Πώς οι πύραυλοι στα νησιά θα κόψουν τον επεκτατικό “βήχα” του Ερντογάν

«Ο αντιαεροπορικός θόλος θα καλύψει τη χώρα με κινητές μονάδες, χρησιμοποιώντας ως πλεονέκτημα, αυτό που θεωρείται κατ’ αρχήν ως μειονέκτημα, τα 2.500 νησιά που έχουμε εκτός από τον ηπειρωτικό χώρο. Κι επίσης, με τον ίδιο τρόπο θα δημιουργήσουμε τη δυνατότητα αποτροπής στο Αιγαίο, με δυνάμεις, με πυραύλους από την ξηρά. Το ισχυρό Ναυτικό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ασκήσει μόνον αυτό το ρόλο ή να μην υπάρχουν οι δυνάμεις από την ξηρά που μπορούν να διασφαλίσουν την αποτροπή μας σε αυτόν τον χώρο», ανέφερε σχετικά. Στο παρών άρθρο θα εστιάσουμε στον πυραυλικό εξοπλισμό που έχουν ανάγκη τα νησιά του Αιγαίου.

Δεν έχει γνωστοποιηθεί το πυραυλικό σύστημα που θα εξοπλίσει τα ελληνικά νησιά, το οποίο βεβαίως πρέπει να εξασφαλίσει και την απαραίτητη χρηματοδότηση (θα μπορούσε να είναι και ευρωπαϊκή στα πλαίσια της κοινής άμυνας, καθώς μαίνεται η σχετική συζήτηση). Δημοσιεύματα αναφέρονται στους ισραηλινούς εκτοξευτές των συστημάτων SPYDER, Barak-MX, και SPYDER AiO (All In One) ή στους επίσης ισραηλινούς Spike NLOS που αναμένεται να παραλάβει ο Στρατός Ξηράς, στο πρώτο τρίμηνο του 2025, ως μέρος των εξοπλιστικών που θα στελεχώσουν τα νησιά.

Το ισραηλινής προέλευσης BARAK MX χρησιμοποιεί τρεις διαφορετικές εκδόσεις κατευθυνόμενου βλήματος βεληνεκούς 35km (Barak MR), 70km (Barak LR) και 150km (Barak ER). Το επίσης ισραηλινής προέλευσης SPYDER περιλαμβάνει τέσσερις, επιχειρησιακά δοκιμασμένες, εκδόσεις μικρής έως μεγάλης εμβέλειας. Για παράδειγμα, η αναβάθμιση του SPYDER με δυνατότητα Counter-TBM περιλαμβάνει αναβάθμιση του λογισμικού, υλισμικού (hardware) και τα βλήματα Derby-LR με ταυτόχρονη διατήρηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων.

Ας σημειωθεί ότι τα Derby-LR, που αποτελούν έκδοχο του I-Derby-ER με πυραυλοκινητήρα προώθησης (booster), έχουν δυνατότητα αναχαίτισης στόχων σε ύψος 50.000 έως 60.000 ποδών (15.240 έως 18.288 μέτρων) και σε βεληνεκή έως 80 χλμ. Όπως προαναφέραμε, δεν υπάρχουν επίσημες ανακοινώσεις για τον τύπο των πυραύλων που θα εξοπλίσουν τα νησιά και παραθέτουμε μόνο πληροφορίες από δημοσιεύματα.

Άλλα δημοσιεύματα αναφέρονται γενικώς σε πυραύλους με βεληνεκές μέχρι 300 χιλιομέτρων, επισημαίνοντας ότι είναι σίγουρα πολύ φτηνότεροι από μία πλατφόρμα μάχης – για παράδειγμα μία φρεγάτα – και βρίσκοντας αναλογίες με την τακτική της Κίνας, που έχοντας να αντιμετωπίσουν τον αμερικανικό στόλο με τα αεροπλανοφόρα του, αντί να προχωρήσουν σε κοστοβόρες ναυπηγήσεις, έφτιαξαν χιλιάδες φθηνούς και θανατηφόρους πυραύλους κατά πλοίων.

Γιατί η Τουρκία ζητά αποστρατιωτικοποίηση

Να σημειωθεί πως ο λόγος που η Τουρκία θέτει την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών δεν είναι επειδή την ενδιαφέρουν οι στρατιώτες αλλά οι πύραυλοι, που μπορούν δυνητικά να πλήξουν στόχους στη ζώνη των μικρασιατικών ακτών. Κυρίως, όμως, την θέτει για να αποτρέψουν τη μετατροπή των νησιών σ’ αυτό που μπορούν να μετατραπούν: Σε μία αλυσίδα βάσεων πυραυλικών συστημάτων (εδάφους-εδάφους, εδάφους-αέρος και εδάφους-θαλάσσης), τα οποία θα αποτελούν την καλύτερη αποτροπή. Κι αυτό, επειδή θα μπορούν να ελέγξουν σε μεγάλο βαθμό το Αιγαίο σε αέρα και θάλασσα, αλλά και να πλήξουν με ακρίβεια ζωτικούς στόχους σε μεγάλο βάθος στη δυτική Τουρκία, αν όχι και ανατολικότερα.

Για αυτό και έχει σημασία ποιοι ακριβώς πύραυλοι θα καλύψουν τα νησιά. Πάντως η τεχνολογία έχει δώσει την δυνατότητα κατασκευής προηγμένων πυραύλων (ιπταμένων βομβών) με δυνατότητα μακρινού πλήγματος, χωρίς την αναγκαία χρήση πλωτής ή εναέριας πλατφόρμας-φορέα, όπως το αεροσκάφος. Αυτό και μόνο καθιστά αυτά τα όπλα ιδανικά ως όπλα αποτροπής, ιδίως αν προβλέπεται ευρεία χρήση τους.

Η τοποθέτηση τέτοιων συστημάτων σε νησιά του Αιγαίου μπορεί να μειώσει την ανάγκη για μεγαλύτερα βεληνεκή. Για παράδειγμα, η Λήμνος απέχει 230 χιλιόμετρα από την αεροπορική βάση Μπαλίκεσιρ της τουρκικής αεροπορίας. Η παραγωγή και τοποθέτηση πυραύλων, ειδικότερα τύπου κρουζ σε νησιά του Αιγαίου προσφέρει την δυνατότητα – σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης – άμεσης συντριπτικής ανταπόδοσης εναντίον στρατηγικών στόχων στο εσωτερικό της Τουρκίας, χωρίς την δυνατότητα ισοδύναμης ανταπόδοσης. Ο λόγος είναι απλός: Οι στρατηγικοί στόχοι στην τουρκική επικράτεια βρίσκονται στο δυτικό τμήμα της. Αντίθετα, οι στρατηγικοί στόχοι στην ελληνική επικράτεια, τους οποίους θα ήθελαν να πλήξουν οι Τούρκοι, βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Οι τουρκικές πολεμικές βιομηχανίες βρίσκονται στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης (π.χ. τα εργοστάσια της Bayrak), ενώ άλλες βρίσκονται στη Σακάρια (Otokar) στα περίχωρα της Άγκυρας (Roketsan). Οι μεγαλύτερες αεροπορικές βάσεις στη δυτική Τουρκία είναι στο Μπαλικεσίρ και στο Εσκισεχίρ. Οι κυριότερες ναυτικές βάσεις της Τουρκίας βρίσκονται στη Θάλασσα του Μαρμαρά και στα παράλια της Μικράς Ασίας. Όλες σχεδόν οι στρατηγικής σημασίας τουρκικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις βρίσκονται σε αποστάσεις έως 600 χλμ από τα νησιά του Αιγαίου, οι περισσότερες σε πολύ μικρότερες αποστάσεις.

Ποικιλία στο βεληνεκές

Τα πυραυλικά συστήματα που μπορούν να αναπτυχθούν μπορεί να ποικίλουν σε βεληνεκή για αντιμετώπιση διαφόρων απειλών. Επίσης, μπορεί να έχουν κινούμενες ή και σταθερές βάσεις. Τα περισσότερα υπό κατασκευή παγκοσμίως πυραυλικά συστήματα είναι εποχούμενα, ώστε να μπορούν να μετακινηθούν από και προς τα σημεία εκτόξευσης. Πολλά συστήματα έχουν ελαφρώς θωρακισμένα τμήματα, όπως την καμπίνα, για να παρέχουν προστασία από πιθανά πυρά αντι-πυροβολικού. Τα εποχούμενα συστήματα, εφόσον σχεδιάζονται εξ αρχής, ή τροποποιούνται προς τούτο, μπορεί και να τοποθετηθούν σε κοντέινερ τα οποία σύρουν ελκυστήρες και τράκτορες, ακόμη και πολιτικά οχήματα.

Τα κοντέινερ μπορεί να φέρουν πολιτική βαφή, επιγραφές και εμπορικές επωνυμίες, γεγονός που τα καθιστά δυσδιάκριτα στην εχθρική αναγνώριση. Αυτό βέβαια δεν μειώνει την ανάγκη των υπολοίπων οχημάτων μιας πυροβολαρχίας να μπορούν να συνδέονται με τους εκτοξευτές για την διεύρυνση των πυρών, την διοίκηση και τις επικοινωνίες. Η εκτόξευση από σταθερές θέσεις είναι ακόμη και σήμερα πάγια τακτική για τους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (ICBM). Οι πύραυλοι βρίσκονται σε υπόγεια βαριά θωρακισμένα σιλό με τεράστια καπάκια ώστε να αντέχουν σε οτιδήποτε εκτός από ένα άμεσο πυρηνικό πλήγμα.

Στην ελληνική περίπτωση δεν είναι ανάγκη να είναι τόσο ακριβά και περίπλοκα. Τα νησιά του Αιγαίου έχουν άφθονες έρημες εκτάσεις, αλλά και εγκαταλελειμμένα χωριά. Σ’ αυτά τα μέρη μπορούν να χτιστούν υπόγεια σιλό μικρών διαστάσεων, ή και να τοποθετηθούν σε εγκαταλελειμμένα και κατάλληλα τροποποιημένα κτίσματα. Αν μπορούσε η Ελλάδα να χτίσει με άκρα μυστικότητα τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά μεταξύ 1936-1940, μπορεί να κάνει πιο εύκολα κι αυτό. Χωρίς βέβαια να βλέπουμε εργάτες να βγάζουν “σέλφι” μπροστά στα έργα και να τα κοινοποιούν στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης!

Ποιοι πύραυλοι χρειάζονται

Η βέλτιστη λύση θα είναι μια μίξη διαφόρων ειδών πυραύλων με πολλαπλά βεληνεκή. Δηλαδή πύραυλοι με βεληνεκές 40-50 χλμ μπορούν να παρέχουν αμυντική κάλυψη των νησιών, ενώ πυροβολαρχίες πυραύλων μεγαλύτερου βεληνεκούς θα αποτελούν την δύναμη αποτροπής-κρούσης κατά τουρκικών στρατηγικών στόχων, αν και κάποιοι τουρκικοί στόχοι στρατηγικής σημασίας βρίσκονται εντός της εμβέλειας των πυραύλων με μικρότερα βεληνεκή. Ταυτόχρονα, βέβαια, άλλα πυραυλικά συστήματα θα προσφέρουν αντιαεροπορική κάλυψη.

Βεβαίως για να πληγούν στόχοι στο βάθος της τουρκικής ενδοχώρας απαιτούνται πυραυλικά συστήματα με βεληνεκή 600 χλμ και πάνω. Τέτοια συστήματα μπορούν να πλήξουν από τα νησιά του Αιγαίου στόχους μέχρι και την Άγκυρα. Αναγκαστικά τα συστήματα αυτά είναι αρκετά πιο ογκώδη και φθάνουν σε μήκος αρκετά μέτρα. Αν, όμως, χρησιμοποιηθούν νέες τεχνολογίες (υπερηχητικοί αυλοωθητές-scramjet, υπεραντοτικές επιφάνειες) οι διαστάσεις περιορίζονται σημαντικά, τουλάχιστον σε μήκος.

Οι αριθμοί που χρειάζονται εξαρτώνται από τους στόχους που επιδιώκουν δυνητικά να πλήξουν οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, καθώς και από την πιθανότητα κυκλικού σφάλματος (CEP), δηλαδή από την ενδεχόμενη απόκλιση του σημείου πρόσκρουσης του πυραύλου από τον στόχο. Το μέγεθος της απόκλισης αυξάνεται ή μειώνεται ανάλογα με τον τύπο κατεύθυνσης που διαθέτει το πυραυλικό σύστημα, πράγμα το οποίο εξαρτάται και από το κόστος.

Αβύθιστα πυραυλοφόρα

Ένα πλέγμα τέτοιων συστοιχιών μπορεί να εκτοξεύσει ένα καταστροφικό μπαράζ τουλάχιστον χιλίων βλημάτων, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό ποσοστό από τους στόχους να καταστραφούν ολοσχερώς ή να υποστούν εκτεταμένες ζημιές που θα τους καταστήσουν μη-λειτουργικoύς για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Μπορεί να ακούγεται ότι τέτοια πυραυλικά συστήματα σε ικανό αριθμό κοστίζουν ακριβά, αλλά ίσως δεν είναι όσο νομίζουμε. Όπως προαναφέραμε κοστίζουν φτηνότερα από μία πλατφόρμα μάχης. Όσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγή δε, τόσο μικρότερο είναι το κόστος ανά μονάδα. Επίσης, νέες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν μειώσει τα κόστη κατασκευής πυραύλων ή συστημάτων κρουζ, με το ακριβότερο κομμάτι να είναι το ηλεκτρονικό σύστημα που θα κατευθύνει τον πύραυλο στον στόχο.

Η μετατροπή των ελληνικών νησιών του Αιγαίου σε αβύθιστα πυραυλοφόρα, όπως παλαιότερα μιλούσαμε για αβύθιστα αεροπλανοφόρα, θα αλλάξει ριζικά τον συσχετισμό δυνάμεων στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Για την ακρίβεια, θα καθιστούσε απαγορευτική μία σύρραξη, επειδή το κόστος και για τις δύο χώρες θα ήταν εξαιρετικά υψηλό, πολλαπλάσιο από το όποιο επιδιωκόμενο κέρδος.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα λειτουργούσε πλήρως κι αποτελεσματικά η αποτροπή. Αποτροπή όχι μόνο για έναν γενικευμένο πόλεμο, αλλά και για την πρόκληση ηθελημένου θερμού επεισοδίου, αφού σε συνθήκες ισορροπίας δυνάμεων αυτό θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε πολεμική σύγκρουση. Με άλλα λόγια, η πυραυλική τεχνολογία επιτρέπει πλέον τα ελληνικά νησιά, από αδύναμοι κρίκοι της ελληνικής άμυνας που ήταν παραδοσιακά (όπως παραδέχτηκε στις δηλώσεις του ο ίδιος ο Δένδιας), να μετατραπούν σε στρατηγικό πλεονέκτημα.