Δεν γίνεται και στρατηγική σχέση με Ισραήλ και κατευνασμό της Τουρκίας!

Σύμφωνα πάντα με τις επίσημες ανακοινώσεις, αλλά και την ενημέρωση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, προκύπτει το συμπέρασμα ότι έγινε μια ενδιαφέρουσα αρχή που αφορά στο ξεκαθάρισμα της ελληνικής θέσης απέναντι στην Τουρκία. Δηλαδή, το να αλλάξει η διαδεδομένη πεποίθηση ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική προσπαθεί να πετύχει ταυτόχρονα δυο μη συμβατούς μεταξύ τους στόχους.

Ο πρώτος είναι η στρατηγική –σύμφωνα με τις διακηρύξεις μας– σχέση με το Ισραήλ και ο δεύτερος είναι η ταυτόχρονη προσπάθεια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να επικρατούν ήρεμα ύδατα. Αυτό συνιστούσε ένα περίεργο μείγμα αποτροπής και κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία που εκπροσωπεί τη βασική απειλή εθνικής ασφαλείας για την Ελλάδα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ξεκαθάρισε σημαντικά το τοπίο. Αρκεί να αποδειχθεί στην πράξη συμβατότητα λόγων και έργων… Η Ελλάδα έδειξε πως έκανε την επιλογή της.

Απαντώντας σε ερώτηση για το κατά πόσον υπάρχει προγραμματισμός για συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος επανέλαβε ότι αυτή η προοπτική κατέστη δυσχερής μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία. Ήταν μια αναφορά στην άγρια καταστολή που ακολούθησε τη σύλληψη και φυλάκιση Ιμάμογλου.

Πληροφορίες που διέρρευσαν από κυβερνητικές πηγές, φέρουν τους δυο ηγέτες (Ελλάδας και Ισραήλ) να συμφώνησαν ότι ενδεχόμενη προμήθεια των αμερικανικών μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 από την Τουρκία, δεν είναι προς όφελος της στρατηγικής συνεργασίας Αθήνας-Λευκωσίας-Ιεροσολύμων. Ο δε Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει διαμηνύσει στον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ την πλήρη αντίθεση της χώρας του στο ενδεχόμενο επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα.

Τί απαιτεί η Τουρκία

Σημαντικές εξελίξεις αναμφίβολα. Η πολιτική της εκ παραλλήλου ανάπτυξη στρατηγικής σχέσης με το Ισραήλ και συνεννόησης με την Τουρκία, είχε δείξει προ πολλού τα όριά της, αφού επρόκειτο για στόχους που ο ένας εξουδετέρωνε τον άλλον. Η διατήρηση ήρεμων υδάτων προϋπέθετε πρότερες διαβουλεύσεις και εν τέλει υποχωρήσεις σε ζητήματα όπως π.χ. το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης από το Ισραήλ στην Ελλάδα, μέσω Κύπρου.

Η Τουρκία απαιτεί να την “σέβονται” σαν μεγάλη περιφερειακή δύναμη, δίνοντας όμως σ’ αυτόν τον σεβασμό καταχρηστικό περιεχόμενο: Θα πρέπει η ίδια να ερωτάται και να δίνει την έγκρισή της για κάθε διαρρύθμιση στην περιοχή. Παράλληλα, η ακραία ρητορική Ερντογάν σε βάρος του εβραϊκού κράτους, καθιστούσε εξόφθαλμα αντιπαραγωγική κάθε ελληνική προσπάθεια εξισορρόπησης και προκαλούσε εκνευρισμό στους στρατηγικούς συμμάχους της Ελλάδας.

Επίσης, η Ελλάδα απέφευγε να δηλώσει ευθέως την αντίθεσή της στην όποια προοπτική παραχώρησης του μαχητικού F-35 στην Άγκυρα, παρόλο που κάτι τέτοιο θα είχε αυταπόδεικτες επιπλοκές για την ελληνική εθνική ασφάλεια. Πλέον αυτό αλλάζει, η Ελλάδα παίρνει θέση. Δεν είναι μια αλλαγή μικρής σημασίας, εάν αναλογιστεί κανείς ότι φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, μέχρι πρόσφατα επιχειρηματολογούσαν ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τα F-35, αφού οι Αμερικανοί θα τα δώσουν σε εμάς πολύ πιο σύντομα!

Τούτων λεχθέντων, προκύπτει ότι η ελληνική πλευρά, κατανόησε έστω με καθυστέρηση τις δυνητικές επιπλοκές από την εκλογή Τραμπ και το βίαιο ανακάτεμα στην τράπουλα που επέφερε σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Συμπεριλαμβανομένης και της επιθετικής στρατηγικής στον τομέα της εξόρυξης υδρογονανθράκων στη Μεσόγειο. Η στρατηγική των ExxonMobil και Chevron, που οδηγεί σε εξελίξεις και στον τομέα της χάραξης θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των χωρών της περιοχής, δεν άφηνε περιθώρια παρερμηνειών.

Το μήνυμα μέσω Ισραήλ

Η Αθήνα δεν είχε περιθώρια επαμφοτερίζουσας προσέγγισης. Έπρεπε να επιλέξει ξεκάθαρα πλευρά, εγκαταλείποντας ενεργειακές και άλλες ιδεοληψίες του πρόσφατου παρελθόντος. Το μήνυμα της Αθήνας στην Ουάσινγκτον έπρεπε να ήταν ξεκάθαρο. Και αυτό επελέγη να γίνει μέσω Ιερουσαλήμ. Σε αυτή τη λογική, πολιτικοί παρατηρητές προσθέτουν και ένα επιχείρημα που αφορά στα αντανακλαστικά πολιτικής αυτοσυντήρησης της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς η νέα ηγεσία στις ΗΠΑ αντιμετωπίζει επιθετικά την οποιαδήποτε “αντιπολίτευση” στις επιλογές της. Γενικά, οι εξελίξεις είναι θετικές και στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού της ελληνικής πολιτικής. Ωστόσο, μέχρι η αλλαγή αυτή να αποκτήσει συστημικά χαρακτηριστικά, να καταστεί δηλαδή υπερκομματική επιλογή, απέχουμε πολύ.

Είναι κεφαλαιώδους βέβαια σημασίας οι αλλαγές αυτές να συντελούνται εγκαίρως και να είναι το αποτέλεσμα θεσμικής ορθολογικής ανάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος, όχι μιας έμπνευσης της στιγμής με διάφορα κίνητρα. Στο πλαίσιο αυτό και συγκρίνοντας την εικόνα στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής με την αντίστοιχη εικόνα στον τομέα της άμυνας, δεν μένει παρά να ευχηθεί κανείς ότι έχει συνειδητοποιηθεί από το πολιτικό σύστημα πως θα πρέπει να επιδειχθεί παρόμοια διάθεση αναθεώρησης και στον χώρο της άμυνας και των εξοπλισμών.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα εξακολουθεί να δίνει την εντύπωση πως δεν αντιλαμβάνεται την αποτρεπτική αξία – ουσία των εξοπλισμών και τους αντιμετωπίζει ως μέρος ενός γεωπολιτικού χειρισμού, με αναφορά όμως μόνο στην εμπορική τους διάσταση. Είναι όμως εξίσου πολύπλοκος τομέας, όσο και καθοριστικός. Άμυνα και εξωτερική πολιτική δεν μπορούν παρά να είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, τουλάχιστον σε χώρες με το περιβάλλον ασφαλείας της Ελλάδας.

Αυτό που οδηγεί όμως στη μεγιστοποίηση της απόδοσης μιας εξοπλιστικής επένδυσης, είναι η άρτια τεχνοκρατική διεκπεραίωση, τόσο στο επιχειρησιακό όσο και στο διαδικαστικό επίπεδο. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η περίοδος θα οδηγήσει σε θεσμική ωρίμανση την Ελλάδα, διότι αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να αναβαθμιστεί η εικόνα της χώρας διεθνώς με τις όποιες ευεργετικές επιπτώσεις.

Σε συνεργασία με το defencepoint