Φρεγάτες FREMM: Η καλύτερη από τις υπάρχουσες λύσεις

Ως συνήθως όμως, οι οραματισμοί σκόνταψαν στη συνήθη δυσμενή οικονομική πραγματικότητα. Στη διαχρονική αδυναμία του ελληνικού πολιτικού συστήματος να διαχειριστεί τη χώρα με οικονομικό ορθολογισμό, έρχεται να προστεθεί το μειωμένο ενδιαφέρον για την άμυνα. Ποτέ δεν την ιεράρχησαν με σταθερότητα και συνέπεια ως προτεραιότητα, παρά την τουρκική απειλή, για τη φύση της οποίας όλοι, κατά τα άλλα, συμφωνούν. Κατά συνέπεια, δεν εκπλήσσει που είναι διαχρονικά ο πρώτος στόχος των περικοπών, όταν υπάρχει δημοσιονομική στενότητα.

Η άμυνα έρχεται στο προσκήνιο μόνο μετά από μια τραυματική εξέλιξη στο πεδίο του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού. Το “υπόδειγμα” είναι γνωστό. Μια μακρά περίοδο αδιαφορίας για τις Ένοπλες Δυνάμεις, ακολουθείται από εξοπλιστική φρενίτιδα. Η προσπάθεια όμως μένει πάντα στη μέση, διότι οι εκκρεμότητες που έχουν συσσωρευθεί από την πολυετή αδιαφορία είναι μεγάλες. Ούτε αυτό όμως έχει αποδειχθεί ότι αρκεί για να μας διδάξει. Πέραν των εκκρεμοτήτων στον εκσυγχρονισμό των κύριων οπλικών συστημάτων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, χαρακτηριστική είναι και η αδιαφορία για την ορθολογική μέριμνα ομαλής επιχειρησιακής λειτουργίας όσων έχουν αποκτηθεί.

Αποτέλεσμα; Η επένδυση από το υστέρημα του Έλληνα φορολογούμενου δεν πιάνει τόπο. Δεν αποδίδει τα προσδοκώμενα. Αυτά που η ορθολογική αξιοποίηση θα εξασφάλιζε. Δεν αγοράζεις ασφάλεια όταν τα κύρια οπλικά συστήματα τα παρατάς στην τύχη τους. Εκτός κι αν ενδιαφέρει το εξοπλιστικό εμπόριο αυτό καθαυτό, οπότε, απλά, δεν είναι προτεραιότητα η μακροημέρευση των συστημάτων στο οπλοστάσιο… Παθογένειες δεκαετιών με γνωστές συνέπειες. Μάλλον είναι αδύνατο αυτό που αντιλαμβάνεται και ο τελευταίος πολίτης να μην το καταλαβαίνει η ηγεσία του.

Αυτή η κατάσταση έχει καταδικάσει το Πολεμικό Ναυτικό να διέρχεται τη δυσκολότερη στιγμή της σύγχρονης ιστορίας του και μάλιστα στη δυσμενέστερη και πλέον επικίνδυνη γεωπολιτική συγκυρία. Με απλά λόγια, η δική μας συμπεριφορά, έχει πλήξει καίρια την αξιοπιστία της ελληνικής στρατιωτικής αποτροπής, στην οποία, κατά τα άλλα, όλοι ομνύουν!

Προφανώς, η επερχόμενη χρεοκοπία του 2010 και αυτή η εν πολλοίς τετριμμένη πλέον αναδρομή στα αμυντικά πεπραγμένα της χώρας, θεωρήθηκε χρήσιμη ως επεξήγηση για ποιον λόγο δεν έγινε τίποτε με τις FREMM. Τότε, προτιμητέος προμηθευτής ήταν η Γαλλία. Τώρα, όλα δείχνουν ότι πλησιάζουμε στην απόκτηση δύο ιταλικών FREMM τύπου Bergamini. Φυσικά, σε διαμόρφωση που έχει ήδη καθοριστεί από τον αρχικό χρήστη (Ναυτικό της Ιταλίας). Για άλλη μια φορά στη μεταπολεμική ελληνική ιστορία, το Πολεμικό Ναυτικό ακολουθεί το δόγμα του “μη χείρον βέλτιστον”. Αφού πρώτα φλέρταρε με “λύσεις” κατώτερες των περιστάσεων.

Οι πόθοι του Πολεμικού Ναυτικού

Κάποτε είχε προκρίνει τις ολλανδικές φρεγάτες τύπου “M”, όμως η πολιτική ηγεσία επέλεξε τις γερμανικές MEKO. Ναυπηγήθηκαν οι τρεις στην Ελλάδα. Αντί να επιδιωχθεί η επιμήκυνση της συμφωνίας με τη ναυπήγηση επιπλέον φρεγατών του τύπου και να συνεχιστεί η ναυπηγική δραστηριότητα, έστω με χαμηλότερους ρυθμούς, απλά τα παρατήσαμε όλα. Τα αποτελέσματα γνωστά. Αργότερα, “ψαχτήκαμε” μήπως οι Ολλανδοί μπορούσαν να μας διαθέσουν μεταχειρισμένες “Μ”, καθώς ήδη αναζητούσαν τη νέα γενιά. Λες και έχουμε αποφασίσει συλλογικά να… τρεφόμαστε συστηματικά με τα “αποφάγια” άλλων. Έχουμε εθιστεί πλέον σε αυτή τη συμπεριφορά.

Η περίπτωση των Bergamini, παρά τα όποια αρνητικά, μοιάζει με διαφορά η καλύτερη προοπτική που υπήρχε για το Πολεμικό Ναυτικό τα τελευταία χρόνια. Με λελογισμένο κόστος, δοθέντος του τιμήματος των 580 εκατ. ευρώ που αποκάλυψε χθες το Defence Point. Ασφαλώς, η τιμή αφορά μόνο την πλατφόρμα. Η αναχορηγία των όπλων (κατευθυνόμενα βλήματα)-πυρομαχικών θα προστεθεί, ανεβάζοντας το κόστος. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ναυτικό της Ιταλίας προβαίνει στην πώληση φρεγατών του τύπου.

Είχαν προηγηθεί οι δυο ολοκαίνουργιες Bergamini, Spartaco Schergat και Emilio Bianchi. Η πρώτη πραγματοποιούσε θαλάσσιες δοκιμές, η δεύτερη θα ακολουθούσε εντός 12 μηνών. Αυτές τις αγόρασε το αιγυπτιακό Ναυτικό, ενώ η ναυπήγησή τους για λογαριασμό του Ναυτικού της Ιταλίας ολοκληρωνόταν. Το τίμημα ήταν 1,2 δισ. ευρώ. Να ξεκαθαριστεί σε αυτό το σημείο, ότι δεν έχουν επιβεβαιωθεί οι πληροφορίες ότι είχε υπάρξει άτυπη ιταλική κρούση στην Ελλάδα.

Εκείνη την εποχή η Ελλάδα έβγαινε από την οικονομική κρίση και δεν υπήρχε “δημοσιονομικός χώρος”. Όσοι επιχειρηματολογούσαν υπέρ της ανάγκης αναπροσαρμογής των προτεραιοτήτων, μάλλον δικαιώθηκαν από όσα ακολούθησαν το θέρος του 2020 με την Τουρκία. Ακολούθησε η απόφαση για τις γαλλικές FDI-HN (Belharra), μία εξ ορισμού πολύ σύγχρονη σχεδίαση (λόγω της ψηφιακής αρχιτεκτονικής), που κρίθηκε ως ο βέλτιστος συμβιβασμός για το Πολεμικό Ναυτικό, καθώς επιχειρούσε να γεφυρώσει τη δύσκολη σχέση μεταξύ ισχύος πυρός και εκτοπίσματος του πολεμικού πλοίου.

Επιχειρησιακοί συμβιβασμοί οι φρεγάτες Bergamini

Σχεδιαστικό συμβιβασμό αποτελούν και οι Bergamini. Όμως, οι συμβιβασμοί έχουν και κόστος επιχειρησιακό, εκτός από το οικονομικό, που εκ πρώτης όψεως μοιάζει λελογισμένο, άρα αποδεκτό. Πολύπειροι επιχειρησιακοί επισημαίνουν ορισμένα δεδομένα. Τα συρόμενα υδρόφωνα (towed arrays), όπως κορυφαίο σόναρ Captas 4 δεν έχει ιδιαίτερη χρησιμότητα για ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις στο Αιγαίο, λόγω αντηχήσεων που δημιουργούνται λόγω της τοπογραφίας και της ναυτιλιακής κίνησης. Είναι όμως εξαιρετικά χρήσιμο για το θέατρο επιχειρήσεων της Ανατολικής Μεσογείου! Δηλαδή, την περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου.

Εδώ όμως προβληματίζει η ανεπαρκής αντιαεροπορική προστασία του πλοίου (αεράμυνα περιοχής), καθώς διαθέτει μόνο 16 βλήματα Αster. Τέτοιες μονάδες επιφανείας καθίστανται ευάλωτες σε οιασδήποτε συνθέσεως αεροπορικό COMAO (Composite Air-Operations), δηλαδή συνδυασμένη αεροπορική επιχείρηση, καθώς επίσης και σε επιθέσεις κορεσμού. Θεωρείται βέβαιο ότι θα επιχειρηθεί ο διπλασιασμός των κάθετων εκτοξευτών α/α βλημάτων. Εν ολίγοις, το πλοίο αποτελεί “high value unit”, δηλαδή υψηλής αξίας μονάδα (επιφανείας) με δυσανάλογα μικρή αντιαεροπορική προστασία. Φυσικά, δεν θα επιχειρεί μόνο του, αλλά στο πλαίσιο ομάδας μάχης σε διακλαδικές επιχειρήσεις με τη συμμετοχή της Πολεμικής Αεροπορίας.

Μειονέκτημα ασφαλώς της απόκτησης των Bergamini θα είναι η εισαγωγή σε υπηρεσία νέων συστημάτων και συσκευών που αυξάνουν την πολυτυπία και συνεπάγονται αυξημένο κόστος καθώς για την υποστήριξη και συντήρηση απαιτείται η ανάλογη υποδομή και οργάνωση, όπως και η δημιουργία της αντίστοιχης υποδομής εκπαίδευσης. Ξεκαθαρίσαμε όμως εξ αρχής, ότι η οικονομική στενότητα απαιτεί συμβιβασμούς. Τουλάχιστον, υπάρχει η εμπιστοσύνη ότι το Πολεμικό Ναυτικό θα πετύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα με τις διατιθέμενες πιστώσεις. Από την εξίσωση δεν απουσιάζουν και τα στρατηγικά βλήματα Scalp Naval (MdCN).

Με την επανάληψη της υπογράμμισης ότι οι ενέργειες του Πολεμικού Ναυτικού εντάσσονται στο άτυπο δόγμα “μη χείρον βέλτιστον”, ας ευχηθούμε ότι θα γίνει το καλύτερο δυνατόν στον πλέον σύντομο χρόνο για το Πολεμικό Ναυτικό. Διότι οι εξελίξεις τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και η ανασφάλεια θα συνεχίσει να αποτελεί κυρίαρχο χαρακτηριστικό για το προβλέψιμο μέλλον. Θα επανέλθουμε στο θέμα, διότι ενδιαφέρον έχει και το γεωπολιτικό υπόστρωμα της ιταλικής πρότασης στην Ελλάδα. Τίποτα δεν είναι μόνο στρατιωτικό, ή μόνο διπλωματικό. Η συνισταμένη πολλών παραμέτρων θα καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα για την ελληνική εθνική ασφάλεια.

 

---

 

Σε συνεργασία με το defencepoint