Αβέβαιο το επιχειρησιακό μέλλον της αμερικανικής βάσης στο Ντιέγκο Γκαρσία

Τις τελευταίες μέρες πολλά δημοσιεύματα εμφάνιζαν τη συγκεκριμένη βάση ως στρατηγικής σημασίας για την έκβαση του πολέμου, καθώς ορισμένοι τύποι αεροσκαφών, όπως το B-2 Spirit και το B-1 Lancer, έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τα 2.400 μίλια μέχρι τις νότιες ακτές του Ιράν, να φθάσουν στην “καρδιά” του στόχου τους και να επιστρέψουν, χωρίς να απαιτείται εναέριος ανεφοδιασμός.

Όμως, σταδιακά εντοπίστηκαν ορισμένα “γκρίζα σημεία”, τα “ψιλά γράμματα” – θα έλεγε κανείς – σε μια συμφωνία μεταξύ της Αγγλίας και του νησιωτικού κράτους του Μαυρίκιου, η βάση έχασε τα επιχειρησιακά της πλεονεκτήματα και οι ΗΠΑ φαίνεται ότι αποφάσισαν να ελαχιστοποιήσουν τη χρήση της. Ας δούμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.

Μία βάση με άρωμα αποικιοκρατίας

Το Ντιέγκο Γκαρσία και τα άλλα νησιά του αρχιπελάγους έγιναν κτήση της αποικιοκρατικής Βρετανίας από το 1814. Μέχρι το 1965 ήταν εξαρτημένη περιοχή του Μαυρίκιου, αλλά τότε αποσπάστηκαν για να αποτελέσουν τμήμα του Βρετανικού Εδάφους Ινδικού Ωκεανού. Το 1971 μετά από συμφωνία της Αγγλίας και των ΗΠΑ ξεκίνησε η δημιουργία της στρατιωτικής βάσης. Οι φυτείες καρύδας και κοκοφοίνικα (κόπρα) έκλεισαν, ο ιθαγενής πληθυσμός του Ντιέγκο Γκαρσία, περίπου 2000 άτομα, γνωστοί ως Τσαγκόσσιοι (ή Ιλόις), εκδιώχθηκαν βίαια από Αμερικανούς και Άγγλους προς τις Σεϋχέλλες και κατόπιν στον Μαυρίκιο.

Από την εκδίωξη τους, οι Τσαγκόσσιοι συνεχώς διεκδικούν το δικαίωμα επιστροφής τους στο Ντιέγκο Γκαρσία. Τον Απρίλιο του 2006 επιτράπηκε σε 102 Τσαγκόσσιους να επισκεφθούν το Ντιέγκο Γκαρσία για μια εβδομάδα, για να παραστούν στους τάφους των προγόνων τους και να επισκεφθούν τις γενέτειρες τους.

Όμως, τώρα τα πράγματα αλλάζουν: «Οι Τσαγκόσιοι πρέπει να μπορούν να ζήσουν ξανά στα νησιά τους», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Μαυρικίου, Ναβίν Ραμγκούλαμ μετά από μια νέα συμφωνία, που έγινε με την Αγγλία και έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις από την βρετανική αντιπολίτευση.

Η συμφωνία, που θα τεθεί σε ισχύ μετά την επικύρωσή της από τα κοινοβούλια των δύο κρατών, προβλέπει ότι η Βρετανία παραχωρεί τα νησιά Τσάγκος στο Μαυρίκιο, ο οποίος, όμως, θα επιτρέψει στις ΗΠΑ και στην Αγγλία να συνεχίσουν να λειτουργούν για 99 χρόνια τη στρατιωτική βάση στο Ντιέγκο Γκαρσία, με μίσθωμα 101 εκατομμύρια λίρες ετησίως. Υπάρχει επίσης η επιλογή παράτασης της μίσθωσης κατά 40 ακόμη χρόνια, εάν συμφωνηθεί και από τις δύο πλευρές. Η συμφωνία ορίζει μια ζώνη ασφαλείας 24 μιλίων γύρω από το Ντιέγκο Γκαρσία, όπου τίποτα δεν μπορεί να κατασκευαστεί χωρίς τη συγκατάθεση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι ξένες στρατιωτικές και πολιτικές δυνάμεις θα αποκλειστούν επίσης από άλλα νησιά του αρχιπελάγους, με το Ηνωμένο Βασίλειο να διατηρεί το δικαίωμα να ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε πρόσβαση στα νησιά.

Ο παράγων Κίνα

Ωστόσο, μεταξύ των ρητρών της συμφωνίας είναι μία που υποχρεώνει το Ηνωμένο Βασίλειο να «ενημερώνει ταχέως» τον Μαυρίκιο για οποιαδήποτε επίθεση πραγματοποιείται σε τρίτο μέρος, απευθείας από τον Ντιέγκο Γκαρσία. Αυτή η διάταξη έχει προκαλέσει, μεταξύ άλλων, μεγάλες αντιδράσεις στην Αγγλία, καθώς ο Μαυρίκιος είναι στενός σύμμαχος της Κίνας.

Όπως μετέδωσε το BBC ο πρώην υπουργός ασφαλείας και βουλευτής των Συντηρητικών, Τομ Τούγκεντχατ, δήλωσε ότι «η συμφωνία (…) αναφέρει ότι η βρετανική κυβέρνηση υπόσχεται να ενημερώνει τους Μαυριτανούς για οποιαδήποτε δραστηριότητα αναληφθεί από τον Ντιέγκο Γκαρσία».

«Επομένως, δεν πρόκειται μόνο για την παραίτηση από την κυριαρχία της βάσης, αλλά στην πραγματικότητα περιλαμβάνει τον Μαυρίκιο στην επιχειρησιακή χρήση της βάσης», είπε ο ίδιος. Και πρόσθεσε: «[Αυτό] Σημαίνει ότι ο Μαυρίκιος θα έχει κάποιο είδος συμβουλευτικού ρόλου στις ικανότητες των ΗΠΑ να χτυπούν περιοχές όπως στη Μέση Ανατολή ή στο Αφγανιστάν ή οπουδήποτε αλλού μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν την ανάγκη να δράσουν».

Επίσης, ο ηγέτης του Reform UK, Νάιτζελ Φάρατζ είπε μεταξύ άλλων ότι η παραχώρηση των νησιών Τσάγκος στο Μαυρίκιο «είναι προς όφελος της Κίνας». Άλλοι, πάλι, επισημαίνουν ότι εν καιρώ καθώς θα κατοχυρωθεί η παρουσία του Μαυρίκιου στο Ντιέγκο Γκαρσία θα έχει δυνατότητα να παρακολουθεί αφίξεις και αναχωρήσεις αεροσκαφών, αντλώντας πληροφορίες.

Είναι προφανές ότι οι (όποιες)…. παρενέργειες προκληθούν από αυτή τη συμφωνία δεν έχουν ακόμα φανεί. Ωστόσο, στρατιωτικοί παρατηρητές επισημαίνουν ότι το τελευταίο διάστημα, παρότι φαινόταν πως θα αξιοποιηθεί επιχειρησιακά η βάση του Ντιέγκο Γκαρσία, μέχρι τώρα η σύνθεση των αεροπορικών δυνάμεων της δεν είχε σημαντικές αλλαγές. Αυτό ερμηνεύτηκε ότι κανένα από τα αεροσκάφη που βρίσκονταν εκεί δεν συμμετείχε άμεσα στην οργάνωση των επιθέσεων στο Ιράν.

Φαίνεται ότι σε αυτή τη φάση οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να ελαχιστοποιήσουν τη χρήση του Ντιέγκο Γκαρσία. Εκτιμάται ότι, αν είχαμε περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης για το Ιράν, θα σήμανε μία δοκιμασία της συμφωνίας Βρετανίας-Μαυρικίου, και θα επανεξετάζονταν η χρησιμότητα της βάσης, από την στιγμή που η επιχειρησιακή της χρήση αντιμετωπίζει δυσκολίες σε περιόδους έντασης.