Από τα RF-4E στα Rafale – Μία ξενάγηση στα αεροσκάφη της Αεροπορίας μας

Η 11η Athens Flying Week έχει ξεκινήσει από το πρωί του Σαββάτου, με τις παράτολμες επιδείξεις από πολεμικά αεροσκάφη να κλέβουν την παράσταση, όπως των τριών μαχητικών F-35 της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας. Η παρουσία των τριών μαχητικών αεροσκαφών F-35 της USAF, με επικεφαλής γυναίκα πιλότο, αποτελεί τη σημαντικότερη συμμετοχή στη φετινή διοργάνωση του 11ου Athens Flying Week 2023.

Αμερικανικό αεροσκάφος πέμπτης γενεάς, το οποίο η ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει ξεκινήσει να εντάξει στο οπλοστάσιό της, πέταξε το μεσημέρι πάνω από τον αττικό ουρανό εντυπωσιάζοντας τους χιλιάδες επισκέπτες. Το κοινό ενθουσιάστηκε από την αμερικανική ομάδα επιδείξεων με το F-35A Lightning II και τη Σμηναγό Kristin “BEO” Wolfe στο πιλοτήριο του υπερσύγχρονου μαχητικού που έκανε μια τρομερή επίδειξη πτητικών ικανοτήτων μπροστά στα μάτια των χιλιάδων θεατών!

Θεαματικό το Display του ακροβατικού σμήνους Fursan Al Emarat, που βρέθηκαν στην Ελλάδα για πρώτη φορά με τους πιλότους των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να δίνουν το δικό τους χρώμα στον ουρανό της Τανάγρας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή και η παρουσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με τα F-4 Phantom να προσγειώνονται για πρώτη φορά στην Τανάγρα, τα Mirage 2000-5, τα Rafale και F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας να πετούν μαζί με το ΑΣΕΠΕ.

To Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας

Επί τη ευκαιρία του Athens Flying Week, μία “ξενάγηση” στο Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας, όπου τα αεροσκάφη-εκθέματά του, πραγματικά συγκινούν. Επιβάλλεται μία επίσκεψη στο Μουσείο ως φόρο τιμής στους άθλους της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας από τότε που τα ελληνικά φτερά σκέπασαν την Ελλάδα μας, μέχρι και σήμερα, που καθημερινά αντιμάχεται όσους επιβουλεύονται την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας.

Το Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας εδρεύει στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας στο Τατόι και περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα συλλογή από αεροπορικά εκθέματα. Η αποστολή του Μουσείου είναι η συγκέντρωση, διαφύλαξη και η έκθεση των κειμηλίων της Αεροπορίας, η μελέτη και η τεκμηρίωση της Ιστορίας, η προβολή των ιερών αγώνων και της Αεροπορικής Ιδέας ανά τους αιώνες.

Το RF-4E

Το RF-4E αποτελεί παραλλαγή του μαχητικού F-4E και διαφοροποιείται από αυτό ως προς τις φωτομηχανές που φέρει στο ρύγχος με δυνατότητα παρατήρησης προς τα πλάγια και προς τα πίσω. Από τις τέσσερις διαφορετικού τύπου κάμερες που μπορούν να μεταφερθούν σίγουρα τις πιο εντυπωσιακές δυνατότητες έχει η κάμερα τύπου LOROP KS-127A, η οποία έχει τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών από ύψος 35.000 ποδιών. Διατίθεται επίσης και το σύστημα αναγνώρισης υπερύθρων AAD-5, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέρα και νύχτα.

Σε αντίθεση με το παλαιότερο δόγμα φωτοαναγνώρισης της USAF της εποχής του πολέμου του Βιετνάμ, που συνοψιζόταν στο σλόγκαν Alone, Unarmed, Unafraid, τα ελληνικά RF-4E φέρουν οπλισμό και συσκευές αυτοπροστασίας. Μπορούν να επιχειρούν σε ύψη από ελάχιστα μέχρι 40.000 πόδια ανάλογα με το είδος αποστολής.

Κυριότερη αποστολή του είναι η αναγνώριση πριν και μετά την προσβολή ενός στόχου. Στη δεύτερη περίπτωση η αποστολή ονομάζεται BDA (Battle Damage Assessment) και η επιτυχία της είναι καίριος παράγοντας για το σχεδιασμό επιχειρήσεων ΔΒ. Η ολοκλήρωση της παραλαβής οκτώ καινούργιων RF-4E το 1980 αναβάθμισε κατακόρυφα τις δυνατότητες αναγνώρισης της Πολεμικής Αεροπορίας. Ο μικρός αριθμός τους συμπληρώθηκε το 1993 από 27 μεταχειρισμένα RF-4E από δυτικογερμανικά αποθέματα. Τα RF-4E Phantom επιχειρούσαν από την 348ΜΤΑ της 110ΠΜ έως την 5η Μαΐου 2017, οπότε και αποσύρθηκαν.

Ο παλαίμαχος ξεκουράζεται. Αναγνωριστικό RF-4 . Το RF-4E αποτελεί παραλλαγή του μαχητικού F-4E και διαφοροποιείται από αυτό ως προς τις φωτομηχανές που φέρει στο ρύγχος με δυνατότητα παρατήρησης προς τα πλάγια και προς τα πίσω. Από τις τέσσερις διαφορετικού τύπου κάμερες που μπορούν να μεταφερθούν σίγουρα τις πιο εντυπωσιακές δυνατότητες έχει η κάμερα τύπου LOROP KS-127A, η οποία έχει τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών από ύψος 35.000 ποδιών. Διατίθεται επίσης και το σύστημα αναγνώρισης υπερύθρων AAD-5, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέρα και νύχτα. Σε αντίθεση με το παλαιότερο δόγμα φωτοαναγνώρισης της USAF της εποχής του πολέμου του Βιετνάμ, που συνοψιζόταν στο σλόγκαν Alone, Unarmed, Unafraid, τα ελληνικά RF-4E φέρουν οπλισμό και συσκευές αυτοπροστασίας. Μπορούν να επιχειρούν σε ύψη από ελάχιστα μέχρι 40.000 πόδια ανάλογα με το είδος αποστολής. Κυριότερη αποστολή του είναι η αναγνώριση πριν και μετά την προσβολή ενός στόχου. Στη δεύτερη περίπτωση η αποστολή ονομάζεται BDA (Battle Damage Assessment) και η επιτυχία της είναι καίριος παράγοντας για το σχεδιασμό επιχειρήσεων ΔΒ. Η ολοκλήρωση της παραλαβής οκτώ καινούργιων RF-4E το 1980 αναβάθμισε κατακόρυφα τις δυνατότητες αναγνώρισης της ΠΑ. Ο μικρός αριθμός τους συμπληρώθηκε το 1993 από 27 μεταχειρισμένα RF-4E από δυτικογερμανικά αποθέματα. Τα RF-4E Phantom επιχειρούσαν από την 348ΜΤΑ της 110ΠΜ έως την 5η Μαΐου 2017, οπότε και αποσύρθηκαν.

F-102A και F-104G

Όλα τα αεροπλάνα ήρθαν βαμμένα με το ADC Grey και μέχρι το 1974 διατήρησαν αυτό το χρώμα σε όλες τις επιφάνειες τους. Από το 1974 και μετά τα πολεμικά αεροσκάφη βάφτηκαν με την παραλλαγή “Vietnam”. Τα F-102A άρχισαν να αποσύρονται σταδιακά από τον Ιανουάριο του 1977 για να αντικατασταθούν από τα Mirage F.1CG. Το TF-102A είχε κατώτερες επιδόσεις από το F-102A, όντας υποηχητικό, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης σχεδίασης που έφερε τα καθίσματα εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου πλάι – πλάι και όχι σε σειρά. Τα TF-102A αποσύρθηκαν μαζί με τα F-102A τον Ιανουάριο του 1977.

Απόγονος των σχεδίων του Γερμανού αεροναυπηγού του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Alexander Lippisch, το δελταπτέρυγο μαχητικό F-102A αποτέλεσε για δεκαπέντε χρόνια την κύρια δύναμη αναχαίτισης της USAF μέχρι την αντικατάστασή του το 1970. Από τις δυνάμεις της USAF στην Ευρώπη, είκοσι πλεονάζοντα F-102A και 4 TF-102A εξόπλισαν για επτά χρόνια (1970-1977) την 342 Μοίρα Παντός Καιρού (ΜΠΚ) της Πολεμικής Αεροπορίας. Όλα τα αεροπλάνα ήρθαν βαμμένα με το ADC Grey και μέχρι το 1974 διατήρησαν αυτό το χρώμα σε όλες τις επιφάνειες τους. Από το 1974 και μετά τα αεροσκάφη βάφτηκαν με την παραλλαγή «Vietnam». Τα F-102A άρχισαν να αποσύρονται σταδιακά από τον Ιανουάριο του 1977 για να αντικατασταθούν από τα Mirage F.1CG. Το TF-102A είχε κατώτερες επιδόσεις από το F-102A, όντας υποηχητικό, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης σχεδίασης που έφερε τα καθίσματα εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου πλάι – πλάι και όχι σε σειρά. Τα TF-102A αποσύρθηκαν μαζί με τα F-102A τον Ιανουάριο του 1977.

Τα πρώτα 37 F-104G παραλήφθηκαν το 1964 κι εντάχθηκαν στην 335 Μοίρα Δίωξης / Βομβαρδισμού και στη συνέχεια και στην 336. Το 1972 δόθηκαν από τις ΗΠΑ άλλα εννέα, προερχόμενα από την Ισπανική Αεροπορία. Μεταξύ 1978 και 1985 έφτασαν στην Ελλάδα περί τα πενήντα F και RF-104G, από τη Γερμανία και δέκα από την Ολλανδία, περιλαμβανομένων και μερικών RF-104G. Από το 1971 τα αεροπλάνα βάφτηκαν σε παραλλαγή “Βιετνάμ”. Ήταν το πρώτο αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας που μπορούσε να υπερβεί τα 2 Mach. Αποσύρθηκε το 1993.

Τα πρώτα 37 F-104G παραλήφθηκαν το 1964 κι εντάχθηκαν στην 335 Μοίρα Δίωξης / Βομβαρδισμού και στη συνέχεια και στην 336. Το 1972 δόθηκαν από τις ΗΠΑ άλλα εννέα, προερχόμενα από την Ισπανική Αεροπορία. Μεταξύ 1978 και 1985 έφτασαν στην Ελλάδα περί τα πενήντα F και RF-104G, από τη Γερμανία και δέκα από την Ολλανδία, περιλαμβανομένων και μερικών RF-104G. Από το 1971 τα αεροπλάνα βάφτηκαν σε παραλλαγή «Βιετνάμ». Ήταν το πρώτο αεροσκάφος της ΠΑ που μπορούσε να υπερβεί τα 2 Mach. Αποσύρθηκε το 1993.

ΗΘ-16Β και Α-7Η

Η ανάγκη για ένα αεροσκάφος Ναυτικής Συνεργασίας ώθησε την Πολεμική Αεροπορία, σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό, στην προμήθεια δώδεκα αεροσκαφών τύπου HU-16B Albatross. Η Αμερικανική Αεροπορία είχε δανείσει στη Νορβηγία έναν αριθμό αεροσκαφών, κάποια από τα οποία, με την παρέλευση του χρόνου δανεισμού, παραδόθηκαν στην Πολεμική Αεροπορία, στην 353 Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας (353 ΜΝΑΣ) στην οποία υπηρέτησαν από το 1969 έως το 1997, οπότε και αποσύρθηκαν. Ένα HU-16C, που παρελήφθη το 1971, χρησιμοποιήθηκε ως αεροσκάφος VIP για μικρό διάστημα.

Το Α-7Η παραλήφθηκε από την Πολεμική Αεροπορία το 1975. Η αρχική παραγγελία ήταν για 60 μονοθέσια αεροπλάνα, ενώ αργότερα παρελήφθησαν και 5 διθέσια. Αρχικά επιχειρούσαν από τις Αεροπορικές Βάσεις Λάρισας (347 Μοίρα “Περσέας”) και Σούδας (340 Μοίρα “Αλεπού“ και 345 Μοίρα “Λαίλαψ”). Το 1993 παρελήφθησαν 43 A-7E και19 TA-7C από αποθέματα του Αμερικάνικου Ναυτικού και αντικατέστησαν τα F-104G στις 335 και 336 Μοίρες. Από το 2002 όλα τα ελληνικά Corsair επιχειρούσαν από την Αεροπορική Βάση Αράξου, μέχρι την απόσυρσή τους την 31η Οκτωβρίου 2014.

F-86 και F-5A

Τα πιο διάσημα Ελληνικά Sabre ήταν φυσικά αυτά που αποτελούσαν το διάσημο Ελληνικό Ακροβατικό Σμήνος “Ελληνική Φλόγα” (το εικονιζόμενο) (1957-1965). Το μεγαλύτερο διάστημα της υπηρεσίας του παρέμειναν άβαφα. Το 1964 βάφτηκαν σε παραλλαγή “NATO”, διατηρώντας όμως μεταλλική την κάτω επιφάνεια. Τα αεροσκάφη του ακροβατικού σμήνους είχαν κόκκινη, άσπρη και μπλε εμφάνιση.

Η Ελλάδα παρέλαβε τα πρώτα F-86 το 1954. Ήταν Canadair CL-13 Mk4 της RAF, τα οποία μετασκεύασε η North American, και εφοδίασαν τις 341, 342 και 343 Μοίρες Αναχαίτισης. Παρέμειναν σε υπηρεσία ως το 1965, όταν και αντικαταστάθηκαν από αεροσκάφη F-5A. Το Sabre ήταν το πρώτο ελληνικό αεροσκάφος το οποίο μπορούσε να σπάσει το φράγμα του ήχου σε βύθιση. Τα πιο διάσημα Ελληνικά Sabre ήταν φυσικά αυτά που αποτελούσαν το διάσημο Ελληνικό Ακροβατικό Σμήνος «Ελληνική Φλόγα» (το εικονιζόμενο) (1957-1965). Το μεγαλύτερο διάστημα της υπηρεσίας του παρέμειναν άβαφα. Το 1964 βάφτηκαν σε παραλλαγή «NATO», διατηρώντας όμως μεταλλική την κάτω επιφάνεια. Τα αεροσκάφη του ακροβατικού σμήνους είχαν κόκκινη, άσπρη και μπλε εμφάνιση.

Τα F-5A παραλήφθηκαν από την Πολεμική Αεροπορία το 1965. Την ίδια χρονιά κηρύχθηκε επιχειρησιακή η 341 Μοίρα Αναχαίτισης Ημέρας (ΜΑΗ), ενώ ακολούθησε η 343 ΜΑΗ. Αρχικά παραλήφθηκαν πενήντα πέντε αεροπλάνα, με 17 RF-5A να παραλαμβάνονται το 1970, ενώ το 1975 αγοράστηκαν δέκα από το Ιράν και αργότερα άλλα δέκα από την Ιορδανία. Το 1986 παραχωρήθηκαν εννέα από τη Νορβηγία και, τέλος το 1991 από την Ολλανδία άλλα δέκα (NF-5A/Β). Κατά το διάστημα 1967-1968 ο τύπος χρησιμοποιήθηκε από το τρίτο ελληνικό ακροβατικό σμήνος “Νέα Ελληνική Φλόγα”. Τα F/NF-5A αποσύρθηκαν το 2001.

Τα F-5A παραλήφθηκαν από την Πολεμική Αεροπορία το 1965. Την ίδια χρονιά κηρύχθηκε επιχειρησιακή η 341 Μοίρα Αναχαίτισης Ημέρας (ΜΑΗ), ενώ ακολούθησε η 343 ΜΑΗ. Αρχικά παραλήφθηκαν πενήντα πέντε αεροπλάνα, με 17 RF-5A να παραλαμβάνονται το 1970, ενώ το 1975 αγοράστηκαν δέκα από το Ιράν και αργότερα άλλα δέκα από την Ιορδανία. Το 1986 παραχωρήθηκαν εννέα από τη Νορβηγία και, τέλος το 1991 από την Ολλανδία άλλα δέκα (NF-5A/Β). Κατά το διάστημα 1967-1968 ο τύπος χρησιμοποιήθηκε από το τρίτο ελληνικό ακροβατικό σμήνος «Νέα Ελληνική Φλόγα». Τα F/NF-5A αποσύρθηκαν το 2001.

Η ατραξιόν του μουσείου

Δεκαεπτά Tiger Moths παραχωρήθηκαν από τη RAF το 1947 στο πλαίσιο της βρετανικής βοήθειας και χρησιμοποιήθηκαν ως αεροσκάφη βασικής εκπαίδευσης μέχρι το 1955. Ήταν βαμμένα ολόκληρα στο χρώμα του αλουμινίου με εθνόσημα σε έξι σημεία και στο πηδάλιο διευθύνσεως. Κωδικοί υπήρχαν στην άτρακτο και στην κάτω επιφάνεια των πτερύγων..

Η Πολεμική Αεροπορία χρησιμοποίησε πληθώρα εκδόσεων του Τ-6, Αμερικανικής και βρετανικής προέλευσης. Οι πρώτοι Έλληνες πιλότοι εκπαιδεύτηκαν στον τύπο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη Ροδεσία, ενώ τα πρώτα ελληνικά αεροσκάφη ήταν πρώην βρετανικά Harvard Mk.IΙ Α/Β και Mk.III που παραδόθηκαν μετά το 1945 και συμπληρώθηκαν αργότερα από αμερικάνικα Τ-6D/G.

Για είκοσι δύο περίπου χρόνια (1947-1969) ΤΟ Τ-6D/G χρησιμοποιήθηκε ως το κύριο εκπαιδευτικό της Σχολής Αεροπορίας, όπως ήταν τότε γνωστή η σημερινή Σχολή Ικάρων. Εκτός της εκπαίδευσης, τα Τ-6D/G χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα κατά τον Εμφύλιο, ενταγμένα στα 345, 346 και 347 Σμήνη Αναγνωρίσεως, τόσο σε αποστολές αναγνώρισης όσο και κρούσης.

Οι ΗΠΑ παρέδωσαν 42 Curtiss SB2C-5 Helldiver ως βοήθεια την άνοιξη του 1949, τα οποία εξόπλισαν την 336 Μοίρα Βομβαρδισμού και επιχείρησαν κατά την τελική φάση του εμφυλίου. Αποσύρθηκαν σταδιακά από το 1953 και αντικαταστάθηκαν από τα F-84G, ενώ ορισμένα από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως το 1957 ως αναγνωριστικά.