Από τα F-16 στα Eurofighter – Τα ερωτήματα που θέτουν τουρκικά ΜΜΕ

Ο Ερντογάν και ο Τραμπ φέρονταν να έχουν συμφωνήσει στο παρελθόν σχετικά με τα F-16 και ενδεχομένως με την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35. Ωστόσο, η πορεία των εξελίξεων άλλαξε, με επίκεντρο την προσπάθεια απόκτησης 40 Eurofighter Typhoon, για την οποία η Γερμανία φέρεται να έχει πλέον δώσει τη συγκατάθεσή της.

Ο Τούρκος ακαδημαϊκός Omer Taşpınar χαρακτήρισε την κατάσταση της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας “ευάλωτη”, τονίζοντας ότι μεγάλο μέρος του στόλου F-16 είναι απαρχαιωμένο και μη επιχειρησιακά αξιόπιστο. Υποστήριξε ότι το πρόγραμμα κατασκευής του τουρκικού μαχητικού “Kaan” αντιμετωπίζει σοβαρές καθυστερήσεις, ιδίως στον τομέα του κινητήρα και της μαζικής παραγωγής, και δεν αναμένεται να αποδώσει πριν το 2030.

Ανέφερε ότι η Ελλάδα υπερέχει της Τουρκίας στην αεροπορική ισχύ, καθώς έχει αποκτήσει τα F-35, ενώ η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα λόγω της απόκτησης του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό, η Τουρκία εξακολουθεί να υπόκειται στις κυρώσεις του νόμου CAATSA, καθώς τα S-400 παραμένουν σε τουρκικό έδαφος, αχρησιμοποίητα, και δημιουργούν στρατηγικό αδιέξοδο.

Υπολογίζει την οικονομική ζημία της Τουρκίας από τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα F-35 σε περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς η χώρα είχε προγραμματιστεί να φιλοξενεί εγκαταστάσεις συντήρησης και συναρμολόγησης. Εκτίμησε ότι, αν και τα Eurofighter διαθέτουν προηγμένη τεχνολογία stealth, υστερούν σε σχέση με τα F-35, κυρίως στους τομείς των υπολογιστικών συστημάτων και της συνολικής επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας.

Τόνισε ότι η Τουρκία δεν έχει πλέον την “πολυτέλεια της επιλογής” και αναζητά επειγόντως εναλλακτικές λύσεις στα F-16, αν και η γραμμή παραγωγής των Eurofighter είναι περιορισμένη (20 μονάδες/έτος) και η παράδοση δεν αναμένεται πριν από 1,5 έτος. Σημείωσε ότι το ζήτημα των S-400 παραμένει δυσεπίλυτο, με διεθνείς ανησυχίες σχετικά με πιθανή μεταβίβασή τους στο Πακιστάν ή το Αζερμπαϊτζάν, και ότι η Τουρκία αδυνατεί να αποφασίσει πώς να τα αξιοποιήσει ή να τα αποσύρει.

Σε σύγκριση με την Ελλάδα, ο Taşpınar υπογράμμισε ότι η απόκτηση Eurofighter δεν αντισταθμίζει την επιχειρησιακή υπεροχή των ελληνικών F-35, καθιστώντας τη στρατηγική επιλογή των S-400 ιδιαίτερα επιζήμια για την Τουρκία.

Ερωτήματα για τα Eurofighter

«Έρχεται το Eurofighter: Κοινές παρανοήσεις και αναπάντητα ερωτήματα», γράφει ο αρθρογράφος Μουράτ Γιετκίν και παραθέτει σειρά διευκρινίσεων και παρασκηνιακών πληροφοριών, επικαλούμενος πηγές του τουρκικού Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Αρχικά, αναφέρει πως ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, Stefan Kornelius, επιβεβαίωσε στις 25 Ιουλίου την άρση των επιφυλάξεων και την έγκριση πώλησης 40 Eurofighter στην Τουρκία.

Σύμφωνα με τουρκικές στρατιωτικές πηγές, η εντύπωση ότι υπήρχε γερμανικό βέτο ήταν ανακριβής. Όπως αναφέρεται, «οι Βρετανοί ουδέποτε μας πληροφόρησαν επίσημα ότι υπήρχε αντίρρηση από τη Γερμανία», απλώς η έγκριση δεν είχε δοθεί μέχρι πρόσφατα. Η επίσημη προσφορά από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Άγκυρα εστάλη προ αρκετών μηνών και επιβεβαιώθηκε κατά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας και Ηνωμένου Βασιλείου (Fidan-Lammy) στην Άγκυρα, στις 30 Ιουνίου, γράφει.

Εκτιμάται ότι η συμφωνία θα υπογραφεί εντός του 2025, ενώ δεν θα επιβληθούν περιορισμοί στη χρήση των αεροσκαφών. Αντιθέτως, η Τουρκία έχει θέσει όρο την ενσωμάτωση εγχώριων συστημάτων στα αεροσκάφη, όπως συστήματα αναγνώρισης “φίλου ή εχθρού” (IFF), κατά το πρότυπο των παλαιότερων F-16.

Αναφορά γίνεται και στη στάση της Ελλάδας, η οποία είχε ασκήσει πίεση ώστε να αποτραπεί η πώληση Eurofighter και ειδικά πυραύλων Meteor στην Τουρκία, ή, εφόσον πραγματοποιηθεί, να τεθούν περιορισμοί στη χρήση κατά της Ελλάδας. Ωστόσο, οι χώρες κατασκευής (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία) εμπιστεύονται την αρχή της μη επίθεσης εντός ΝΑΤΟ και «τις πρόσφατες δεσμεύσεις Ερντογάν-Μητσοτάκη για αποκλιμάκωση».

Το πακέτο της συμφωνίας περιλαμβάνει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, την προμήθεια πυραύλων Meteor μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπογραμμίζεται η παράλληλη ανάπτυξη του τουρκικού πυραύλου Gökhan από την TÜBİTAK, ως εγχώριου αντίστοιχου του Meteor, ο οποίος ωστόσο δεν είναι ακόμη έτοιμος. Σε εκκρεμότητα παραμένουν, πάντως, κρίσιμα ερωτήματα: Ο τελικός αριθμός των αεροσκαφών, η διαμόρφωση, η τιμή μονάδας και το χρονοδιάγραμμα παράδοσης, τα οποία θα διευκρινιστούν στο στάδιο της αντιπροσφοράς.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να παρακολουθεί στενά την εξέλιξη του εξοπλιστικού αυτού προγράμματος, καθώς σχετίζεται με την ισορροπία ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.