Ινδία: Η αναδυόμενη μεγάλη πυρηνική δύναμη

Η Ινδία επιδιώκει να γίνει μέλος της Ομάδας Πυρηνικών Προμηθευτών (NSG) και το 2016 έγινε μέλος του Καθεστώτος Ελέγχου Πυραυλικής Τεχνολογίας. Όμως, δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων, ούτε τη Συνθήκη Πλήρους Απαγόρευσης των Δοκιμών. Η Ινδία βασίζει την πυρηνική της πολιτική στην αποτροπή των γειτόνων της που είναι οπλισμένοι με πυρηνικά: Της Κίνας και του Πακιστάν

Μάλιστα, ο Αρχηγός του ινδικού Επιτελείου Άμυνας έχει δηλώσει παλαιότερα ότι η Κίνα αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Ινδίας. Το βεληνεκές των νέων πυρηνικών-ινδικών πυραύλων Agni-4, 5 και 6 υποδηλώνει ότι οι στρατιωτικοί σχεδιαστές προσβλέπουν στην ανάγκη για μεγαλύτερα βεληνεκή κρούσης, πέρα και ​​από τα πακιστανικά σύνορα.

Επισήμως, η Ινδία έχει την πολιτική “καμία πρώτη χρήση” των πυρηνικών. Όμως, Ινδοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά ως απάντηση σε επιθέσεις με χημικά ή βιολογικά όπλα, ακόμα και για τρομοκρατικές επιθέσεις που αποδίδονται στο Πακιστάν. Πάντως, η Ινδία επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό του πυρηνικού της οπλοστασίου.

Πυρηνική αποτροπή έναντι Πακιστάν-Κίνας

Με δεδομένο τον πυρηνικό εξοπλισμό τους, οι εντάσεις Ινδίας-Πακιστάν προκαλούν εύλογη ανησυχία. Η προηγούμενη αντιπαράθεση, πριν την τωρινή πολεμική κρίση, είχε γίνει τον Νοέμβριο του 2020, όταν είχε σημειωθεί ανταλλαγή πυρών Ινδών και Πακιστανών στρατιωτών (22 νεκροί). Είχε προηγηθεί η βομβιστική επίθεση (2019) Ινδών μαχητών στην πακιστανική πόλη Μπαλακότ, ως απάντηση σε επίθεση αυτοκτονίας που είχε πραγματοποιήσει μία ισλαμική-ριζοσπαστική πακιστανική οργάνωση. Μάλιστα, πακιστανικά αεροσκάφη είχαν καταρρίψει ινδικό αεροσκάφος, συλλαμβάνοντας τον πιλότο (τον οποίο απελευθέρωσαν αργότερα).

Εκείνο το διάστημα συνεδρίασε η πακιστανική Αρχή που επιβλέπει το πυρηνικό οπλοστάσιο, προκαλώντας διεθνή ανησυχία. «Έχετε επιλέξει μια οδό πολέμου, χωρίς να γνωρίζετε τις συνέπειες για την ειρήνη και την ασφάλεια της περιοχής», είχε δηλώσει απειλητικά Πακιστανός αξιωματούχος. Έκτοτε, ο κίνδυνος κλιμάκωσης της σύγκρουσης Ινδίας-Πακιστάν παραμένει επικίνδυνα υψηλός

Τον Μάρτιο του 2022, η Ινδία είχε ακούσια εκτοξεύσει έναν συμβατικό πύραυλο (πιθανόν κρουζ BrahMos 124) σε πακιστανικό έδαφος, προκαλώντας υλικές ζημιές. Πακιστανοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι η Ινδία δεν τους είχε ειδοποιήσει, ενώ μόλις δύο μέρες μετά, το Νέο Δελχί εξέδωσε ανακοίνωση για το περιστατικό. Τότε το Πακιστάν είχε κηρύξει γενικό συναγερμό, αναστέλλοντας για έξι ώρες τις πτήσεις όλων των στρατιωτικών και των πολιτικών αεροσκαφών.

Όμως η ινδική πυρηνική αποτροπή δεν αφορά αποκλειστικά το Πακιστάν, αλλά όπως προαναφέραμε και την Κίνα. Να σημειωθεί πως σχεδόν όλοι οι νέοι ινδικοί πύραυλοι Agni έχουν βεληνεκές που υποδηλώνουν ότι η Κίνα είναι ο κύριος στόχος τους και πως το Πακιστάν είναι ιστορικός σύμμαχος της Κίνας, από τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Πιθανόν η αντιπαράθεση του Doklam (2017) μία συνοριακή διαμάχη Κίνας-Ινδίας στα σύνορα με το Μπουτάν, να έπαιξε ρόλο. Τον Ιούνιο του 2020 υπήρξαν και ανταλλαγές πυρών με αποτέλεσμα τον θάνατο Κινέζων και Ινδών στρατιωτών.

«Ενδέχεται να γινόμαστε μάρτυρες αυτού που αποκαλείται “αποσύνδεση” της ινδικής πυρηνικής στρατηγικής μεταξύ Κίνας και Πακιστάν. Οι απαιτήσεις ισχύος που χρειάζεται η Ινδία για να απειλήσει αξιόπιστα και με βέβαιη ανταπόδοση την Κίνα, μπορεί να την οδηγήσουν να ακολουθήσει πιο επιθετικές στρατηγικές – όπως ένα “λαμπρό-πρώτο πλήγμα” – εναντίον του Πακιστάν», εκτιμούν διεθνείς αναλυτές. “Λαμπρό-πρώτο πλήγμα” είναι μια αρχική επίθεση με πυρηνικά όπλα που απενεργοποιεί πλήρως την πυρηνική ικανότητα του εχθρού, διασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν αντίποινα.

Κεφαλές που διαθέτει η Ινδία

Η Ινδία δεν έχει ποτέ ανακοινώσει το μέγεθος του πυρηνικού της οπλοστασίου. Εκτιμήσεις φέρουν να διαθέτει 160 πυρηνικές κεφαλές. Ωστόσο, το Νέο Δελχί διαθέτει αρκετό εμπλουτισμένο πλουτώνιο (περίπου 700 κιλά) για έως και 213 κεφαλές. Επίσης, Ινδοί μηχανικοί κατασκευάζουν έξι αντιδραστήρες ταχείας αναπαραγωγής (έως το 2033) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και σχάσιμου υλικού.

Το πόσα όπλα μπορεί να κατασκευαστούν δεν είναι σαφές από την στιγμή που δεν γνωρίζουμε αν η Ινδία δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη θερμοπυρηνικών όπλων υψηλότερης απόδοσης, όπλων σχάσης χαμηλότερης απόδοσης, ή ενισχυμένων όπλων μονοβάθμιας πυρηνικής ενέργειας. Όλα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν διαφορετικές ποσότητες πλουτωνίου, εμπλουτισμένου σε διαφορετικά επίπεδα.

Οι πυρηνικές δοκιμές της Ινδίας το 1998 επικύρωσαν αξιόπιστα έναν σχεδιασμό σχάσης, αλλά η πρόοδός της στους σχεδιασμούς ενισχυμένης σχάσης και θερμοπυρηνικών όπλων παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη. Ενδέχεται δε η Ινδία να μην έχει χρησιμοποιήσει όλο το πλουτώνιο της για την παραγωγή κεφαλών, αλλά να έχει κρατήσει κάποιες ποσότητες αποθηκευμένες.

Το μέγεθος των ινδικών πυρηνικών εξαρτάται επίσης από τον αριθμό και τους τύπους των εκτοξευτών που μπορούν να τις μεταφέρουν. Μοιάζει απίθανο τα πυρηνικά οπλισμένα κράτη να παράγουν σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό κεφαλών, από ό,τι μπορούν πραγματικά να εκτοξεύσουν. Πάντως, εκτιμάται ότι η Ινδία έχει παράγει περίπου 172 πυρηνικές κεφαλές. Επομένως, θα χρειαστεί περισσότερες για να εξοπλίσει τους νέους πυραύλους που αναπτύσσει αυτή τη στιγμή.

Πλήγμα από αέρος

Τα μαχητικά-βομβαρδιστικά ήταν η πρώτη και μοναδική πυρηνική δύναμη κρούσης της Ινδίας μέχρι το 2003, όταν τέθηκε σε λειτουργία ο πυρηνικός-βαλλιστικός πύραυλος Prithvi-II. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, η Ινδία έχει την ικανότητα να παραδώσει περίπου 48 πυρηνικές κεφαλές μέσω των παλαιωμένων Mirage 2000H/I, Jaguar IS/IB και ενδεχομένως του γαλλικής κατασκευής αεροσκάφους Rafale.

Το Mirage 2000H Vajra (“θεία βροντή”), το οποίο είναι πιθανώς το κύριο πυρηνικό αεροσκάφος κρούσης της Ινδίας, αναπτύσσεται με την 1η, 7η και πιθανώς την 9η μοίρα της 40ής Πτέρυγας στην βάση Maharajpur (Gwalior) στο βόρειο Madhya Pradesh. Εκτιμάται ότι μία ή δύο από αυτές τις μοίρες έχουν δευτερεύουσα πυρηνική αποστολή.

Η Ινδική Πολεμική Αεροπορία λειτουργεί επίσης τέσσερις μοίρες αεροσκαφών Jaguar IS/IB Shamsher (“Σπαθί της Δικαιοσύνης”) σε τρεις βάσεις (μια πέμπτη μοίρα πετάει την ναυτική έκδοση IM). Αυτές περιλαμβάνουν την 5η και 14η μοίρα της 7ης Πτέρυγας στην βάση Ambala στη βορειοδυτική Χαριάνα, την 16η και 27η μοίρα της 17ης Πτέρυγας στην βάση Gorakhpur στη βορειοανατολική Uttar Pradesh και την 6η και 224η μοίρα της 33ης Πτέρυγας στον Αεροσταθμό Jamnagar, στη νοτιοδυτική Γκουτζαράτ.

Εκτιμάται ότι μία ή δύο από τις μοίρες στην Ambala και την Gorakhpur μπορεί να αναλάβουν δευτερεύουσα αποστολή πυρηνικής επίθεσης. Τα Mirage 2000H/I και Jaguar IS/IB αναπτύχθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και έχουν εμβέλεια 1.850 έως 1.600 χιλιομέτρων, αντίστοιχα. Τα Rafale είναι πιστοποιημένα για πυρηνικά στη γαλλική Πολεμική Αεροπορία και ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να εξοπλιστούν με ινδικά πυρηνικά όπλα. Πάντως, στα πλαίσια εκσυγχρονισμού του γερασμένου στόλου της, η Ινδία αναζητά ένα σύγχρονο μαχητικό-βομβαρδιστικό που θα μπορούσε μελλοντικά να αναλάβει τον ρόλο της πυρηνικής επίθεσης από αέρος.

Από τον Ιούλιο του 2024, η γαλλική κατασκευάστρια εταιρεία Dassault Aviation φέρεται να προωθεί σχέδια για την κατασκευή μιας εγκατάστασης MRO κοντά στο Διεθνές Αεροδρόμιο Jewar, η οποία θα επιτρέψει στην Ινδία να κατασκευάσει μελλοντικά αεροσκάφη Rafale στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Make In India” του πρωθυπουργού Μόντι. Η κατασκευάστρια κινητήρων Safran SA σχεδιάζει επίσης να κατασκευάσει μια εγκατάσταση MRO για κινητήρες Rafale στο Χαϊντεραμπάντ. Οι ινδικές και γαλλικές κυβερνήσεις επίσης ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις τον Μάιο του 2024 για την αγορά 26 μαχητικών αεροσκαφών Rafale Marine, για να λειτουργούν από τα αεροπλανοφόρα INS Vikrant και INS Vikramaditya της Ινδίας.

Θαλάσσια και χερσαία συστήματα

Η Ινδία διαθέτει έναν τύπο βαλλιστικού πυραύλου που εκτοξεύεται από πλοίο και έναν βαλλιστικό πύραυλο που εκτοξεύεται από υποβρύχιο (SLBM). Ο βαλλιστικός πύραυλος που εκτοξεύεται από πλοία είναι ο Dhanush. Είναι τοποθετημένος στο πίσω μέρος περιπολικών σκαφών κλάσης Sukanya και είναι μια παραλλαγή του πυραύλου Prithvi-II. Είναι ένας βαλλιστικός πύραυλος μικρής εμβέλειας που μπορεί να χτυπήσει στόχους εντός 400 χιλιομέτρων.

Η Ινδία έχει ήδη αναπτύξει τον πύραυλο K-15 SLBM και βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας του πιο προηγμένου πύραυλου K-4 SLBM. Ο πρώτος έχει βεληνεκές 750 χλμ, ενώ ο δεύτερος μπορεί να φτάσει τα 3.500 χλμ. Αυτοί οι πύραυλοι SLBM θα μεταφέρονται στα υποβρύχια κλάσης INS Arihant, τα οποία βρίσκονται ακόμη σε ανάπτυξη, καθώς έχουν αντιμετωπίσει καθυστερήσεις και προβλήματα. Αυτοί οι πύραυλοι και τα υποβρύχια έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίσουν την ικανότητα αντιποίνων σε ένα δεύτερο πλήγμα.

Το χερσαίο πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Ινδίας αποτελείται από τέσσερις τύπους λειτουργικών συστημάτων βαλλιστικών πυραύλων και περίπου 64 κεφαλές και εκτοξευτές. Οι δύο πρώτοι είναι εποχούμενοι πύραυλοι μικρής εμβέλειας Prithvi-II και Agni-I, οι οποίοι έχουν βεληνεκές 250 χλμ. και 700 χλμ. αντίστοιχα. Οι πύραυλοι Agni-I πιθανότατα χρησιμοποιούνται για να στοχεύσουν το Πακιστάν, επομένως εκτιμάται ότι έχουν αναπτυχθεί έως και 20 εκτοξευτές στη δυτική Ινδία. Ο τρίτος και τέταρτος τύπος πυραυλικών συστημάτων είναι τα Agni-II και Agni-III. Πρόκειται για πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς που μπορούν να πλήξουν στόχους έως 2.000-3.500 χλμ. και 3.000-5.000 χλμ, αντίστοιχα.

Η Ινδία αναπτύσσει περαιτέρω τους Agni-IV, Agni-V και Agni-P. Το Agni-IV είναι ένας βαλλιστικός πύραυλος που κινείται σε σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές, με βεληνεκές περίπου 4.000 χλμ, δίνοντάς του τη δυνατότητα να πλήττει στόχους σε σχεδόν ολόκληρη την Κίνα. Ο AgniV φέρεται να έχει βεληνεκές άνω των 5.000 χλμ, καθιστώντας τον ενδεχομένως τον πρώτο διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο (ICBM) της χώρας. Το Agni-P ενσωματώνει τους εξελιγμένους κινητήρες πυραύλων, τα αεροηλεκτρονικά και τα συστήματα πλοήγησης που βρίσκονται στα Agni-IV και Agni-V.

Πύραυλοι κρουζ

Ο πρώτος εγχώριας παραγωγής πύραυλος κρουζ της Ινδίας (Nirbhay) μοιάζει με τον αμερικανικό Tomahawk ή τον πακιστανικό Babur. Το ινδικό υπουργείο Άμυνας τον περιγράφει ως τον «πρώτο εγχώριας ανάπτυξης υποηχητικό πύραυλο κρουζ μεγάλου βεληνεκούς, με βεληνεκές 1.000 χιλιομέτρων και ικανότητα μεταφοράς κεφαλών έως και 300 κιλών». Η Ινδία φέρεται να έχει ολοκληρώσει δοκιμές ανάπτυξης του Nirbhay.

Εκτιμήσεις ότι ο Nirbhay είναι διπλής ικανότητας, με ορισμένες να φέρουν ότι είναι ικανός να μεταφέρει συμβατικό φορτίο 450 κιλών, ή πυρηνικό φορτίο 12 κιλοτόνων, δεν έχουν επιβεβαιωθεί από την Ινδία ή τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών. O Οργανισμός Έρευνας και Ανάπτυξης Άμυνας (DRDO) επιβεβαίωσε στις αρχές του 2020 ότι πρόσθετες παραλλαγές του πυραύλου κρουζ Nirbhay βρίσκονταν στα αρχικά στάδια σχεδιασμού και ανάπτυξης.

 

Ένα άλλο παράγωγο του Nirbhay που βρίσκεται υπό ανάπτυξη από τον DRDO είναι ο υπερηχητικός πύραυλος κρουζ Αυτόχθονης Τεχνολογίας (ITCM). Σύμφωνα με το Janes, το ITCM είναι ένα πρόγραμμα επίδειξης τεχνολογίας για τη δοκιμή της ικανότητας των αυτόχθονων μικρών κινητήρων turbofan της Ινδίας, γνωστών ως “Manik”, και άλλων υποσυστημάτων.

Ένας αξιωματούχος του DRDO ανέφερε ότι μια δοκιμαστική πτήση του ITCM τον Μάρτιο του 2023 απέδειξε με επιτυχία τις δυνατότητες του νέου κινητήρα, προσθέτοντας ότι η δοκιμή άνοιξε το δρόμο για την ενσωμάτωση του κινητήρα σε έναν άλλο πύραυλο κρουζ που βρίσκεται υπό ανάπτυξη: Τον Επιθετικό Πύραυλο Κρουζ Μεγάλης Εμβέλειας Χερσαίας Εκτόξευσης (LRLACM). Ο LRLACM προορίζεται να αντικαταστήσει τον Nirbhay και θα λειτουργεί και από τους τρεις κλάδους του ινδικού στρατού. Το 2023, το Janes ανέφερε ότι το DRDO χαρακτήρισε τον LRLACM ως πυρηνικά ικανό, αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί δημόσια, ούτε από την Ινδία, ούτε από τις ΗΠΑ.