Το Βερολίνο μπλοκάρει τον εκδημοκρατισμό της Ευρωζώνης

Η Γερμανία και οι χώρες που την ακολουθούν, καλυπτόμενες πίσω από δήθεν διαφορετικές οικονομικές αντιλήψεις, αποτρέπουν «οποιαδήποτε πραγματική πρόοδο με όρους μακροοικονομικής σταθεροποίησης, θεωρώντας ότι αυτού του είδους τα μέτρα μειώνουν την αίσθηση εθνικής ευθύνης και υποσκάπτουν την αρχή της μη διάσωσης (bail-out). Συνεπώς, είναι πολύ πιθανό οποιαδήποτε τυχόν προοδευτική μεταρρύθμιση να συνοδεύεται από αυστηρή αιρεσιμότητα και σημαντικούς περιορισμούς και προϋποθέσεις ως προς την ασκούμενη δημοσιονομική και οικονομική πολιτική, καθιστώντας τη με αυτόν τον τρόπο αναποτελεσματική. Με αυτήν την έννοια, η τρέχουσα συζήτηση για τη δημοσιονομική μεταρρύθμιση δεν αναμένεται να έχει σημαντικό αποτέλεσμα».

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το «Υπόμνημα των Ευρωπαίων Οικονομολόγων 2019», το οποίο βασίζεται στις συζητήσεις και τις μελέτες που παρουσιάστηκαν στο 24ο Εργαστήριο για την Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη. Το 24ο Εργαστήριο διοργανώθηκε από το EuroMemo Group, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, το διάστημα 27-29 Σεπτεμβρίου 2018 στο Ελσίνκι.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί αφού αυτό το γνωρίζουν οι πάντες, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν που βίωσε την απόρριψη των προτάσεών του για τον εκδημοκρατισμό της Ευρωζώνης από το Βερολίνο, προχωρεί τώρα σε μια δήθεν επικαιροποίηση της ιστορικής Συνθήκης των Ηλυσίων. Μια Συνθήκη που υπεγράφη πριν από 56 χρόνια στο Μέγαρο των Ηλυσίων στο Παρίσι και που αυτή τη φορά θα υπογραφεί στο Άαχεν (Aix la Chapelle), προφανώς για να μην την εμποδίσουν τα «κίτρινα γιλέκα».

Δύο εξηγήσεις μπορεί να δοθούν: Είτε ο Μακρόν που αντιμετωπίζει δομική πίεση από το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» προσπαθεί έτσι να εξασφαλίσει την ανοχή του Βερολίνου, είτε Μακρόν και Μέρκελ σίγουροι για τη λαίλαπα που έρχεται στις ευρωεκλογές επιχειρούν να κλειδώσουν τον γαλλο-γερμανικό άξονα και μέσω αυτού τις μοιραίες αντιλαϊκές πολιτικές τους.

Η νέα συμφωνία αποβλέπει ενίσχυση του ευρωπαϊκού project με έμφαση στην εμβάθυνση της συνεργασίας στους τομείς ευρωπαϊκής, αμυντικής, εξωτερικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτικής. Επίσης, προβλέπει πέρα από τις κοινές συνεδριάσεις των υπουργικών συμβουλίων των δύο χωρών και «κοινοβουλευτική συνέλευση» με πενήντα βουλευτές από κάθε κοινοβούλιο δύο φορές το χρόνο. Οι δύο πλευρές επιδιώκουν λύσεις στην αποτυχία της τραπεζικής ένωσης εις βάρος των φορολογούμενων πολιτών και αδυνατούν να αφουγκραστούν την επερχόμενη κοινωνική έκρηξη.

Τα κοινωνικά κριτήρια των οικονομολόγων

Οι Ευρωπαίοι οικονομολόγοι στο υπόμνημά τους προτείνουν τρία κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, ώστε να είναι αποτελεσματικές και κοινωνικά δίκαιες, δεδομένου ότι απαιτούνται μακροχρόνιες αλλαγές θεμελιακού χαρακτήρα. Συγκεκριμένα προτείνουν:

Πρώτον, την προστασία των κρατικών ομολόγων από την πίεση των αγορών ομολόγων, μειώνοντας τον κίνδυνο για τη χρεοκοπία χωρών, αντί της υπαγωγής τους στον έλεγχο της κερδοσκοπίας των αγορών (π.χ. ευρωομόλογα, Ασφαλές Ομόλογο Ευρωζώνης, έναν μηχανισμό σταθερότητας ή διάσωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο).

Δεύτερον, την αναβάθμιση της δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός μηχανισμός στην Ευρωζώνη για συμμετρικές διαταραχές και στο εθνικό επίπεδο για μη συμμετρικές διαταραχές. Με αυτον τον τρόπο επιτυγχάνονται ταυτόχρονα σημαντικές και σταθερές δημόσιες επενδύσεις σε (οικολογικές) υποδομές, καθώς και στην έρευνα και τεχνολογία (επανερμηνεία του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, Χρυσό Κανόνα για τις δημόσιες επενδύσεις, ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων, δημοσιονομική ικανότητα, οποιοδήποτε είδος σταθεροποιητή σε ευρωπαϊκό επίπεδο).

Τρίτον, τη μείωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών μεταξύ των χωρών-μελών, καθώς και μεταξύ της ΕΕ και του υπόλοιπου κόσμου μέσω ενός καλύτερου μακροοικονομικού συντονισμού, περιφερειακών και βιομηχανικών πολιτικών και μεταβιβάσεων από το κέντρο προς την περιφέρεια.

Δεν γνωρίζουμε εάν η κυβέρνηση και η Νέα Δημοκρατία έχουν άποψη για όλα αυτά λόγω του επαρχιώτικου συνδρόμου που ταλανίζει αμφότερους. Ωστόσο, θα είναι καλό, προσερχόμενοι στην προεκλογική μάχη των ευρωεκλογών να έχουν και μια-δυο θέσεις για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.