Επιχείρηση Rising Lion: Η νύχτα που το Ιράν παρέλυσε

Στο πρακτικό της σκέλος, η επιχείρηση ξεδιπλώθηκε με μαζικές αεροπορικές επιδρομές σε τέσσερις βασικές περιοχές του Ιράν, με την Τεχεράνη, το Νατάνζ, την Ιλάμ και το Χουζεστάν να βρίσκονται στο επίκεντρο των πληγμάτων. Περισσότερα από διακόσια μαχητικά αεροσκάφη μεταξύ των οποίων και τα stealth F-35I “Adir”, έπληξαν σχεδόν εκατό στόχους στρατηγικής σημασίας, από πυρηνικές εγκαταστάσεις και κέντρα διοίκησης έως βάσεις βαλλιστικών πυραύλων και καταυλισμούς των Φρουρών της Επανάστασης.

Ταυτόχρονα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) διαφόρων τύπων επιχειρούσαν σε συνεχή κύκλο πάνω από την ευρύτερη περιοχή των πληγμάτων, παρέχοντας real-time εικόνα τόσο στις μονάδες κρούσης όσο και στα κέντρα επιχειρήσεων. Πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν UAV υψηλού ύψους όπως τα Heron TP για επιτήρηση και ενοποίηση δεδομένων μάχης, σε συνδυασμό με μικρότερα drones τύπου Harop για αυτοκτονικά πλήγματα κατά αντιαεροπορικών μονάδων ή εφεδρικών στόχων.

Ορισμένα εξ αυτών πιθανόν έφεραν ηλεκτρονικά μέσα παρεμβολής ή αισθητήρες SIGINT για την αναγνώριση ενεργών εκπομπών από ιρανικά ραντάρ, ενώ στο έδαφος μέσα στο Ιράν, μονάδες επιχειρησιακής δράσης της Mossad φαίνεται να είχαν αναπτυχθεί εβδομάδες πριν, μέσω φιλοϊσραηλινών τοπικών δικτύων, με σκοπό τον εντοπισμό στόχων, τη σήμανση εγκαταστάσεων και την τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών.

Οι δολιοφθορές φαίνεται πως εκδηλώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με τα εναέρια πλήγματα, προκαλώντας εκρήξεις σε πυραυλικές αποθήκες, σε κόμβους επικοινωνίας και κατά ορισμένες αναφορές ακόμη και σε υποσταθμούς ηλεκτροδότησης που υποστήριζαν τη λειτουργία ραντάρ. Ο συγχρονισμός μεταξύ των εναέριων και των επίγειων χτυπημάτων ενίσχυσε την αίσθηση αιφνιδιασμού και παρέλυσε την ικανότητα του Ιράν να ανταποκριθεί οργανωμένα στις πρώτες κρίσιμες ώρες.

Ενδείξεις δείχνουν ότι τις εβδομάδες πριν από την επιχείρηση, η Mossad ενορχήστρωσε μια σειρά από επιχειρήσεις χαμηλής έντασης μέσα στο Ιράν, προκαλώντας μικρές εκρήξεις και “ανεξήγητα περιστατικά” σε επαρχιακές εγκαταστάσεις. Ανεπιβεβαίωτες αλλά διασταυρωμένες πληροφορίες από το Reuters, το Axios και το AP κάνουν λόγο για επιχειρήσεις σαμποτάζ της Mossad εντός Ιράν λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της επίθεσης, με στόχους αντιαεροπορικές συστοιχίες, βάσεις πυραύλων και συστήματα επικοινωνιών. Ανώνυμος Ισραηλινός αξιωματούχος φέρεται να δήλωσε ότι είχαν προεγκατασταθεί εκρηκτικοί μηχανισμοί και εξοπλισμός drones εντός της ιρανικής επικράτειας

Η τακτική του Τελ Αβίβ απέναντι στο Ιράν

Η τακτική αυτή εκτιμάται ότι είχε διττό σκοπό. Αφ’ενός να αποσπάσει την προσοχή της ιρανικής αντικατασκοπείας και να τη στρέψει σε δευτερεύουσες απειλές, αφετέρου να προκαλέσει σύγχυση ως προς το πότε και από πού θα ερχόταν ένα πιθανό πραγματικό πλήγμα. Ο τεχνητός αυτός «θόρυβος πεδίου» ενίσχυσε την πιθανότητα αιφνιδιασμού όταν ξεκίνησε η κύρια φάση της επιχείρησης.

Το στοιχείο του αιφνιδιασμού αποδόθηκε κατά μεγάλο μέρος στην εκτεταμένη χρήση μέσων ηλεκτρονικού πολέμου. Το σύστημα Scorpius-G, τελευταίας γενιάς παρεμβολέας με τεχνολογία AESA (επιτρέπει την εκπομπή ταυτόχρονων, στοχευμένων δεσμών παρεμβολής προς πολλαπλούς στόχους δημιουργόντας έναν «θόλο σιωπής») , φέρεται να διαδραμάτισε καίριο ρόλο, χρησιμοποιώντας στοχευμένες δέσμες παρεμβολών και παραλύοντας τα ραντάρ και τις επικοινωνίες του Ιράν σε πολλαπλά σημεία ταυτόχρονα.

Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία κινήθηκε μέσα σε έναν τεχνητό ηλεκτρομαγνητικό «θόλο», ενώ οι ιρανικές μονάδες αεράμυνας είτε καθυστέρησαν να εντοπίσουν στόχους είτε δεν πυροδότησαν ποτέ τα συστήματά τους, Ακόμα και οι συστοιχίες S-300 φαίνεται να τέθηκαν εκτός λειτουργίας πριν καν δεχθούν βολές, γεγονός που οδήγησε σε αστραπιαία κατάρρευση του αμυντικού πλέγματος.

Παράλληλα, εκδηλώθηκε οργανωμένος κυβερνοπόλεμος με την Μονάδα 8200, γνωστή για τη συμμετοχή της σε παλαιότερες επιχειρήσεις όπως ο ιός Stuxnet, να φέρεται να είχε εγκαταστήσει malware σε κρίσιμες δομές του ιρανικού στρατού και των υποδομών διοίκησης. Τη στιγμή των επιθέσεων, ταυτόχρονες κυβερνο-ενέργειες προκάλεσαν μπλακ-άουτ σε δίκτυα επικοινωνίας και πληροφοριακά κέντρα. Οι επιθέσεις ήταν πιθανότατα προεγκατεστημένες και χρονικά συγχρονισμένες με τα φυσικά πλήγματα.

Στρατιωτικά intranet (κλειστό, προστατευμένο δίκτυο επικοινωνίας και δεδομένων που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τις ένοπλες δυνάμεις), βάσεις δεδομένων και ίσως δίκτυα ηλεκτροδότησης επλήγησαν σχεδόν ταυτόχρονα με τις εκρήξεις στο έδαφος. Οι κυβερνοεπιθέσεις δεν ήταν απομονωμένες πράξεις φθοράς, αλλά κομμάτι ενός ενιαίου σεναρίου, όπου τα πληκτρολόγια ενίσχυαν την ισχύ των εκτοξευτών.

Η Τεχεράνη βίωσε επίσης ένα κύμα ψυχολογικών επιχειρήσεων με στόχο τον αποσυντονισμό της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, αλλά και την πρόκληση πανικού στον πληθυσμό. Σύμφωνα με πληροφορίες, διαδόθηκαν σκόπιμα ψευδείς συναγερμοί σε περιοχές που δεν επλήγησαν, δημιουργώντας την εντύπωση ευρείας εισβολής. Η αποστολή αυτών των μηνυμάτων, σε συνδυασμό με τον θάνατο ανώτατων στελεχών, είχε σαφή στόχο τη διάρρηξη της αίσθησης κυριαρχίας του καθεστώτος.

Το πληροφοριακό σκέλος ολοκληρώθηκε με έναν καταιγισμό επικοινωνιακών ενεργειών. Ο Νετανιάχου έδωσε διάγγελμα στα Αγγλικά σχεδόν ταυτόχρονα με τα πρώτα πλήγματα, οι διπλωματικές αποστολές ενημέρωσαν άμεσα συμμάχους και οργανισμούς, ενώ το ισραηλινό αφήγημα προβλήθηκε διεθνώς μέσω στοχευμένου περιεχομένου στα social media που κατακλύστηκαν από βίντεο και υλικό που ενίσχυε την εικόνα μιας επιχείρησης αμυντικού σκοπού αλλά με διεθνή χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, η πρόσβαση σε πληροφορία ενημέρωσης στο εσωτερικό του Ιράν περιορίστηκε είτε από εσωτερική λογοκρισία είτε από τεχνολογική αποδυνάμωση μέσω κυβερνο-παρεμβάσεων.

Η σημασία του συγχρονισμού

Το σημαντικότερο στοιχείο της επιχείρησης ήταν ο απόλυτος συγχρονισμός. Αεροπορικά κύματα, κεκαλυμμένες ομάδες κρούσης μέσα στο Ιράν, ηλεκτρονικές παρεμβολές, παραπλανητικά σήματα, κυβερνοεπιθέσεις και πληροφοριακά μηνύματα κινήθηκαν σχεδόν με χορογραφημένο τρόπο.

Η επιχείρηση επίσημα έγινε χωρίς την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ, οι οποίες φέρεται να ενημερώθηκαν εκ των προτέρων. Αυτό ενισχύει τη συζήτηση για τη μετατόπιση σε μονομερείς, τεχνολογικά σύνθετες ενέργειες, που αγνοούν την αργή ταχύτητα του διεθνούς δικαίου. Το Ισραήλ έδρασε μόνο, χτύπησε μαζικά, και στη συνέχεια αμύνεται διπλωματικά, επικαλούμενο τη θεωρία της προληπτικής αυτοάμυνας.

Παρά την απουσία άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής, εκτιμάται ευρέως ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν κρίσιμη υποστήριξη στο Ισραήλ πριν και κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάνουν λόγο για ανταλλαγή δορυφορικών δεδομένων, παροχή real-time ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) από αμερικανικά UAV ή AWACS που επιχειρούσαν εκτός ιρανικού FIR, καθώς και διαμοιρασμό metadata μέσω ασφαλών δικτύων που συνέδεαν το CENTCOM με τις ισραηλινές μονάδες.

Δεν αποκλείεται επίσης η παροχή τεχνικής υποστήριξης σε ηλεκτρονικά μέσα, όπως συστήματα εντοπισμού S-band εκπομπών για τον προσδιορισμό ιρανικών ραντάρ μικρής παρατηρησιμότητας. Η S-band αποτελεί κρίσιμο φάσμα παρακολούθησης, καθώς χρησιμοποιείται από ραντάρ μεσαίας εμβέλειας σε αντιαεροπορικά συστήματα και μονάδες έγκαιρης προειδοποίησης.

Λόγω της ισορροπίας που προσφέρει μεταξύ εμβέλειας και ακρίβειας, παραμένει δύσκολα ανιχνεύσιμη από απλά ηλεκτρονικά μέσα και απαιτεί εξειδικευμένα δίκτυα για τον εντοπισμό και την ταξινόμησή της, και η αποκωδικοποίηση τέτοιων εκπομπών επιτρέπει την προληπτική εξουδετέρωση επίγειων ραντάρ προτού μπορέσουν να κλειδώσουν τον στόχο.

Σημειώνεται ότι η τεχνική υποστήριξη των ΗΠΑ στην ανάλυση S-band εκπομπών στηρίζεται σε δορυφορικές και αερομεταφερόμενες πλατφόρμες όπως τα RC-135 Rivet Joint και οι δορυφόροι των υπηρεσιών NRO και NSA, οι οποίοι εντοπίζουν και αποδίδουν το «ηλεκτρομαγνητικό αποτύπωμα» κάθε ραντάρ. Μέσω ασφαλών δικτύων τα κρίσιμα δεδομένα αυτών των εκπομπών δύνανται να διαμοιράζονται σε πραγματικό χρόνο με ισραηλινές πλατφόρμες, επιτρέποντας την πρόβλεψη, την παραπλάνηση ή την καταστολή επίγειων αισθητήρων πριν καν ενεργοποιηθούν.

Οι κυβερνοεπιχειρήσεις

Ορισμένες αναλύσεις εικάζουν ακόμη και συνεργασία στο επίπεδο κυβερνοεπιχειρήσεων, όπου κοινές πλατφόρμες SIGINT ή ειδικά «παράθυρα» στους servers των ιρανικών δομών προγραμματίστηκαν από κοινού από τη Μονάδα 8200 και τη NSA, ενώ κρίσιμα δεδομένα προ-στόχευσης φαίνεται πως είχαν συλλεχθεί τις προηγούμενες εβδομάδες μέσω υπερατλαντικών δορυφορικών διαύλων, με υψηλής ανάλυσης οπτικά και ραδιοφασματικά δεδομένα να αξιοποιούνται από το ισραηλινό επιτελείο στον σχεδιασμό της επιχείρησης.

Επιπλέον το Αμερικανικό Πεντάγωνο από την προηγούμενη μέρα είχε δηλώσει «αυξημένη επιφυλακή δυνάμεων στην Κεντρική Διοίκηση» (εδρεύει στο MacDill Air Force Base στην Τάμπα της Φλόριντα με ευθύνη την επιτήρηση, διοίκηση και συντονισμό των αμερικανικών στρατιωτικών δράσεων στη Μέση Ανατολή), χωρίς να συνδέσει επισήμως το μέτρο με την επιχείρηση. Ο χρονισμός ωστόσο θεωρείται ενδεικτικός μιας εκ των προτέρων συνεννόησης.

Η επίτευξη ενός τόσο απόλυτου συγχρονισμού σε πεδίο επιχειρήσεων πολλαπλών διαστάσεων θεωρείται από τα πιο απαιτητικά εγχειρήματα στη σύγχρονη στρατιωτική τέχνη. Απαιτεί όχι μόνο άριστο επιχειρησιακό σχεδιασμό, αλλά και συνεχή ροή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, από διαφορετικές πηγές (επίγεια, εναέρια, δορυφορικά, κυβερνο-δικτυακά).

Η ενορχήστρωση αεροπορικών κυμάτων με ακριβές timing, η ταυτόχρονη ενεργοποίηση ηλεκτρονικών παρεμβολών, η εισαγωγή spoofing σημάτων στα συστήματα του αντιπάλου, οι κυβερνοεπιθέσεις κατά διοικητικών υποδομών και η διαχείριση του στρατηγικού αφηγήματος μέσω παγκόσμιων δικτύων πληροφορίας απαιτούν όχι απλώς τεχνολογία αιχμής, αλλά διακλαδική δομή, συντονισμό μεταξύ διαφορετικών μονάδων και χειρισμό της αβεβαιότητας σε επίπεδο δευτερολέπτου.

Ακόμη και μία ασυγχρονία δευτερολέπτων ή λίγων λεπτών μεταξύ κυβερνοπαραβίασης και φυσικού πλήγματος μπορεί να υπονομεύσει την επιχείρηση. Η επιτυχία της «Rising Lion» σε αυτό το σκέλος καταδεικνύει στρατιωτική ωριμότητα, πληροφοριακή ετοιμότητα και επιχειρησιακή συνέπεια που συναντάται σπάνια ακόμη και σε μεγάλες δυνάμεις. Το συνολικό αίσθημα που εξέπεμψε η επιχείρηση ήταν μιας υψηλής ακρίβειας τελετουργίας καταστροφής, σχεδιασμένης σαν θεατρική παράσταση χωρίς περιττές λέξεις.

Επισήμως, το Ισραήλ δεν ανακοίνωσε το τέλος της επιχείρησης καθώς με δηλώσεις του πρωθυπουργού του, υπογραμμίστηκε πως η «Rising Lion» είναι σε εξέλιξη, με το ενδεχόμενο συνέχισης των χτυπημάτων να παραμένει ανοιχτό, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η επιχείρηση σχεδιάστηκε ως πολυφασική, με δυνατότητα κλιμάκωσης ή διατήρησης χαμηλής έντασης αναλόγως της ιρανικής αντίδρασης.

Η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενόψει της ισραηλινής επιχείρησης και της ευρύτερης κλιμάκωσης με το Ιράν, ανέπτυξαν ενισχυμένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, η οποία σε μεγάλο βαθμό παραμένει ενεργή μέχρι σήμερα. Εκτιμάται ότι:

• Στον Περσικό Κόλπο και τη Θάλασσα του Ομάν επιχειρούν δύο ομάδες μάχης αεροπλανοφόρων, με τα USS Harry S. Truman και Carl Vinson, συνοδευόμενα από καταδρομικά και αντιτορπιλικά.
• Στη στρατηγική βάση Diego Garcia στον Ινδικό Ωκεανό έχουν σταθμεύσει βομβαρδιστικά B-52H και B-2 Spirit.
• Στη βάση Al-Dhafra στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται μαχητικά F-22 Raptor, UAVs μεγάλης εμβέλειας τύπου Global Hawk και αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης E-3 AWACS.
• Αντίστοιχες μονάδες βρίσκονται επίσης στο Κατάρ (Al-Udeid), στο Κουβέιτ και στη Σαουδική Αραβία, με μαχητικά F-15, F-16, A-10 και μέσα υποστήριξης όπως ιπτάμενα τάνκερ (KC-135, KC-10).

Επιπλέον, πυραυλικά συστήματα Patriot και THAAD έχουν αναπτυχθεί σε βάσεις της περιοχής, ενώ μονάδες έρευνας-διάσωσης και ομάδες ειδικών επιχειρήσεων βρίσκονται σε επιφυλακή σε Ιορδανία και Ομάν. Το σύνολο αυτής της διάταξης εξακολουθεί να δημιουργεί έναν πυκνό στρατιωτικό δακτύλιο γύρω από το Ιράν, συνδυάζοντας αποτροπή, επιτήρηση και δυνατότητα άμεσης αντίδρασης.