Υποβρύχια drones: Ο ρόλος και η σημασία τους για την Ελλάδα

Τα αυτόνομα υποβρύχια drones είναι πιο περίπλοκα, καθώς πρέπει να βασίζονται σε αυτόνομες λειτουργίες, δεδομένου ότι το νερό δεν επιτρέπει τη μετάδοση ραδιοσυχνοτήτων και η ακουστική μετάδοση δεν επιτρέπει επαρκές εύρος ζώνης για άμεσο έλεγχο από απόσταση. Έχουν εξελιχθεί σταδιακά, κυρίως με την αύξηση της υπολογιστικής ισχύος και την αυξανόμενη πυκνότητα ενέργειας που αποθηκεύεται επί του σκάφους. Μικροί αισθητήρες, αδρανειακά συστήματα πλοήγησης και η απαιτούμενη υψηλή συνολική αξιοπιστία, λόγω του ελάχιστου περιθωρίου για σφάλματα, έχουν καταστήσει τα αυτόνομα υποβρύχια drones ακριβά.

Η συνεχής βελτίωση των ηλεκτρονικών και του λογισμικού επέτρεψε στους αισθητήρες να είναι μικρότεροι και να αντλούν λιγότερη ενέργεια. Τα μικρότερα και φθηνότερα αυτόνομα υποβρύχια drones είναι σήμερα ικανά και κερδίζουν χρήστες. Τα μεγάλα, αν και εξακολουθούν να είναι ακριβά, προσφέρουν πολύ υψηλές δυνατότητες για τη διεξαγωγή αποστολών που κανένας άλλος εξοπλισμός δεν μπορεί να εκτελέσει. Ωστόσο, η χρήση μη επανδρωμένων υποβρύχιων drones σε θαλάσσιες εφαρμογές παρέχει ορισμένες προκλήσεις, όπως η θορυβώδης επικοινωνία, η αβεβαιότητα θέσης και η πιθανότητα ρομποτικής αστοχίας.

Στόχος είναι να κατανοηθεί καλύτερα πώς οι πληροφορίες που συλλέγονται από τέτοια drones, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να περιγράψουν τη συνολική κατάσταση στη θάλασσα, παρέχοντας έτσι βελτιωμένη γνώση και βελτιωμένη Αντίληψη Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MDA). Το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι η καλύτερη κατανόηση τόσο του περιεχομένου των πληροφοριών όσο και της αρχιτεκτονικής πληροφοριών που υποστηρίζει τα δεδομένα/πληροφορίες που ενδέχεται να ληφθούν από αισθητήρες που βρίσκονται σε αυτόνομα υποβρύχια drones και πώς αυτές οι πληροφορίες μπορεί να τα υποστηρίζουν.

Υποβρύχια drones: Εφαρμογές

Ενώ τα εγγενή χαρακτηριστικά τους τα καθιστούν πιο κατάλληλα για ορισμένες εφαρμογές απ’ ό,τι για άλλες, τα καθοδηγούμενα υποβρύχια drones μπορούν να προσφέρουν δυνατότητες σε πολλούς τομείς, ιδιαίτερα στην προετοιμασία του χώρου μάχης ενόψει των απειλών άρνησης περιοχής που συνήθως παρουσιάζουν μεγάλους κινδύνους για επανδρωμένα συστήματα. Το Ναυτικό των ΗΠΑ εντοπίζει πέντε σημαντικά οφέλη από τη χρήση σύγχρονων θαλάσσιων drones:

• Eίναι πολύ φτηνότερα στη λειτουργία και τη συντήρηση από τα επανδρωμένα οχήματα.
• Οι αυτοματοποιημένοι αισθητήρες είναι σε θέση να διατηρούν σχεδόν σταθερή επίγνωση και κάλυψη ενός περιβάλλοντος.
• Σχεδόν σταθερή επιτήρηση σημαίνει επιμονή στη συλλογή δεδομένων, επιτρέποντας την καλύτερη κατανόηση των μακροπρόθεσμων προτύπων συμπεριφοράς και τάσεων.
• Oι μη επανδρωμένες πλατφόρμες υπόσχονται επίσης να βελτιώσουν την παραγωγικότητα, καθώς επιτρέπουν στις επανδρωμένες πλατφόρμες να επιχειρούν αλλού.
• Oι μη επανδρωμένες πλατφόρμες κρατούν τους ναυτικούς και τις ακριβές επανδρωμένες πλατφόρμες ασφαλείς.

Μια άλλη μελέτη του Αμερικανικού Ναυτικού παρουσιάζει τις διαφορετικές εφαρμογές και αποστολές όπου τα καθοδηγούμενα θαλάσσια drones μπορούν να υποστηρίξουν ή να πραγματοποιήσουν μια αποστολή. Εννέα τομείς εντοπίστηκαν και έκτοτε χρησιμοποιούνται πάντα ως αναφορά σε άλλες δημοσιεύσεις:

1. Πληροφορίες Επιτήρησης και Αναγνώρισης (ISR).
2. Αντίμετρα ναρκών (MCM).
3. Ανθυποβρυχιακός Πόλεμος (ASW).
4. Επιθεώρηση/Αναγνώριση (ID).
5. Ωκεανογραφία/Υδρογραφία.
6. Κόμβοι δικτύου επικοινωνίας/πλοήγησης (CN3).
7. Παράδοση ωφέλιμου φορτίου.
8. Δραστηριότητες επιρροής (IA).
9. Εγκαιρα Πλήγματα (Time Critical Strike – TCS).

Επίσης, το συγκεκριμένο μέγεθος πλατφόρμας συνδέεται με συγκεκριμένη αποστολή εντός των εννέα τομέων.

Τα υποβρύχια drones στο ελληνικό περιβάλλον

Η ανάπτυξη αυτόνομων θαλάσσιων drones, είτε επιφανείας είτε υποβρυχίων από το Πολεμικό Ναυτικό βρίσκεται επί του παρόντος σε κατάσταση ανυπαρξίας, παρά τις εκπεφρασμένες ανάγκες από το επιτελείο, αλλά και αναλυτές. Υπάρχουν αρκετές επιχειρήσεις που θα είναι κρίσιμες για το μελλοντικό Πολεμικό Ναυτικό και όλες επωφελούνται από τα θαλάσσια drones: Έλεγχος, Επικοινωνίες, Υπολογιστές, Συλλογή Πληροφοριών, Επιτήρηση και Αναγνώριση (C4ISR), Ανθυποβρυχιακός Αγώνας (ASW) και Ναρκοθηρία (MCM).

Η ανάγκη πλήρους απασχόλησης και αξιόπιστης επίγνωσης του θαλάσσιου τομέα του Αιγαίου είναι θέμα δημόσιας συζήτησης, αλλά η χρήση υποβρυχίων drones δεν απασχολεί κανέναν. Κι αυτό, την ίδια στιγμή που η Τουρκία προχώρησε σε επίδειξη μίνι-υποβρυχίων, τα οποία αν και επανδρωμένα τώρα, μπορεί στο μέλλον να εξελιχθούν σε αυτόνομα. Τα θαλάσσια drones, όμως, αποτελούν μέρος της εκ μέρους της Ελλάδας άσκηση κυριαρχίας και είναι κεντρικής σημασίας για την ασφάλεια στο Αιγαίο. Είναι προφανώς σημαντικό επίσης για μια σειρά περιβαλλοντικών, εμπορικών και οικονομικών λόγων.

Τα υποβρύχια drones είναι σε θέση να ενισχύσουν τις τρέχουσες ναυτικές πλατφόρμες και να αυξήσουν τις δυνατότητές τους με ελάχιστο κόστος. Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα της τεχνολογίας μείωσης του αποτυπώματος και το πιο δύσκολο παραθαλάσσιο περιβάλλον λειτουργίας θα αυξήσουν τις προκλήσεις για τον εντοπισμό στόχων ενδιαφέροντος. Οι τεράστιες ακτογραμμές των νησιών και των παραλίων του Αιγαίου θα μπορούσαν να επιτηρούνται συνεχώς και με περιορισμένο κόστος από θαλάσσια drones.

Αναφερόμενοι σε θέματα ανθυποβρυχιακού πολέμου, τα υποβρύχια drones UUV μπορούν να παρέχουν μεγάλο πολλαπλασιαστή ισχύος για τις υπάρχουσες ανθυποβρυχιακές δυνάμεις. Αυτή η ιδέα λειτουργίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά σε συγκεκριμένους στενωπούς που ο αντίπαλος ίσως προσπαθήσει να ναρκοθετήσει. Η κατανόηση και η εκτίμηση του περιβάλλοντος μέσω της συλλογής δεδομένων, που περιλαμβάνει τη βαθυμετρία και την υδρογραφία, είναι επίσης απαραίτητη.

Η ωκεανογραφική αποστολή είναι απαραίτητη, για την παροχή ποιοτικών δεδομένων στις Ένοπλες Δυνάμεις, τη βιομηχανία και τον ακαδημαϊκό κόσμο, προκειμένου να τους δοθεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε στρατηγικό, εμπορικό και ερευνητικό επίπεδο. Η συλλογή δεδομένων σχετικά με τον πυθμένα της θάλασσας και το νερό των ωκεανών θα χρησιμεύσει για την υποστήριξή τους σε διάφορους τομείς. Τέλος, η εξοικονόμηση πόρων από τη χρήση θαλάσσιων drones δεν πρέπει να παραβλεφθεί. Αυτοί οι τομείς εφαρμογής παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον για την Ελλάδα, ειδικά σε απομακρυσμένες τοποθεσίες, όπως η Ανατολική Μεσόγειος, από στρατηγική, οικονομική και περιβαλλοντική άποψη.