Η Ελλάδα μπορεί να γίνει διεθνές κέντρο αμυντικών δοκιμών

Ως απάντηση στη γεωπολιτική αβεβαιότητα, τα ευρωπαϊκά έθνη αυξάνουν τις επενδύσεις τους, όχι μόνο στην προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων, αλλά και στην έρευνα, ανάπτυξη και παραγωγή στρατιωτικών συστημάτων επόμενης γενιάς. Από τα παραδοσιακά συστήματα έως τα μη επανδρωμένα οχήματα και την πυραυλική άμυνα, έως τις τεχνολογίες μάχης με βάση την τεχνητή νοημοσύνη, η Ευρώπη, με οδηγό τα συμπεράσματα από τα πεδία μάχης στην Ουκρανία, βρίσκεται εν μέσω μιας ιστορικής αμυντικής ανάπτυξης.

Η Ελλάδα, με την στρατηγική γεωγραφία της, την στρατιωτική της παράδοση και τις υπάρχουσες  υποδομές, είναι σε ιδανική θέση για να συμμετάσχει σε αυτόν τον μετασχηματισμό, ο οποίος θα αντιμετωπίσει την Ελλάδα, όχι απλώς ως καταναλωτή αμυντικών συστημάτων, αλλά ως έναν βασικό κρίκο της ανάπτυξής τους.

Κατά την γνώμη μου, το βέλτιστο σημείο εισόδου για την Ελλάδα βρίσκεται σε ένα συχνά παραγνωρισμένο, αλλά κρίσιμο μέρος της διαδικασίας έρευνας και ανάπτυξης του τομέα της άμυνας, τη φάση των δοκιμών. Η δοκιμή δεν είναι μια δευτερεύουσα δραστηριότητα. Είναι μια διαδικασία εντάσεως γνώσης, απαραίτητη για τη δημιουργία οποιασδήποτε εξελιγμένης (αμυντικής) τεχνολογίας. Κατά τη διάρκεια των δοκιμών βελτιώνονται τα σχέδια, επαληθεύονται και τελειοποιούνται οι επιχειρησιακές ικανότητες. Όσοι ασχολούνται με τις δοκιμές συνδέονται στενά με την ίδια την τεχνολογία, αναπτύσσοντας δεξιότητες, τεχνογνωσία και μακροχρόνιες σχέσεις είτε με κατασκευαστές, είτε με ερευνητικές ομάδες.

Δυνητικά κέντρα αμυντικών δοκιμών

Σήμερα, η Ελλάδα διαθέτει ήδη τα μέσα, τις εγκαταστάσεις και το προσωπικό, για να καταστεί  ευρωπαϊκό ή ακόμη και παγκόσμιο κέντρο δοκιμών και ανάπτυξης αριστείας στον αμυντικό τεχνολογικό τομέα. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της πρότασής μου είναι ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο άμεσα, όχι χτίζοντας κάτι νέο, αλλά συνδυάζοντας τα απαραίτητα στοιχεία που ήδη υπάρχουν. Αναμφίβολα, ο πυρήνας του προτεινόμενου διεθνούς κέντρου είναι το πεδίο βολής Κρήτης (NAMFI), μια ήδη υπάρχουσα νατοϊκή εγκατάσταση εξοπλισμένη με εξελιγμένα όργανα και μεγάλο ασφαλές εναέριο και θαλάσσιο χώρο, ικανό να υποστηρίξει δοκιμές και αξιολογήσεις πυραυλικών συστημάτων, τεχνολογιών ραντάρ και ολοκληρωμένων αμυντικών πλατφορμών.

Στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο, η Ελλάδα διαθέτει ήδη τις εγκαταστάσεις αυτές που δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο προϊόν δοκιμών. Τις αεροπορικές βάσεις του Άραξου, της Ανδραβίδας και της Καλαμάτας. Ο Άραξος δεν είναι μια οποιαδήποτε αεροπορική βάση. Είναι η έδρα του Κέντρου Αεροπορικής Τακτικής (ΚΕΑΤ) και η βάση, η οποία φιλοξενεί τη διεθνή αεροπορική άσκηση  “Ηνίοχος”. Η άσκηση αυτή παρέχει ένα έτοιμο περιβάλλον για την ενσωμάτωση και την δοκιμή νέων τεχνολογιών σε σενάρια υψηλής ρεαλιστικότητας και έντασης ηλεκτρονικού πολέμου.

Το ίδιο ισχύει και για την Καλαμάτα. Στην Καλαμάτα, το Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης, το οποίο λειτουργεί από την ισραηλινή Elbit Systems, δημιουργεί μια ανεκτίμητη ευκαιρία να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ των ευρωπαϊκών, νατοϊκών και ισραηλινών αμυντικών ροών καινοτομίας. Επιπλέον, η αμερικανική παρουσία στη Σούδα επιτρέπει την αλληλεπίδραση με το αμερικανικό αμυντικό σύστημα και προσφέρει ευκαιρίες για συνεργασία, και ανάπτυξη διατλαντικών αμυντικών προσπαθειών.

Τέλος, το προτεινόμενο σύμπλεγμα συμπληρώνεται από οργανισμούς πολιτικής φύσης, όπως το ιδιωτικό αεροδρόμιο UAV Μεσολογγίου και οι σχολές μηχανικών της Πάτρας και της Κρήτης. Δεν είναι μόνο τα πανεπιστήμια της Πάτρας και των Χανίων, που προσφέρουν εξειδίκευση στην αεροδιαστημική και τα ηλεκτρονικά, αλλά και οι πόλεις τους που διαθέτουν ένα περιορισμένο, αλλά εξειδικευμένο βιομηχανικό και τεχνικό δυναμικό, και εταιρείες και θεσμούς όπως το FORTH, η Aether Aeronautics και η ALTUS LSA.

Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα

Αυτό που κάνει την Ελλάδα να ξεχωρίζει, είναι ότι αυτές οι εγκαταστάσεις υπάρχουν ήδη. Δεν απαιτούνται τεράστιες, δαπανηρές νέες κατασκευές ή ίδρυση νέων οργανισμών. Η πρόκληση, και η ευκαιρία, είναι να οργανωθούν κάτω από ένα ενιαίο, συνεκτικό πλαίσιο, και να προωθηθούν διεθνώς ως ένα ενιαίο οικοσύστημα αμυντικών δοκιμών. Για την Ελλάδα, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Οι εταιρείες, μέσω των δοκιμών τους, θα δημιουργούσαν θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, με υψηλούς μισθούς, για μηχανικούς, ειδικούς στην κυβερνοασφάλεια και αναλυτές συστημάτων.

Τα πανεπιστήμια θα επωφελούνταν από τη βαθύτερη συνεργασία με τη βιομηχανία, ανοίγοντας νέες ροές χρηματοδότησης και ερευνητικές ευκαιρίες. Οι ελληνικές αμυντικές επιχειρήσεις, που βρίσκονται ακόμη σε νηπιακό στάδιο σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, θα αποκτούσαν έγκαιρη έκθεση σε αναδυόμενες τεχνολογίες, δυνατότητες συνεργασίες με παγκόσμιους παίκτες και μια πορεία για ουσιαστική συμμετοχή στην τεχνολογική καινοτομία. H πρόσβαση τους σε ένα οργανωμένο πεδίο δοκιμών χαμηλού κόστους θα επιτρέπει την ανάπτυξη και την συνεχή εξέλιξη των συστημάτων τους, χωρίς τα συνήθη γραφειοκρατικά εμπόδια, που αντιμετωπίζουν σήμερα.

Επιπλέον, η αποκέντρωση των δραστηριοτήτων της αμυντικής βιομηχανίας σε περιοχές, όπως η Πάτρα, η Καλαμάτα και η Κρήτη θα τονώσει τις τοπικές οικονομίες, βοηθώντας την οικονομική ανάπτυξη πέρα από την Αθήνα. Τα κρατικά έσοδα θα αυξάνονταν, όχι μόνο μέσω των φόρων αλλά και μέσω  περιορισμένων τελών χρήσης εγκαταστάσεων, βιομηχανιών παροχής υπηρεσιών και των εσόδων από τις δευτερογενείς βιομηχανίες, που συνήθως αναπτύσσονται ως μέρος των ευρύτερων  οικοσυστημάτων υψηλής τεχνολογίας.

Η Ελλάδα ως μία ελκυστική πρόταση

Για τις διεθνείς αμυντικές εταιρείες, η Ελλάδα προσφέρει μια ελκυστική πρόταση. Ως αξιόπιστο μέλος του ΝΑΤΟ, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, παρέχει ένα στρατηγικό επιχειρησιακό περιβάλλον και μια τοποθεσία όπου ελληνικές, ισραηλινές, αμερικανικές και ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες μπορούν να αλληλεπιδρούν, να αναπτύσσουν, να δοκιμάζουν και να παραδίδουν γρήγορα νέα προϊόντα. Το ήπιο κλίμα επιτρέπει δραστηριότητες όλο το χρόνο. Το λειτουργικό κόστος είναι χαμηλότερο από πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες και οι συνεργασίες με πανεπιστήμια και νεοφυείς επιχειρήσεις δημιουργούν ευκαιρίες για καινοτομία. Καίριας σημασίας, τα σχετικά αραιοκατοικημένα εδάφη και οι θαλάσσιοι και εναέριοι χώροι, μεταξύ Κρήτης και Δυτικής Ελλάδας, με μικρή κίνηση πολιτικών πλοίων και αεροσκαφών προσφέρουν σπάνιες ευκαιρίες στην Ευρώπη για ασφαλείς ασκήσεις και δοκιμές μεγάλης κλίμακας.

Αν η Ελλάδα δράσει τώρα, μπορεί να εξασφαλίσει έναν ρόλο στο τοπίο της αμυντικής καινοτομίας, που η Ευρώπη ανοικοδομεί σήμερα. Αλλά για να πετύχει, η δράση απαιτείται να είναι συνειδητή και στοχευμένη. Να δημιουργηθεί ένα συντονιστικό όργανο για την ευθυγράμμιση των ενδιαφερόμενων μερών του στρατιωτικού, του ακαδημαϊκού και του ιδιωτικού τομέα. Να εξορθολογιστούν οι ρυθμιστικές οδοί για τις ξένες (και ελληνικές) επιχειρήσεις, που θα δοκιμάζουν τα προϊόντα τους στην Ελλάδα. Να προσφερθούν στοχευμένα οικονομικά κίνητρα στους πρώτους χρήστες του κέντρου. Να ξεκινήσει μια έγκαιρη, διεθνής εκστρατεία προβολής ώστε να παρουσιαστεί η Ελλάδα ως ιδανικός προορισμός για δοκιμές αμυντικών συστημάτων.

Οι δοκιμές μπορεί να φαίνονται σαν ένα μικρό κομμάτι, σε σύγκριση με το υπόλοιπο κύκλο ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων. Όμως, είναι μια κρίσιμη φάση για την ανάπτυξη ενός προϊόντος, που απαιτεί προσωπικό με τεχνογνωσία σε τεχνολογίες αιχμής. Προσφέροντας δυνατότητες δοκιμών παγκόσμιας κλάσης, η Ελλάδα μπορεί να εισέλθει απευθείας στον αγωγό καινοτομίας, όχι ως πελάτης, αλλά ως εταίρος. Η αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης και του κόσμου αναδιαμορφώνεται. Η Ελλάδα διαθέτει  τις εγκαταστάσεις, την κατάλληλη γεωγραφική τοποθεσία, τον κόσμο και την ευκαιρία να συμμετάσχει σε αυτήν. Αυτό που απομένει είναι να αναγνωρίσουμε τη στιγμή και να την εκμεταλλευτούμε.

 

---

 

Ο Δημήτρης Βόγιας είναι μηχανολόγος-μηχανικός