Μπορεί η Βενεζουέλα να αντέξει σε αμερικανική επίθεση;

Είναι κοινό μυστικό πως, πέρα της καταπολέμησης των καρτέλ, ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ πιέζουν για την ανατροπή του καθεστώτος του Νικολάς Μαδούρο. Ο υπουργός Άμυνας της Βενεζουέλας ισχυρίστηκε ότι εντοπίστηκαν F-35 να πετούν στα ανοικτά των ακτών της Maiquetía. Επιπλέον, βλέπουμε την αναδιάταξη κινητών συστημάτων πυραύλων εδάφους-αέρος της Βενεζουέλας, πιθανών ως απάντηση στις αμερικανικές στρατιωτικές δραστηριότητες.

Στο μεταξύ, δεν είναι μόνο τα F-35 που δραστηριοποιούνται. Ένα αυξανόμενο μείγμα αμερικανικών δυνάμεων δραστηριοποιείται σε επιχειρήσεις κατά των καρτέλ, με τα επιθετικά αεροσκάφη AV-8B του Σώματος Πεζοναυτών να βρίσκονται επίσης στο πεδίο, όπως και άλλα στρατιωτικά μέσα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν γρήγορα.

Τα MQ-9 Reaper έχουν στο παρελθόν επίσης χρησιμοποιηθεί σε θαλάσσιες επιχειρήσεις κατά των καρτέλ, συγκεκριμένα σε δύο από τις τέσσερις θανατηφόρες επιθέσεις των Αμερικανών εναντίον σκαφών στην Καραϊβική (φερόμενων εμπόρων ναρκωτικών). Τα MQ-9 αποτελούν μία πιθανή επιλογή σε ενδεχόμενη πολεμική κλιμάκωση.

Χερσαίες επιχειρήσεις;

Εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να χτυπήσουν τα καρτέλ απευθείας στις εσωτερικές βάσεις τους στη Βενεζουέλα, ή ακόμα και να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις εναντίον του καθεστώτος Μαδούρο, το F-35 μπορεί να αποτελεί ένα από τα όπλα της επιχείρησης. Αυτά τα αεροσκάφη έχουν την ικανότητα να διεισδύουν στον εχθρικό εναέριο χώρο, ακόμη και όταν έχει σχετικά ισχυρές άμυνες, πλήττοντας σταθερούς και κινούμενους στόχους. Μπορούν ταυτόχρονα να χρησιμοποιούν την ισχυρή σουίτα αισθητήρων τους για επιχειρήσεις επιτήρησης και αναγνώρισης.

Την ίδια στιγμή, οι ένοπλες δυνάμεις στην Βενεζουέλα έχουν τεθεί σε καθεστώς συναγερμού, με τον Μαδούρο να ισχυρίζεται ότι σε περίπτωση αμερικανικής επίθεσης θα κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το ερώτημα είναι αν τα συστήματα αεράμυνας της λατινοαμερικανικής χώρας μπορούν να την υπερασπιστούν επαρκώς, σε περίπτωση αμερικανικής επίθεσης.

Αυτά περιλαμβάνουν επίγεια συστήματα που λειτουργούν από τον Στρατό της Βενεζουέλας καθώς και μαχητικά αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας της Βενεζουέλας. Ορισμένα πολεμικά πλοία με δυνατότητα αεράμυνας υπηρετούν επίσης στο Ναυτικό της.

Πολεμική Αεροπορία Βενεζουέλας

Το βασικό στήριγμα της μαχητικής δύναμης της Αεροπορίας της Βενεζουέλας παρέχεται από 21 μαχητικά Su-30MK2V, 24 εκ των οποίων παραδόθηκαν μεταξύ 2006-2008. Αυτά μπορούν να οπλιστούν με πυραύλους αέρος-αέρος, αλλά είναι επίσης ικανά να μεταφέρουν μια ποικιλία πυρομαχικών αέρος-εδάφους με ακριβή καθοδήγηση, συμπεριλαμβανομένων υπερηχητικών πυραύλων κατά πλοίων Kh-31A (AS-17 Krypton).

Ο οπλισμός αέρος-αέρος για τα Su-30 περιλαμβάνει τον πύραυλο πέραν της οπτικής εμβέλειας R-77, γνωστό στο ΝΑΤΟ ως AA-12 Adder. Με αναφερόμενη μέγιστη εμβέλεια 50 μιλίων, το R-77 συνήθως εκτοξεύεται υπό αδρανειακή καθοδήγηση, με ενημερώσεις μέσης πορείας που παρέχονται από ζεύξη δεδομένων, πριν χρησιμοποιήσει τον ενεργό αναζητητή ραντάρ για την τελική φάση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το R-77 μπορεί να μεταβεί σε λειτουργία home-on-jam εάν συναντήσει βαριά ηλεκτρονικά αντίμετρα, εμπλέκοντας την πηγή της παρεμβολής.

Τα Flanker μπορούν επίσης να μεταφέρουν τους παλαιότερους πυραύλους αέρος-αέρος πέραν της οπτικής εμβέλειας σειράς R-27 (AA-10 Alamo). Οι βασικές εκδόσεις είναι ο ημιενεργός R-27R με ραντάρ και ο R-27T με υπέρυθρη καθοδήγηση, καθώς και ο R-27ER με ραντάρ μεγαλύτερης εμβέλειας και ο R-27ET με υπέρυθρη καθοδήγηση. Οι εκδόσεις εκτεταμένης εμβέλειας προσθέτουν ένα πιο ισχυρό τμήμα κινητήρα διπλού παλμού στον ίδιο πύραυλο. Η μέγιστη εμβέλεια του R-27R φέρεται να είναι 37 μίλια και του R-27T 31 μίλια. Οι εκδόσεις εκτεταμένης εμβέλειας είναι σε θέση να χτυπήσουν στόχους σε μέγιστη εμβέλεια 59 μιλίων (R-27ER) ή 56 μιλίων (R-27ET).

Ο πυραυλικός οπλισμός κοντινής εμβέλειας για το Su-30 παρέχεται από το R-73, γνωστό στη Δύση ως AA-11 Archer. Διαθέτει ανιχνευτή υπερύθρων για όλες τις πτυχές, υψηλή δυνατότητα εκτός σκόπευσης, χειριστήρια ώσης-κατεύθυνσης και μπορεί να καθοδηγηθεί από το σκοπευτικό που είναι τοποθετημένο στο κράνος του πιλότου. Έχει μέγιστη εμβέλεια περίπου 18,6 μιλίων εναντίον ενός μετωπικού στόχου, ή 8,7 μίλια σε εμπλοκή πίσω από το αεροσκάφος. Τα δε F-16A/B, κάποτε το καμάρι της αεροπορίας της Βενεζουέλας, δεν έχουν πια την ίδια βαρύτητα.

Η “επίδειξη ισχύος” από ένα ζευγάρι F-16 της Βενεζουέλας κοντά σε ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό έφερε ξανά στο προσκήνιο την ενδιαφέρουσα ιστορία του αεροπορικού στόλου της Βενεζουέλας. Ίσως μόνο τρία από τα F-16 να είναι ακόμα λειτουργία, αν και ένα ζευγάρι συμμετείχε τον περασμένο μήνα σε μια “επίδειξη ισχύος”, κοντά  αμερικανικό αντιτορπιλικό. Όμως τα F-16 τους δεν διαθέτουν όπλα πέραν της οπτικής εμβέλειας – βασιζόμενα στον ισραηλινής κατασκευής πύραυλο αέρος-αέρος Python 4 με υπέρυθρη καθοδήγηση – με την μαχητική τους δυνατότητα να παραμένει συμβολική.

Στρατός

Όσον αφορά τον Στρατό, το πιο ισχυρό σύστημα αεράμυνάς του είναι το S-300VM, ένας απροσδιόριστος αριθμός εκ των οποίων αποκτήθηκε από τη Ρωσία από τον προκάτοχο του Μαδούρο, Ούγκο Τσάβες. Η αγορά φέρεται να ήταν μέρος μιας συμφωνίας για δάνειο δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, που παρείχε η Μόσχα. Το S-300VM έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση στη Βενεζουέλα κατά τη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης στο Καράκας, το 2013.

Το S-300VM (SA-23 Gladiator/Giant), που μερικές φορές διατίθεται στην αγορά ως Antey-2500, είναι μια εκσυγχρονισμένη έκδοση του S-300V1 (SA-12, επίσης Gladiator/Giant) της ψυχροπολεμικής εποχής, που σχεδιάστηκε αρχικά για τις σοβιετικές επίγειες δυνάμεις. Πρόκειται για ένα σύστημα πυραύλων εδάφους-αέρος/αντιβαλλιστικών μεγάλου βεληνεκούς που μεταφέρεται σε ερπυστριοφόρα οχήματα μεταφοράς-ανύψωσης-εκτοξευτή (TEL), για βελτιωμένη κινητικότητα, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα για τον αμερικανικό στρατό.

Στο S-300VM, οι δύο κύριοι τύποι πυραύλων που προσφέρονται στο S-300V1 – ο 9M83 (SA-12A Gladiator) με μέγιστο βεληνεκές εμπλοκής περίπου 47 μιλίων και ο 9M82 (SA-12B Giant) που μπορεί να εμπλακεί σε στόχους έως και 62 μίλια – αντικαθίστανται από νέους πυραύλους 9M83M και 9M82M. Υποστηρίζεται ότι αυτοί είναι σε θέση να πλήξουν στόχους σε βεληνεκές 81 μιλίων και 124 μιλίων, αντίστοιχα. Οι μονάδες εκτόξευσης μπορούν να είναι, είτε γεμάτες με τέσσερις πυραύλους 9M83M, είτε με δύο πυραύλους 9M82M.

Το S-300VM μπορεί να εμπλέξει βαλλιστικούς πυραύλους, καθώς και αεροσκάφη και πυραύλους κρουζ. Ενώ η αντιβαλλιστική του ικανότητα είναι σχετικά περιορισμένη, το εμπορικό όνομα Antey-2500 υπογραμμίζει την φερόμενη ικανότητά του να εμπλέξει βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς (IRBMs) εμβέλειας 2.500 χιλιομέτρων (1.553 μιλίων), με ταχύτητες επανεισόδου περίπου 4,5 χιλιόμετρα/δευτερόλεπτο (2,8 μίλια/δευτερόλεπτο).

Pechora-2M

Η Βενεζουέλα φέρεται να διαθέτει μια μόνο μοίρα εξοπλισμένη με δύο μονάδες S-300VM, με κύρια επιχειρησιακή βάση την αεροπορική βάση Capitán Manuel Ríos. Διαθέτει και το σύστημα εδάφους-αέρος μεσαίου υψομέτρου S-125 Pechora (SA-3 Goa) της Βενεζουέλας, η πρώτη έκδοση του οποίου εισήλθε σε σοβιετική υπηρεσία στις αρχές του 1960. Σύμφωνα με εκτιμήσεις διαθέτει 24 ή 44 τέτοια συστήματα.

Στο Pechora-2M, το οποίο αποτελεί κοινή αναβάθμιση Ρωσίας/Λευκορωσίας, οι πύραυλοι μεταφέρονται από τους προηγούμενους στατικούς εκτοξευτές, σε τροχοφόρο TEL. Εν τω μεταξύ, οι εκσυγχρονισμένοι πύραυλοι 5V27D και 5V27DE διαθέτουν νέες ασφάλειες και κεφαλές, καθώς και βελτιωμένα ηλεκτρονικά. Το ραντάρ εμπλοκής χαμηλού πλήγματος είναι επίσης τοποθετημένο στο ίδιο φορτηγό 6×6 MZKT-8022 με τους εκτοξευτές πυραύλων.

Σε αντίθεση με το S-125, το πιο σύγχρονο σύστημα εδάφους-αέρος μεσαίου βεληνεκούς Buk-M2 (SA-17 Grizzly) σχεδιάστηκε για να είναι πλήρως κινητό από την αρχή. Είναι μια περαιτέρω εξέλιξη του 9K37 (SA-11 Gadfly) που αναπτύχθηκε προς το τέλος της σοβιετικής εποχής. Ωστόσο, ενώ οι σοβιετικές και ρωσικές εκδόσεις της σειράς Buk βασίζονται σε ερπυστριοφόρο όχημα TEL που μεταφέρει τέσσερις πυραύλους έτοιμους προς βολή, καθώς και το ραντάρ ελέγχου πυρός, η παραλλαγή που παρέχεται στη Βενεζουέλα βασίζεται σε ένα τροχοφόρο πλαίσιο 6×6.

Ρωσικά πυραυλικά συστήματα

Το Buk-M2 είναι ένα από τα πιο ικανά και ευέλικτα συστήματα αεράμυνας εδάφους που διαθέτει η Βενεζουέλα, με τον συνδυασμό υψηλής κινητικότητας και ανεξαρτησίας λειτουργίας, καθώς και την αναφερόμενη ικανότητά του να χτυπά στόχους που πετούν έως και 80.000 πόδια. Υπό ρωσικά χέρια, το Buk-M2 έχει αποδειχθεί ένας τρομακτικός αντίπαλος για την Ουκρανική Πολεμική Αεροπορία. Η Βενεζουέλα φέρεται να έχει λάβει 12 συστήματα Buk-M2, τα οποία μοιράζεται επίσης με το Ναυτικό, για αμφίβιες επιχειρήσεις από το Σώμα Πεζοναυτών της και την άμυνα ναυτικών εγκαταστάσεων.

Όλα αυτά τα ρωσικά πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος είναι κινητά , με ποικίλους βαθμούς υψηλής κινητικότητας. Αυτό τα καθιστά ιδιαίτερα απειλητικά ακόμη και για προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένου του F-35, καθώς μπορούν να εμφανιστούν χωρίς προειδοποίηση και σε κοντινή απόσταση. Είναι επίσης πολύ πιο δύσκολο να βρεθούν και να πληγούν, με αυτή την απρόβλεπτη φύση τους να τα καθιστά σημαντική απειλή.

Τέλος, ο στρατός έχει παραλάβει περίπου 300 ρυμουλκούμενα διπλά αντιαεροπορικά πυροβόλα ZU-23-2, των 23 χιλιοστών. Μια πρώτη μονάδα φέρεται να εξοπλίστηκε με αυτά τα αυτόματα κανόνια το 2011, κάτι που προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα σχετικά απαρχαιωμένο σύστημα.

Με μέγιστο ύψος εμπλοκής περίπου 6.500 πόδια, είναι πιο κατάλληλο για την εμπλοκή ελικοπτέρων, drones χαμηλής πτήσης και πυραύλων κρουζ. Ταυτόχρονα, μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικό όταν χρησιμοποιείται εναντίον επίγειων στόχων. Οι εκδόσεις του ZU-23-2, που χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1950, είναι πιο προηγμένες από τους προκατόχους τους, με ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πυρός και ηλεκτρο-οπτικό σύστημα στόχευσης.

Igla-S

Τέλος, ο στρατός διαθέτει επίσης φορητά συστήματα αεράμυνας (MANPADS), συμπεριλαμβανομένων των ρωσικής κατασκευής Igla-S (SA-24 Grinch) και του σουηδικού RBS 70. Το Igla-S είναι από τις τελευταίες εκδόσεις της οικογένειας Igla και από τα πιο προηγμένα τέτοια όπλα που διατίθενται στην αγορά σήμερα. Σε σύγκριση με παλαιότερες εκδόσεις, το Igla-S έχει μεγαλύτερη εμβέλεια και μια σημαντικά μεγαλύτερη κεφαλή. Η μέγιστη εμβέλειά του, τα 20.000 πόδια, είναι κατά περισσότερο από 5.000 πόδια μεγαλύτερη από αυτή των αμερικανικής κατασκευής MANPADS FIM-92 Stinger.

Το 2017, το Reuters ανέφερε ότι είχε αποκτήσει ένα στρατιωτικό αρχείο της Βενεζουέλας που έδειχνε ότι η χώρα διέθετε συνολικό απόθεμα περίπου 5.000 πυραύλων Igla-S. Αυτοί θα αποτελούσαν σημαντική απειλή για οποιοδήποτε χαμηλά ιπτάμενο αεροσκάφος, ή πυραύλους κρουζ. Ο στρατός διαθέτει επίσης μικρότερο αριθμό RBS 70. Σε αυτό το MANPADS που κινείται με ακτίνες λέιζερ αποδόθηκε η καταστροφή ενός αεροσκάφους εγγύς υποστήριξης OV-10 Bronco, κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού πραξικοπήματος που ξεκίνησε εναντίον του προέδρου Perez το 1992.

Πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά την εισροή νέου ρωσικού εξοπλισμού, ο στρατός της Βενεζουέλας έχει χάσει ορισμένες από τις προηγούμενες δυνατότητές του, κυρίως λόγω των επιπτώσεων των κυρώσεων και του αποκλεισμού από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας. Με αυτόν τον τρόπο, ο στρατός αναγκάστηκε να παροπλίσει τα τρία συστήματα αεράμυνας μικρής εμβέλειας Barak-1 ADAMS (SHORADS) που προμηθεύτηκε από το Ισραήλ, τα οποία παροπλίστηκαν σχετικά σύντομα μετά την απόκτησή τους, αφού εμφανίστηκαν μόνο μία φορά σε δημόσια παρέλαση, το 2006. Αυτά τα ρυμουλκούμενα συστήματα αποκτήθηκαν κυρίως για την άμυνα των αεροπορικών βάσεων, μια απαίτηση που τονίστηκε κατά την απόπειρα πραξικοπήματος του 1992.

Εκτός από τα Igla-S και RBS 70 MANPADS, καθώς και τα συστήματα Buk-M2 που μοιράζεται με τον Στρατό, το Ναυτικό της χώρας διαθέτει μία μόνο επιχειρησιακή φρεγάτα κλάσης Mariscal Sucre, την Almirante Brión. Το ιταλικής κατασκευής πολεμικό πλοίο παραδόθηκε οπλισμένο με έναν οκταπλό εκτοξευτή Mk 29 για πυραύλους αεράμυνας Sea Sparrow/Aspide, παρέχοντας δυνατότητα άμυνας σημείου. Η επιχειρησιακή κατάσταση αυτού του συστήματος θα πρέπει να θεωρείται αμφισβητήσιμη.

Συμπέρασμα

Συνολικά, η Βενεζουέλα διαθέτει μια ασυνήθιστα μεγάλη συλλογή μέσων αεράμυνας, συμπεριλαμβανομένου μικρότερου αριθμού πιο ικανών συστημάτων. Τα περισσότερα από τα παλαιότερα συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος έχουν αναβαθμιστεί και μπορούν να μετακινηθούν και να εμφανιστούν οπουδήποτε, διαταράσσοντας προσεκτικά καταρτισμένα σχέδια αποστολής. Θα μπορούσαν ακόμα να αποτελέσουν μία απειλή, που θα έπρεπε να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε είδους αμερικανικής αεροπορικής επιχείρησης.

Εκτιμάται ότι, λόγω της αεράμυνας της Βενεζουέλας, μία αμερικανική πολεμική επιχείρηση θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό σε αεροσκάφη stealth, ειδικά για ενδεχόμενες άμεσες επιθέσεις σε στόχους σε αμυνόμενες περιοχές της χώρας, καθώς και σε δαπανηρά πυρομαχικά αντιμετώπισης. Πάντως, η χρήση οποιουδήποτε επανδρωμένου αεροσκάφους μπορεί να περιπλέξει δραματικά τις επιχειρήσεις.

Προς το παρόν, παραμένει ασαφές εάν κλιμακωθεί η αμερικανική στρατιωτική δράση και έναντι του καθεστώτος Μαδούρο, πέραν των καρτέλ. Ωστόσο, καθώς η πολεμική ένταση κλιμακώνεται στην Καραϊβική, αυτό το σενάριο φαίνεται να γίνεται όλο και πιο πιθανό…