Η καταθλιπτική σύγκριση τουρκικής και ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας

Στην τουρκική αμυντική βιομηχανία, ο συνολικός κύκλος εργασιών του κλάδου υπερ τριπλασιάστηκε μέσα σε μία δεκαετία, φτάνοντας τα 12,2 δισ. δολάρια το 2022, από μόλις 4 δισ. δολάρια το 2012. Το 2024, η εγχώρια τουρκική παραγωγή καλύπτει πλέον το 70-80 % των αναγκών της χώρας. Οι εξαγωγές το 2022 άγγιξαν τα 5,5 δισ. δολ, ενώ το 2024 έφτασαν τα 7,15 δισ. δολάρια σημειώνοντας αύξηση 29% σε σχέση με το 2023. Από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2025, οι εξαγωγές έφτασαν στα 2,2 δισ. δολάρια, ήτοι αύξηση 67% σε ετήσια βάση. Αύξηση της τάξης του 65% συνολικά στις εξαγωγές μεταξύ 2023 και 2024.

Η αύξηση στον τζίρο ετησίως ήταν 20- 24% το 2023 όπως η Aselsan, TAI και Baykar, να αυξάνουν τον κύκλο εργασιών κατά 12- 45%. Οι ετήσιες εξαγωγές κινούνται σε ρυθμό 29% έως 67%, ανάλογα με την χρονική περίοδο. Το συμπέρασμα είναι ότι τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρούμε ότι ο Τζίρος αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 20% και οι εξαγωγές με μέσο ετήσιο ρυθμό 30-40%.

Ας δούμε μερικά προγράμματα. UAV & UCAV ( μη επανδρωμένα σκάφη): Bayraktar TB2 & Akinci με συνολικές πωλήσεις 1,8 δισ. δολάρια το 2024. Η Baykar αντιπροσωπεύει το 25% της συνολικής αμυντικής κατασκευών της χώρας. Ελέγχει το 65% περίπου των παγκόσμιων εξαγωγών UAV Bayraktar TB3. Το δε πρωτοποριακό πτητικό UAV ναυτικής συνεργασίας, πέτυχε προσγείωση στο TCG Anadolu τον Νοέμβριο του 2024. Η Ινδονησία παρήγγειλε 60 μονάδες του εν λόγω UAV. Το Bayraktar Kızılelma jet UAV μαχητικού τύπου βρίσκεται στο στάδιο δοκιμών. Το MUGEN class ελικόπτερο – πλοίο, έχει κατασκευαστική εκκίνηση τον Ιανουάριο του 2025.

Συνολικά η παραγωγή σε UAV & ναυτικών αμυντικών συστημάτων έχει ενισχύσει την ετήσια αύξηση των εξαγωγών κατά 30% περίπου από 5,5 δισ. δολάρια σε 7,15 δισ. δολάρια. Το συμπέρασμα είναι ότι την τελευταία πενταετία η τουρκική αμυντική βιομηχανία εμφανίζει ανάπτυξη περίπου 19% σε CAGR ( Compound Annual Growth Rate). Έχουμε ετήσιες αυξήσεις 24-29% στις κορυφαίες εταιρείες από το 2022 και μετά, με κυριαρχία στα UAV, επιβεβαιώνοντας την μετάβαση σε παγκόσμιας κλάσης βιομηχανία. Οι προβλέψεις δείχνουν συνέχιση της ανάπτυξης, με στόχο οι εξαγωγές να φτάσουν σε 10 δισ. δολάρια ετησίως, αν βεβαίως αυτή η δυναμική συνεχιστεί.

Η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία

Το συνολικό κονδύλι για την άμυνα αυξήθηκε από 5,5 δισ. δολάρια το 2020 σε 7,1 δισ. δολάρια το 2024. Δηλαδή έχουμε μία αύξηση του 29% περίπου μέσα σε τέσσερα χρόνια. Έχουμε επενδύσεις σε εξοπλιστικά συστήματα (Rafale, Belharra, αναβάθμιση F- 16 σε Viper, F-35, τορπίλες, UAVs,). Το κονδύλι των εξοπλισμών αυξήθηκε από 0,59 δισ. δολάρια (2020) σε 5,22 δισ. δολάρια, όμως αυτά είναι τα προβλεπόμενα μέχρι και το 2029 και χωρίς να υπάρχουν βιομηχανικές επιστροφές στην τεχνολογία από τις συμβάσεις, που θα έπρεπε.

Ο κύκλος εργασιών της αμυντικής βιομηχανίας ξεπερνά σήμερα τα 1,5 δισ. δολάρια με περίπου 15000 εργαζόμενους. Έχουμε μία αύξηση της εγχώριας συμμετοχής σε συμβόλαια, με στόχο να φτάσει τα 4,5 δισ. δολάρια το 2030 από 1,5 δισ. δολάρια που είναι σήμερα. Γενικά η εκτίμηση του ρυθμού ανάπτυξης στην άμυνα την τελευταία πενταετία κυμαίνεται στο 6-7% ετησίως και μιλάμε για την κρατική δαπάνη.

Η ιδιωτική αμυντική βιομηχανία σχεδιάζει μεγαλύτερη αύξηση έως και 100% με στόχο πάντα το 2030. Ωστόσο, αυτό μένει να αποδειχθεί στη πράξη. Παρατηρούμε ότι στην δική μας αμυντική βιομηχανία δεν υπάρχει ένα επίσημο συνολικό ποσοστό ανάπτυξης σε CAGR (Compound Annual Growth Rate), που εκφράζει την γεωμετρική πρόοδο ενός ποσοτικού μεγέθους μέσω μιας σταθερής απόδοσης κατά την διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, όταν επαν-επενδύεται σ’ αυτή την περίοδο, σε αντίθεση με την τουρκική αμυντική βιομηχανία. Και αυτό αποδεικνύει ότι δεν υφίσταται μία ετήσια σταθερή αύξηση ανάπτυξης στην αμυντική βιομηχανία. Από θέματα εξαγωγών αμυντικού εξοπλισμού ελάχιστα πράγματα παράγουμε, αν εξαιρέσουμε μερικές ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον αμυντικό εξοπλισμό.

Αν ήθελα να ερμηνεύσω μαθηματικά το πρόβλημα θα συμβόλιζα την ελληνική αμυντική βιομηχανία λίαν επιεικώς, λαμβάνοντας υπόψη κάποια αερολογία με προγράμματα μέχρι το 2030, με μία γραμμική συνεχή συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας της μορφής E(x)=c*x και την αντίστοιχη τουρκική με μια εκθετική συνεχή συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας της μορφής T(x)=k*e^x, όπου c, k θετικές σταθερές, και x ο χρόνος σε έτη. Που αν κάνουμε πράξεις θα διαπιστώσουμε χρήσιμα συμπεράσματα, που δεν είναι του παρόντος. Εδώ παρατηρούμε δυστυχώς την μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο χωρών, όσον αφορά στον ρυθμό ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των εξαγωγών αμυντικού εξοπλισμού.

Συμπεράσματα

Όπως αντιλαμβάνεστε η μία αμυντική βιομηχανία καλπάζει (τουρκική) και η άλλη (ελληνική) προσπαθεί να βρει τον βηματισμό της. Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία ιδρύθηκε το 1975 επί Κωνσταντίνου Καραμανλή με κύρια αποστολή την υποστήριξη των Ενόπλων Δυνάμεων, παρέχοντας υπηρεσίες και προϊόντα στον τομέα της συντήρησης, επισκευής, κατασκευής αεροσκαφών και αεροδιαστημικού υλικού. Το όραμά του δεν έχει πραγματοποιηθεί αν και έχουν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια και η ΕΑΒ είναι ακόμη στο ψάξιμο…

Η Τουρκική Αεροδιαστημική Βιομηχανία (TUSAS/TAI) ιδρύθηκε το 1973 με στόχους όπως της ΕΑΒ. Πέρα από την συντήρηση και επισκευή των τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων, έχει σχεδιάσει και αναπτύξει πολλών τύπων μη επανδρωμένων εναέριων μέσων UAV, και έχει ξεκινήσει την κατασκευή του πρώτου τουρκικού αεροσκάφους ΚΑΑΝ. Παρατηρούμε ότι αν και οι δύο εταιρείες δημιουργήθηκαν χρονικά κοντά, η τουρκική τρέχει να προλάβει την νέα τεχνολογία που εξελίσσεται ραγδαία, ενώ η ελληνική είναι ακόμη στο ψάξιμο.

Σίγουρα υπάρχουν ευθύνες συνολικά του πολιτικού διαχρονικού συστήματος για όλη αυτή την υστέρηση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Δεν ήθελαν; Δεν γνώριζαν; Ή λάθος νοοτροπία/λογική; Οι λάθος πολιτικές επιλογές; Οι μη σωστοί άνθρωποι σε θέσεις ευθύνης; Όλα μαζί συνθέτουν ένα “παζλ” που οφείλει να αναγνωρίσει όλο το πολιτικό σύστημα που κυβέρνησε τη χώρα, και προφανώς έχει την κύρια ευθύνη. Το πρόβλημα δυστυχώς δεν διορθώνεται τώρα, είναι δύσκολο να προλάβεις κάποιον όταν αυτός τρέχει με μεγαλύτερη ταχύτητα από σένα. Ούτε υπάρχει το “μαγικό κουμπί” για να τα αλλάξεις όλα.

Χρειάζεται αρκετός χρόνος και ώριμα βιομηχανικά μυαλά για να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε και στη συνέχεια να εξάγουμε αυτά που θα κατασκευάζουμε. Τουλάχιστον ας αρχίσουμε να τρέχουμε “αεροπορικά” από τώρα. Μακάρι να το καταλάβουμε, για να μειώσουμε την απόσταση, γιατί η τουρκική θηλιά σφίγγει καθημερινά με αβέβαιο τέλος.