κοστούμι του διαδόχου;
Πράγματι, ο γαλλογερμανικός άξονας έχει ραγίσει και οι δύο παίκτες παίζουν σκληρά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο γιατί ξέρουν ότι ξανακρίνεται η πρωτοκαθεδρία στην ΕΕ. Αλλά όχι και πόλεμος μεταξύ τους, επειδή ο ρεαλιστής Μακρόν προσπαθεί να βρει λύση με τον Πούτιν, αλλά το Βερολίνο, που έχει γίνει πιο σκληρό και από την Ουάσιγκτον, επιδιώκει να δορυφοριοποιήσει την ελεύθερη Ουκρανία! Όσο για το νέο αμερικάνικο εμφύλιο, απλά δεν παίζει. Πιο εύκολο είναι να ανεξαρτητοποιηθεί η Καλιφόρνια, παρά να συμβεί το αδιανόητο ενός εμφυλίου, γιατί όλοι ξέρουν ότι δεν θα μείνει τίποτε.
Ως Ευρωπαίοι δημοκράτες, λοιπόν, οφείλουμε να διαψεύσουμε στην πράξη τις προφητείες του Μεντβέντεφ, αλλά, από την άλλη, δεν μπορούμε να αφήσουμε τους εαυτούς μας να τους σέρνουν οι Αμερικανοί στην άβυσσο. Η Ουάσιγκτον μοιάζει σαν να ξύπνησε από την παραίσθηση της παγκοσμιοποίησης σε έναν –εδώ και σχεδόν 20 χρόνια– πολυπολικό κόσμο, που τώρα εισέρχεται στη δεύτερη φάση της εδραίωσής του. Πρόκειται για τον εφιάλτη της.
Η ανάδυση της Ινδίας
Αν και –κατά το Bloomberg– το παγκόσμιο ΑΕΠ ξεπέρασε φέτος για πρώτη φορά τα 100 τρισ. δολάρια –προφανώς λόγω πληθωρισμού συμπληρώνουμε εμείς– το 2023 έρχεται με παγκόσμια ύφεση εξ αιτίας της αύξησης των επιτοκίων, τα οποία φέρνουν σε αδιέξοδο τις υπερδανεισμένες δυτικές επιχειρήσεις και χώρες. Το βρετανικό Κέντρο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών (CEBR) εκτιμά ότι μέχρι το 2037 το παγκόσμιο ΑΕΠ θα διπλασιαστεί (στα 206 τρισ.).
Αυτό θα προκύψει από τη δυναμική ανάπτυξη των οικονομιών της Ασίας, προπαντός της Ινδίας, η οποία θα καταστεί η 3η οικονομία στον κόσμο το 2032 με ΑΕΠ στα 10 τρισ. και της Κίνας που μάλλον θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ. Η Γερμανία θα είναι η 5η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο (από 4η τώρα) και η Γαλλία η 7η (από 6η τώρα). Η Ελλάδα από την 55η θέση που έχει τώρα θα διολισθήσει στην 57η, ενώ η Τουρκία θα παραμείνει στην 17η θέση.
Αυτά δεν είναι καλά μηνύματα ούτε για τις ΗΠΑ, ούτε για την Ευρώπη που την έχει τσακίσει η αμερικάνικη πολιτική των αντιρωσικών κυρώσεων, αλλά και η αδυναμία των ηγετών της να προχωρήσουν στην πολιτική της ολοκλήρωση. Οι Αμερικανοί βλέπουν πως γύρω από τον πυρήνα των BRICS διαμορφώνεται ένας κύκλος ανερχόμενων οικονομιών με γεωπολιτικό βάρος, αλλά κυρίως ότι μέσα από τη συσπείρωση της κατά Πούτιν «νέας αποαποικιοποίησης» υλοποιείται ένα σχέδιο αποδολαριοποίησης του κόσμου, το οποίο υπονομεύει το βασικό μηχανισμό πρόσκτησης της υπεραξίας των άλλων από τους Αμερικανούς.
Εστίες αποσταθεροποίησης
Ταυτόχρονα, οι Αμερικανοί βλέπουν ότι η Ευρώπη απομακρύνεται από την Ουάσιγκτον, γεγονός που θα εκφραστεί μάλλον στην πράξη μέσα στο 2023. Ως εκ τούτου, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να την κρατήσουν στο πλευρό τους. Επίσης, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να παραμείνει η Τουρκία στην ενδιάμεση ζώνη και βέβαια θα φροντίσουν να μην περάσει η Ινδία στους… απέναντι.
Στην Ευρώπη, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός έχουν προκαλέσει μεγάλη κοινωνική αναστάτωση που δεν ξέρουμε πού και πώς θα ξεσπάσει. Παράλληλα, δοκιμάζεται η συνοχή του γαλλογερμανικού άξονα αλλά και της ίδιας της ΕΕ, η οποία ταλανίζεται και από το σκάνδαλο Qatargate. Η χειραφέτηση της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ φαίνεται πως έχει την ευκαιρία της, αν και υπάρχουν πολλά επικίνδυνα ζητήματα σε εξέλιξη εντός της Ένωσης. Τέτοια είναι η ανακοίνωση του Βερολίνου πως σκοπεύει να συγκροτήσει τον μεγαλύτερο στρατό στην Ευρώπη, γεγονός που προκαλεί ανατριχίλες, οι τουρκικές πολεμικές απειλές εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, η συνεχιζόμενη κρίση του μεταναστευτικού και με την ουκρανική του διάσταση και πολλά άλλα.
Η ειρήνη στην Ουκρανία, όπως έχει πλέον αποσαφηνιστεί, ή θα προέλθει με την αναγνώριση των δεδομένων επί του πεδίου (κάπου εκεί παίζεται και το κεφάλι του Ζελένσκι), ή με κλιμάκωση του πολέμου. Στο δεύτερο σενάριο εγκυμονεί ακόμα και την επέκταση του πολέμου κατά τρόπο που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Είναι σαφές πως οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν διανοούνται τον πόλεμο και αυτό το ξέρουν και οι ευρωπαϊκές ηγεσίες και οι Αμερικανοί.
Η ελληνοτουρκική διένεξη
Οι πόλεμοι επί του εδάφους, τουλάχιστον, γίνονται πια μόνο από επαγγελματίες. Τώρα, αν μερικές χιλιάδες εθελοντές Πολωνοί, Βρετανοί ή Αμερικάνοι είναι εγκλωβισμένοι στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας είναι άλλο θέμα. Βέβαια, η επέκταση του πολέμου μπορεί να συμβεί στα Βαλκάνια με τη διένεξη Κοσόβου-Σερβίας που εκ των πραγμάτων θα εμπλέξει τη ΝΑΤΟϊκή Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, πιθανές εξελίξεις που δεν θα αφήσουν αδιάφορη την Ελλάδα. Σε μια τέτοια περίπτωση το ΝΑΤΟ έχει προφανώς διαλυθεί…
Σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο η ελληνοτουρκική διένεξη να μετεξελιχθεί σε πολεμική σύγκρουση, αυτός παραμένει υψηλός. Τα ελληνοτουρκικά εντάσσoνται πλέον στην ενεργειακή-γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, έχoυν δηλαδή υπερβεί την στενή διμερή τους διάσταση. Η Γαλλία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, το Ιράν, αλλά και η Ρωσία και η Κίνα δεν θα ήθελαν μια αυτοχρηματοδοτούμενη με πόρους από φυσικό αέριο “αυτοκρατορική” Τουρκία με ηγεμονικό ρόλο στην Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Παρ’ όλα αυτά, τόσο η Ουάσιγκτον, όσο και το Βερολίνο θα ήθελαν να ικανοποιήσουν κάπως την Άγκυρα, μέσω ελληνικών και κυπριακών υποχωρήσεων για να την κρατήσουν σε δυτική τροχιά. Γι’ αυτό και φαίνεται να προωθούν τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης, όπως έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του ο Απόστολος Αποστολόπουλος, η οποία θα σηκώσει το βάρος ενός συμβιβασμού. Γι’ αυτό οι εκλογές στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και στην Τουρκία, είναι εξαιρετικά κρίσιμες όχι μόνο για τους εγχώριους, αλλά και για εξωτερικούς δρώντες.