3+1 κινήσεις για την αμυντική ενίσχυση της Κύπρου

Αυτή την περίοδο γίνονται βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, σε συνεργασία με τρίτους διεθνείς παίκτες, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γαλλία, οι ΗΠΑ. Πρόκειται για σχεδιασμούς, που πρωτίστως αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας και των επεκτατικών βλέψεων της κατοχικής δύναμης. Άλλωστε, όπως σημείωναν αρμόδιες πηγές, το κυρίαρχο θέμα για την Κύπρο είναι η συνεχιζόμενη κατοχή εδαφών μας από την Τουρκία και το πρώτιστο είναι η άρση των κατοχικών δεδομένων.

Η αντιμετώπιση της τουρκικής επεκτατικότητας εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο υπό το φως και των γεωπολιτικών εξελίξεων. Ενόψει των πιο πάνω, καθορίσθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία τέσσερις άξονες προτεραιοτήτων στο πεδίο της άμυνας και της ασφάλειας, που διασυνδέονται με το γεωπολιτικό περιβάλλον.

Κάθοδος Αμερικανών

Πρώτο, η αεροπορική βάση “Ανδρέας Παπανδρέου” στην Πάφο περνά σε νέα φάση. Η πολιτική απόφαση για αναβάθμισή της, έχει εισέλθει σε τροχιά υλοποίησης, σε επίπεδο σχεδιασμών. Η αναβάθμιση της βάσης θα γίνει και σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με βάση τους σχεδιασμούς, θα επεκταθεί ο δίαυλος του αεροδρομίου, με στόχο να μπορεί να χρησιμοποιείται από περισσότερα στρατιωτικά αεροσκάφη. Σημειώνεται ότι η χρήση της βάσης συνδέεται, και θα εξακολουθήσει να ισχύει τούτο, σε σχέση με τρίτους, με ανθρωπιστικές αποστολές, μεταφορά αμάχων, καθιστώντας την και ως διαμετακομιστικό σταθμό. Περαιτέρω, η αναβάθμιση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατασκευή μεγάλου υπόστεγου και δημιουργία σύγχρονου κέντρου επικοινωνίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, Αμερικανοί ειδικοί, που εδρεύουν στη Φραγκφούρτη, επισκέφθηκαν ήδη δυο φορές την Κύπρο για “αυτοψία” στην αεροπορική βάση “Ανδρέας Παπανδρέου” και προχώρησαν στη διαμόρφωση των σχεδιασμών τους σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι σαφές πως οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται για τη βάση και έχουν δηλώσει ότι θα βοηθήσουν τόσο σε σχέση με το σχεδιασμό, όσο και οικονομικά.

Η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει προς την Ουάσιγκτον, ότι η αεροπορική βάση είναι και θα παραμείνει κυπριακής ιδιοκτησίας, η δε όποια χρήση της από τους Αμερικανούς θα γίνεται μετά από άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος θα αποφασίζει σε ποιους και πότε θα παραχωρεί άδεια για να χρησιμοποιείται η βάση. Αρμόδιες πηγές σημείωναν πως οι Αμερικανοί, οι οποίοι θα συμβάλουν οικονομικά στην αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης, αποδέχονται το πλαίσιο που θέτει η Κυπριακή Δημοκρατία.

Υπενθυμίζεται ότι το θέμα συζητήθηκε κατά την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στην Ουάσινγκτον (30 Οκτωβρίου 2024), μετά από πρόσκληση του τότε Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, παραμονές των εκλογών στις ΗΠΑ. Ο Κύπριος Πρόεδρος έθεσε, μεταξύ άλλων, θέμα αμερικανικής χρηματοδότησης για την αναβάθμιση της βάσης, κάτι που αποδέχθηκαν οι ΗΠΑ. Αυτό το ενδιαφέρον δεν άλλαξε ούτε και μετά την εκλογή Τραμπ, για αυτό και υπήρξε και η κάθοδος κλιμακίων με ειδικούς στην Πάφο.  Ενόψει όλων αυτών, το υπουργείο Άμυνας προβαίνει σε διάφορες ενέργειες, οι οποίες αφορούν πρακτικά βήματα, όπως είναι η αξιοποίηση των γειτονικών εκτάσεων γης, καθώς και η δημιουργία δεύτερου δρόμου, που θα προσφέρει εναλλακτική οδό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Ναυτική βάση στο Μαρί

Δεύτερο, η αναβάθμισης της ναυτικής βάσης στο Μαρί έχει μπει σε διαδικασία υλοποίησης. Έχουν γίνει τα προσχέδια και ετοιμάζονται τα επόμενα βήματα. Για τη ναυτική βάση – που είναι και θα είναι και μετά την αναβάθμιση της κυπριακής ιδιοκτησίας – υπάρχει ήδη ενδιαφέρον από την Ευρωπαϊκή Ένωση για χρηματοδότηση και αξιοποίησή της. Το θέμα τέθηκε από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που επέδειξε ενδιαφέρον, και από τον υπουργό Άμυνας, Βασίλη Πάλμα, στον αρμόδιο Επίτροπο της ΕΕ. Υπολογίζεται ότι το κόστος θα είναι γύρω στα 220 εκατομμύρια ευρώ και σε αυτό θα υπάρξει ευρωπαϊκή χορηγία.

Ενδιαφέρον επιδεικνύει εδώ και χρόνια και η Γαλλία, η οποία ενδιαφέρεται να χρησιμοποιεί τη ναυτική βάση. Και σε αυτή την περίπτωση, όπως και για την αεροπορική βάση στην Πάφο, η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα καταστεί η Κύπρος πολεμικό ορμητήριο, και τούτο γίνεται κατανοητό από τους συνομιλητές της. Υπολογίζεται ότι τα έργα θα αρχίσουν το 2026, θα χρειαστεί εμβάθυνση της θαλάσσιας περιοχής, ώστε να μπορούν να ελλιμενίζονται πολεμικά σκάφη αλλά και υποβρύχια. Σημειώνεται ότι στο Μαρί λειτουργεί ελικοδρόμιο.

Αμυντική βιομηχανία

Τρίτο, στο παζλ, εντάσσεται και το κεφάλαιο της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Πρόκειται για να ένα καινούργιο πεδίο, το οποίο φαίνεται να αναπτύσσεται. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να εμπλέξει τις κυπριακές βιομηχανίες σε κάθε παραγγελία, που συμφωνείται με εταιρείες ξένων χωρών και αφορά την άμυνα. Στις συμφωνίες, δηλαδή, θέτει και την προϋπόθεση για συνεργασία με κυπριακές εταιρείες. Δεν κάνει το μεσάζοντα, αλλά θέτει αυτή την παράμετρο/ προϋπόθεση και είναι η ξένη εταιρεία, που θα προχωρήσει να συνεργασθεί με κυπριακή.

Security Action for Europe

Τέταρτο, η Κυπριακή Δημοκρατία και το Υπουργείο Άμυνας, κατέθεσαν, όπως είναι γνωστό, στις 29 Ιουλίου επίσημα την δήλωση ενδιαφέροντος τους για τον κανονισμό Security Action for Europe (SAFE) στην αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 30 Νοεμβρίου θα κατατεθούν με λεπτομέρειες το ποσό, οι ανάγκες, και τα προγράμματα για την συμμετοχή της Κύπρου.

Όπως είναι γνωστό, ο κανονισμός αυτός δίνει τη δυνατότητα στα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντλήσουν χαμηλότοκα δάνεια, με ευνοϊκούς όρους, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Αναπτύξεως, ούτως ώστε να αγοράσουν εξοπλιστικά προγράμματα, καλύπτοντας τις ανάγκες τους σε θέματα εξοπλισμών και Άμυνας. Σημειώνεται ότι τα δάνεια που θα λάβουν τα κράτη-μέλη, δεν πρέπει να επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος εκάστου των κρατών. Για αυτό και υπάρχει συνεννόηση με το υπουργείο Οικονομικών.

Είναι σαφές πως η ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει συνδεθεί με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή και το ρόλο που αναγνωρίζεται στη χώρα μας, και τη θέση που επιδιώκει να έχει η Λευκωσία. Διασυνδέονται αυτοί οι δυο άξονες και στη βάση αυτή υλοποιούνται πολιτικές.