Όπλα μαζικής καταστροφής τα σμήνη drones – Τί έδειξε η επίθεση της Χεζμπολάχ

Ο νέος πόλεμος στην Μέση Ανατολή, όπως και αυτός που έχει προηγηθεί και ακόμα συνεχίζεται στην Ουκρανία έχουν φέρει
στο προσκήνιο την ευρεία χρήση ρομποτικών συστημάτων, κυρίως μη επανδρωμένων αεροχημάτων, τόσο σε ρόλους συλλογής πληροφοριών, όσο και κρούσης. Επίσης, και οι δύο πόλεμοι έχουν φέρει στο προσκήνιο τα πυρηνικά όπλα, ειδικότερα αυτός στην Ουκρανία, με δεδομένο το πυρηνικό οπλοστάσιο της Μόσχας, τις προειδοποιήσεις της ρωσικής ηγεσίας για ενδεχόμενη χρήση τους και τις διακηρύξεις της για αλλαγή του πυρηνικού της δόγματος, λόγω της στάσης της Δύσης στο πολεμικό πεδίο.

Είναι ενδιαφέρον το ότι τα drones με τα πυρηνικά όπλα ενδέχεται να συνδέονται. Και αυτό γιατί, στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, “υπερσμήνη” (‘mega swarms’) από drones θα μπορούν πιθανώς να χρησιμοποιηθούν ως όπλο μαζικής καταστροφής, ως υποκατάστατο ή συμπλήρωμα των πυρηνικών, ή ως μέσον ασύμμετρου πυρηνικού βομβαρδισμού.  Συγκεκριμένα, ρομποτικά αεροχήματα θα μπορούν να διασπείρονται σε τεράστιους αριθμούς σε συγκεκριμένες περιοχές, να σκοτώνουν και να καταστρέφουν με διαφόρους τρόπους, μέχρι να καταστραφεί και το τελευταίο.

Καθώς αναφερόμαστε σε μεγάλο αριθμό από drones, θα πρέπει αυτά να συντονίζονται από κοινού, για παράδειγμα ορισμένα να έχουν ρόλο παραπλάνησης του αντιπάλου, έτσι ώστε άλλα να μπορέσουν να πλήξουν τους στόχους. Δηλαδή, αναφερόμαστε σε κάτι πολύ πιο εξελιγμένο και προωθημένο από την επίθεση της Χεζμπολάχ. Αξίζει, όμως, να θυμίσουμε πως ένα μόλις drone της διαπέρασε την καλύτερα αεράμυνα του κόσμου και έπληξε με φονικότητα έναν άριστα φυλασσόμενο στρατιωτικό στόχο. Ας αναλογιστούμε τι θα είχε συμβεί αν η επίθεση αυτή είχε πραγματοποιηθεί σε αστικό χώρο…

Για να μπορούν να λειτουργήσουν τα σμήνη drones ως όπλα μαζικής καταστροφής, κρίσιμης σημασίας είναι και το θέμα της ενεργειακής αυτονομίας. Έτσι, για τα συστήματα αυτά αναπτύσσονται ικανότητες ανανέωσης των ενεργειακών τους αποθεμάτων π.χ. με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή με την ικανότητα να αγκιστρώνονται (perching) σε ηλεκτρικά καλώδια και να φορτίζουν τις μπαταρίες τους. Έτσι θα μπορούν να επιτύχουν δυνατότητες δράσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Αυτά τα ρομποτικά υπερσμήνη θα μπορούν να αναλαμβάνουν διάφορες αποστολές, που μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμη και μαζική προσβολή άμαχου πληθυσμού. Στο πλαίσιο παρόμοιων επιθετικών αποστολών ολοκληρωτικού χαρακτήρα, οι τεχνολογίες ελέγχου που απαιτούνται είναι πολύ απλές. Δηλαδή, αν όλοι στην περιοχή θεωρούνται στόχοι, τότε ένα drone, μόλις εντοπίζει ένα όχημα, μια ομάδα ανθρώπων ή ακόμη και έναν άνθρωπο μόνον του, θα του επιτίθεται απροβλημάτιστα.

Σκεφτείτε ένα υπερσμήνος αποτελούμενο από δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες drones, διαφόρων τύπων και με διάφορα φορτία οπλισμού, να φτάνει και να διασπείρεται μέσα σε μια χώρα σε μυριάδες μικρότερα σμήνη. Τα αεροχήματα θα μπορούν να αναλαμβάνουν δράσεις εναντίον στόχων υψηλής αξίας με εκρηκτικά, συσκευές ηλεκτρονικού πολέμου ή με πυροβόλα όπλα, καθώς να προσβάλουν οχήματα ή πεζούς ανθρώπους. Πιθανώς δε να μπορούν να συνεχίζουν τη φονική τους δράση, ακόμη όταν τα πυρομαχικά τους τελειώσουν, με αγχέμαχα όπλα. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ένα αερόχημα με ρομποτικό βραχίονα εφοδιασμένο με κάποιο ισχυρό μηχάνημα κοπής ή μια απλή λεπίδα.

Υποκατάστατα πυρηνικών επιθέσεων

Κοντολογίς, παρόμοια υπερσμήνη, εφοδιασμένα με ποικιλία όπλων, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται ως “ήπια” υποκατάστατα μαζικών πυρηνικών επιθέσεων, αντικαθιστώντας το στιγμιαίο ολοκαύτωμα μιας πυρηνικής επίθεσης με έναν διαρκή τρόμο, έως ότου εξοντωθεί και το τελευταίο. Όμως, η καταστροφή τους, λόγω του μεγάλου τους πλήθους και από τη στιγμή που θα είναι διασκορπισμένα σε μεγάλες εκτάσεις, δεν θα είναι εύκολη υπόσταση.

Ιδιαίτερα δε αν διαθέτουν και ικανότητες απόκρυψης, όπως για παράδειγμα, αν αναζητούν σπήλαια, πυκνά φυλλώματα ή παρόμοια μέρη για να κρύβονται κατά τη διάρκεια της μέρας και ακόμη περισσότερο αν διαθέτουν οργανικές ικανότητες καμουφλάζ, για παράδειγμα αν είναι σε θέση, την ώρα που ενεδρεύουν, να αλλάζουν την εμφάνισή τους, ώστε να χάνονται μέσα στο περιβάλλον.

Ακόμη και στο πλαίσιο επιχειρήσεων ηλεκτρονικού πολέμου (EW) μεγάλος αριθμός αεροχημάτων, τα οποία θα διαθέτουν μικρούς παρεμβολείς και θα μπορούν να φθάσουν πολύ κοντά στα ηλεκτρονικά συστήματα του αντιπάλου, θα μπορούν να μπορούν να κάνουν πιθανώς πολύ μεγαλύτερη ζημιά από ότι πολύ ισχυρότεροι, αλλά και ολιγάριθμοι παρεμβολείς “κλασικού” τύπου.

Σμήνη drones

Η μεταφορά των σμηνών αυτών στη χώρα-στόχο θα μπορεί να γίνεται με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, θα μπορούν να μεταφερθούν δια θαλάσσης κοντά στις ακτές από άλλα συστήματα χαμηλής διακρισιμότητας, όπως από ομάδες ρομποτικών υποβρυχίων ή ημιβυθιζόμενων σκαφών ή από αέρος με αερόπλοια ή μπαλόνια.

Ωστόσο, το πιο επικίνδυνο σύστημα θα μπορούσε να είναι σμήνη από μεγαλύτερα, αλλά επίσης μικρά drones, τα οποία θα χρησιμοποιούν τεχνολογίες οι οποίες αντιγράφουν τον ξεκούραστο και ενεργειακά οικονομικό τρόπο πτήσης μεγάλων αποδημητικών πουλιών κατά το ταξίδι τους (soar), σε συνδυασμό με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως μικρά φωτοβολταϊκά χαμηλού βάρους και κόστους. Με αυτόν τον τρόπο πιστεύεται πως θα μπορούν να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις. Αυτά τα μεταφορικά αεροχήματα θα κουβαλάνε μικρότερα τα οποία και θα εξαπολύουν όταν φθάσουν στην περιοχή-στόχο.

Όσον αφορά την έκταση που θα μπορούν να προσβάλουν, σμήνη από drones που θα μπορούν να ανανεώνουν τα ενεργειακά τους αποθέματα, είτε παρασιτώντας σε ηλεκτρικά δίκτυα, είτε με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα μπορούν να διανύουν πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ότι θεωρείται εφικτό σήμερα. Επίσης, ακόμη και με ένα απλό σύστημα αδρανειακής πλοήγησης (INS) θα μπορούν να “γνωρίζουν” το εύρος της περιοχής που θα πρέπει να παραμείνουν, χωρίς να χρειάζονται δορυφορική ναυτιλία και να κάνουν ότι ζημιά μπορούν να κάνουν.

Οι μεγάλοι αριθμοί που θα διατίθενται και η διασπορά τους καθιστά πολύ πιθανόν ότι οι καταστροφές που θα επιτύχουν θα είναι πολύ μεγάλες, ακόμη και αντίστοιχες όπλων μαζικής καταστροφής (WMD), ιδιαίτερα αν στρέφονται και εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Σε πιο ακραία σενάρια, παρόμοια σμήνη θα μπορούν να μεταφέρουν χημικά όπλα ή βιολογικούς παράγοντες. Φανταστείτε, για παράδειγμα, χιλιάδες drones, διασκορπισμένα σε μια χώρα, να εναποθέτουν σπόρια άνθρακα σε διάφορες περιοχές, να μολύνουν αποθέματα πόσιμου νερού, ή να εξαπολύουν επικίνδυνα χημικά αέρια εναντίον συγκεντρώσεων ανθρώπων.

“Ήπιος” πυρηνικός βομβαρδισμός

Τέλος, υπάρχει και το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθούν σμήνη από drones για πυρηνική κρούση με κάποια από αυτά να μεταφέρουν μικρά ή μικροσκοπικά πυρηνικά, όπως για παράδειγμα σμικρυμένες εκδόσεις των “πυρηνικών κατεδάφισης” (atomic demolition munitions), που χρησιμοποιούσαν οι Ειδικές Δυνάμεις στον Ψυχρό Πόλεμο, με τα υπόλοιπα drones του σμήνους να λειτουργούν ως κάλυψη αυτών που θα φέρουν τα πυρηνικά, έτσι ώστε να επιτύχουν κορεσμό της εχθρικής άμυνας. Παρόμοιες επιθέσεις πιθανώς θα έχουν τη δυνατότητα διάσπασης ακόμη και των πιο εξελιγμένων αντιπυραυλικών δικτύων, δια των μεγάλων αριθμών και του μικρού μεγέθους των επιμέρους πλατφορμών.

Επιπροσθέτως, αν και η ισχύς των επιμέρους ατομικών όπλων που θα μεταφέρουν αυτά τα αεροχήματα θα είναι πολύ μικρή, εντούτοις η διασπορά τους και η χρήση τους σε σχετικά μεγάλους αριθμούς, μπορεί να επιφέρει πολύ περισσότερες καταστροφές από ότι η χρήση μικρότερου αριθμού πολύ ισχυρότερων πυρηνικών κεφαλών. Συγκεκριμένα, εκατό αεροχήματα με πυρηνικές συσκευές του ενός χιλιοτόνου ή κάθε μία, διεσπαρμένα σε μεγάλη έκταση, μάλλον θα προκαλέσουν πολύ μεγαλύτερες καταστροφές από ότι μια πυρηνική κεφαλή ισχύος ενός μεγατόνου που θα εκραγεί σε ένα σημείο, παρόλο που αθροιστικά η ισχύς των εκατό κεφαλών είναι μόλις το 10% της ισχύος του ενός μεγατόνου.

Άρα, παρεμπιπτόντως, βελτιστοποιείται και η σχέση άσκησης καταστρεπτικών αποτελεσμάτων στον αντίπαλο με την πρόκληση συνεπειών που μπορεί να επηρεάσουν και αυτόν που εξαπέλυσε την επίθεση, όπως για παράδειγμα η εκπομπή ραδιενεργού τέφρας στην ατμόσφαιρα. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα παραπάνω δεν αποτελούν συμπεράσματα του γράφοντος. Είναι σενάρια που συζητιούνται εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια.

Για μεγάλο διάστημα βρίσκονταν στο περιθώριο. Όμως, ο πόλεμος στην Ουκρανία και αυτός στην Μέση Ανατολή ενδέχεται να επιταχύνουν τις εξελίξεις. Πιθανώς να βρισκόμαστε στην αρχή ενός φαινομένου που θα αλλάξει δραματικά τη διεξαγωγή των πολέμων. Δηλαδή, της μαζικής χρήσης (σε αριθμούς πάρα πολύ μεγαλύτερους από ότι βλέπουμε) μικρών ρομποτικών αεροχημάτων σε διαφόρους ρόλους, ακόμη και ως όπλα μαζικής καταστροφής. Και φυσικά, οι χρήσεις τους στο πεδίο της μάχης φαίνεται να είναι εξόχως σημαντικές.

Σμήνη και υπερσμήνη ρομποτικών συστημάτων απειλούν να μετατρέψουν τους μεγάλους αριθμούς συμβατικών πλατφορμών αλλά και στρατιωτών από πλεονέκτημα σε δυνάμει μειονέκτημα, μιας και θα είναι περισσότεροι στόχοι για αυτά. Βέβαια, το πιο πιθανόν είναι ότι, αργά ή γρήγορα, θα αναπτυχθούν αποτελεσματικά αντίδοτα για τα συστήματα αυτά. Όμως, σήμερα φαίνεται πως αποτελούν το κύμα του μέλλοντος.