Η ναυμαχία της Αλάλιας – Το μυστικό όπλο που έδωσε τη νίκη στους Έλληνες

Η Αλάλια στην Κορσική, η σημερινή Αλέρια, ήταν μια ελληνική πόλη που ιδρύθηκε από αποίκους από την Φώκαια της Μικράς Ασίας, κατά τον Β’ Ελληνικό Αποικισμό. Οι Φωκαείς που είχαν ιδρύσει την Φώκαια ήταν άποικοι από την Φωκίδα και την Αθήνα. Οι Φωκαείς είχαν ιδρύσει και άλλες πόλεις στην ευρύτερη περιοχή των εκεί ιταλικών και γαλλικών ακτών με σημαντικότερη τη Μασσαλία.

Σύντομα οι Φωκαείς πήραν τον έλεγχο του εμπορίου στην περιοχή και σταδιακά βρέθηκαν απέναντι στις στους Ετρούσκους και τους Φοίνικες Καρχηδόνιους. Ο εμπορικός ανταγωνισμός δημιούργησε εχθρότητες. Η Αλάλια ιδρύθηκε περί το 562 π.Χ. περίπου 40 χρόνια μετά την ίδρυση της Μασσαλίας.

Όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την μητρόπολη Φώκαια στη Μικρά Ασία πολλοί κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν στη μακρινή Αλάλια. Κατόπιν, το 540 π.Χ. ίδρυσαν και τη πόλη Ελέα στην Καμπανία της Ιταλίας. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο δίκτυο φωκικών πόλεων στην περιοχή.

Ετρούσκοι και Καρχηδόνιοι είδαν την απειλή και αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους κατά των Ελλήνων. Οι δύο σύμμαχοι συγκέντρωσαν ένα στόλο τουλάχιστον 120 πλοίων, πεντηκοντόρων (πλοία με 50 κουπιά), όπως αναφέρεται. Οι Φωκαείς διέθεταν μόνο 60 πλοία πεντηκοντόρους και ίσως μερικές διήρεις. Η κρίσιμη ναυμαχία δόθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 535 π.Χ. Ορισμένες πηγές αναφέρουν άλλες ημερομηνίες μεταξύ του 540 και του 535 π.Χ.

Η ναυμαχία της Αλάλιας

Δεν υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες για τη ναυμαχία. Φαίνεται μόνο πως διεξήχθη με αγριότητα και φανατισμό. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Φωκαείς πολέμησαν σαν λιοντάρια παρά την υπεροχή του εχθρού. Ο Ηρόδοτος αναφέρει επίσης πως οι Φωκαείς για πρώτη φορά στην εν λόγω ναυμαχία χρησιμοποίησαν το ορειχάλκινο έμβολο ως το κύριο όπλο των σκαφών τους, καθώς και τις τακτικές του επίπλου και του διάπλου που τελειοποίησαν αργότερα οι Έλληνες κατά των Περσών στα Μηδικά και, δυστυχώς, μεταξύ τους.

Στην άγρια σύγκρουση που ακολούθησε οι Φωκαείς, πέραν πάσης λογικής, νίκησαν, προφανώς χάρη στην χρήση του “μυστικού” τους όπλου, του εμβόλου. Ωστόσο έχασαν και οι ίδιοι τα 2/3 των πλοίων τους, ενώ και τα υπόλοιπα είχαν υποστεί σημαντικές ζημιές. Έτσι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Κορσική, καταφεύγοντας στο Ρήγιο.

Το ότι η ναυμαχία δόθηκε με περισσή αγριότητα μαρτυρά και το γεγονός ότι οι Ετρούσκοι σκότωσαν με λιθοβολισμό όλους τους Έλληνες αιχμαλώτους που συνέλαβαν. Οι Καρχηδόνιοι τους πούλησαν σκλάβους. Η νίκη των Ελλήνων στην Ναυμαχία της Αλάλιας αποδείχθηκε πύρρειος. Ωστόσο οι ηττημένοι της Αλάλιας ηττήθηκαν και πάλι αργότερα.

Οι Καρχηδόνιοι υπέστησαν δύο ταπεινωτικές ήττες από τους Φωκαείς της Μασσαλίας, ενώ οι Ετρούσκοι συντρίφθηκαν από τους Έλληνες της Κάτω Ιταλίας όταν επιχείρησαν επίθεση. Από την άλλη πλευρά οι Καρχηδόνιοι απέτρεψαν ελληνικές απόπειρες αποικισμού στη Βόρεια Αφρική.