Απλά μαθήματα για “στρατηγικές συμμαχίες” – Οι σχέσεις μας με ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ

Αυτό εν πολλοίς εξαρτάται από τις προδιαθέσεις των εμπλεκομένων Ελλήνων πολιτικών, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζονται –εάν η στάση τους δεν καθορίζεται ευθέως– και από εσωτερικούς υπολογισμούς. Ας το προσεγγίσουμε όμως πιο συστηματικά. Στην Ελλάδα αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολο να χαραχθεί μια συνεκτική εξωτερική πολιτική, η οποία δεν θα άγεται και θα φέρεται από τις σκοπιμότητες της συγκυρίας.

Υποθέτουμε, ότι στην Ελλάδα θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε ότι δεν έχουμε επιλογή άλλη για την ασφάλειά μας, από το να επιδιώξουμε την ταυτόχρονη και ισόρροπη σχέση με τρεις καθοριστικές για την ασφάλειά μας χώρες: Τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ισραήλ. Εάν υπάρχουν συνέργειες, τόσο το καλύτερο και θα πρέπει να επιδιωχθούν. Όπου η Ελλάδα μπορεί να παίξει ρόλο γέφυρας, όταν τα συμφέροντα αποκλίνουν (π.χ. Γαλλία-Ισραήλ), η παρέμβασή της θα μπορούσε να αποδώσει πολλαπλώς. Σε διαφορετική περίπτωση, οι επιμέρους σχέσεις, στο διμερές δηλαδή επίπεδο, πρέπει να διαφυλάσσονται σαν κόρη οφθαλμού.

Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι ο υπογράφων έχει επιχειρηματολογήσει για το πως οι “στρατηγικές σχέσεις” μεταξύ κρατών πρέπει να αποκτούν ουσία για να μη φέρουν αυτό τον τίτλο μόνο κατ’ όνομα. Απαιτούν ομάδες εξειδικευμένων στη διπλωματία –κι όχι μόνο– στελεχών που συζητούν συστηματικά και συγκεκριμένα με στόχο να κατανοήσει κάθε πλευρά τις πολιτικές προτεραιότητες και τους στόχους της άλλης, ώστε να καταστεί δυνατή και εμπράκτως η σύμπλευση.

Τι σημαίνει “στρατηγικές συμμαχίες”;

Ζητούμενο είναι για τον κάθε κρατικό μηχανισμό παραγωγής πολιτικής, να λαμβάνει υπόψη τις θέσεις και τους στόχους του στρατηγικού εταίρου, αναζητώντας ευφάνταστους διπλωματικά τρόπους αποτελεσματικής –και ει δυνατόν ταυτόχρονης– προώθησης των συμφερόντων κάθε πλευράς. Ζητούμενο είναι, επίσης, η υλοποίηση κάθε πολιτικής απόφασης με τρόπο που θα αποφεύγει να πλήξει –λόγω παρανόησης ή σφάλματος– τα συμφέροντα του στρατηγικού συμμάχου, ακόμα και αν υπάρχουν επιμέρους διαφορές σε ζητήματα τακτικής. Διότι εάν οι διαφορές είναι στρατηγικής φύσεως, στρατηγική σχέση δεν μπορεί να υπάρξει.

Οι στρατηγικές σχέσεις προϋποθέτουν την οικοδόμηση ενός επιπέδου διμερούς εμπιστοσύνης, διαφορετικού από αυτό της καθημερινής τυπικής διπλωματικής πρακτικής. Διότι αυτό είναι που διαφοροποιεί τις ανέξοδες πολιτικές διακηρύξεις και την επικοινωνιακή διαχείριση, από τη γνήσια και αμοιβαία πρόθεση σύμπηξης στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ χωρών. Η θέση μας είναι σαφώς υπέρ της ισόρροπης και προστατευμένης ανάπτυξης των σχέσεων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ισραήλ.

Και επειδή πολλά ακούγονται, ας αναφέρουμε δύο ζητήματα που όντως τίθεται συχνά πυκνά στην Ελλάδα, ακόμα και από αξιωματούχους: Το πρώτο είναι ο ισχυρός προβληματισμός για το κόστος της υποστήριξης των κατά τα άλλα εξαιρετικών γαλλικών οπλικών συστημάτων. Το δεύτερο είναι η γαλλική απροθυμία να εμπλακεί η ελληνική αμυντική βιομηχανία, τουλάχιστον στην υποστήριξη των οπλικών συστημάτων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, ενδεχόμενη αλλαγή της γαλλικής στάσης στο δεύτερο αυτό ζήτημα, θα θεωρηθεί στην Αθήνα ως ισχυρό σήμα της γαλλικής επιθυμίας για πραγματική ανοικοδόμηση της διμερούς σχέσης με ρεαλιστικά και απτά οφέλη και για τις δυο πλευρές. Πηγές προσθέτουν δε ότι αυτό θα οδηγούσε, συν τω χρόνω, σε αύξηση του διμερούς “εξοπλιστικού εμπορίου”.

Η Ελλάδα να ζητά ανταλλάγματα

Για να προσεγγίσουμε όμως το ζήτημα με αμεροληψία, πρέπει να επισημανθεί ότι για να αποσπάσεις οτιδήποτε ως αντάλλαγμα, πρέπει, αφενός να το ζητήσεις, αφετέρου να το θέσεις ξεκάθαρα ως προϋπόθεση υπογραφής μίας εξοπλιστικής σύμβασης! Κι όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν παραπέμπουν σε συντονισμένη ελληνική προσπάθεια στον τομέα αυτό. Το λέμε κομψά για να μην μιλήσουμε ευθέως για ελληνική αδιαφορία. Στο θέμα αυτό δεν χωρούν γενικόλογες αναφορές, αλλά προσέλευση σε μια διαπραγμάτευση με ορθολογικές και επεξεργασμένες προτάσεις. Μπορεί οποιοσδήποτε να ισχυριστεί ότι αυτό γίνεται από το σύγχρονο ελληνικό κράτος; Προφανώς, αυτό δεν αφορά αποκλειστικά τις ελληνογαλλικές σχέσεις, πρόκειται για πολύ βαθύτερη παθογένεια…

Δυστυχώς για μας, ακόμα και μεταξύ στρατηγικών συμμάχων, ισχύει απαρέγκλιτα το “μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται”. Και όποιος δεν το κατανοεί, τόσο το χειρότερο γι’ αυτόν. Κάπου εκεί βρίσκεται η Ελλάδα. Παρά ταύτα, διακηρύττουμε βολικά ότι ασκούμε υψηλή πολιτική με τους εξοπλισμούς. Με νοοτροπία, όμως, κράτους που δεν προσπαθεί να οικοδομήσει αποτροπή διά της επένδυσης στη στρατιωτική ισχύ, αλλά να κάνει “τα γλυκά μάτια” σε διάφορους ισχυρούς για να μας θέσουν υπό την προστασία τους. Έτσι όπως πάμε, στο τέλος θα γίνουμε πελάτες και της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας!

Σε συνεργασία με το defencepoint