Τελικά δουλεύει ή όχι το πυροβόλο του F-35;

Κάθε F-35A φέρει τετράκαννο πυροβόλο Gatling GAU-22/A, με ρυθμό 3.300 βολές ανά λεπτό, τοποθετημένο σε μια εσωτερική βάση, πάνω από την αριστερή εισαγωγή του κινητήρα του αεροσκάφους. Για να διατηρηθούν τα χαρακτηριστικά stealth του τζετ, οι κάννες του όπλου βρίσκονται πίσω από μια χωνευτή θυρίδα που ανοίγει όταν το όπλο πυροβολεί και κλείνει ξανά όταν σταματά τις ριπές.

 

Το GAU-22/A είναι ένα ελαφρύτερο παράγωγο του πεντάκαννου GAU-12/U που βρίσκεται στο AV-8B Harrier και στο πλέον αποσυρμένο AC-130U Spooky. Να σημειωθεί ότι όλα τα άλλα τακτικά αεροσκάφη που βρίσκονται στο στόλο των ΗΠΑ, εκτός από το A-10 και το προαναφερθέν Harrier, είναι οπλισμένα με εκδόσεις του εξάκαννου περιστροφικού πυροβόλου M61 Vulcan των 20 χιλιοστών. Το GAU-22/A στο F-35A τροφοδοτείται από γεμιστήρα, μέγιστης χωρητικότητας 180 φυσιγγίων. Δεδομένου του αποθέματος βλημάτων, το όπλο έχει λίγο περισσότερο από τρία δευτερόλεπτα συνολικό διαθέσιμο χρόνο βολής, κατά τη διάρκεια μιας μόνο πτήσης.

Οι παραλλαγές του JSF με την δυνατότητα σύντομης και κάθετης απογείωσης και προσγείωσης F-35B και F-35C για το Σώμα Πεζοναυτών και το Ναυτικό των ΗΠΑ, δεν διαθέτουν εσωτερικά πυροβόλα. Αυτές οι εκδόσεις μπορούν να οπλιστούν με φορέα GPU-9/A, που περιέχει ένα GAU-22/A και 220 φυσίγγια πυρομαχικών 25 mm, φορτωμένα στους κεντρικούς πυλώνες τους.

Βλήματα

Το τυπικό χρησιμοποιούμενο βλήμα για το GAU-22/A είναι το PGU-48/B, το αποκαλούμενο Frangible Armor Piercing (FAP) με πυρήνα βολφραμίου. Η βολίδα έχει σχεδιαστεί για να καταστρέφει στόχους μέσω της δύναμης πρόσκρουσης. Ο θρυμματιζόμενος πυρήνας διείσδυσης έχει σχεδιαστεί για να διασπάται και να μετατρέπεται σε “χαλάζι” από θανατηφόρα σκάγια μετά τη διείσδυση.

Η γερμανική Rheinmetall, η οποία κατασκευάζει το PGU-48/B, έχει διαφημίσει ότι το βλήμα είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για την εμπλοκή εχθρικών αεροσκαφών και τεθωρακισμένων οχημάτων στο έδαφος. Τα βλήματα δεν είναι φτηνά: Στοιχίζουν περίπου 131 δολάρια το ένα, που σημαίνει ότι ένας πλήρης ανεφοδιασμός F-35A στοιχίζει $ 23.580.

Συγκριτικά, τα τρέχοντα τυπικά εμπρηστικά φυσίγγια 20 χιλιοστών PGU-28A/B που διατρυπούν ημι-τεθωρακισμένα υψηλής εκρηκτικής ύλης κοστίζουν περίπου 34 δολάρια το καθένα. Έτσι, το τίμημα για να γεμίσει ο γεμιστήρας 511 βλημάτων για το πυροβόλο M61 Vulcan σε ένα F-16C Viper, είναι περίπου $17.000. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα ότι άλλοι τύποι πυρομαχικών 25 χλστ., όπως τύποι ΗΕ ή/και εμπρηστικοί, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν ήδη αναπτυχθεί για χρήση στο GAU-12/U, θα μπορούσαν να πιστοποιηθούν για χρήση στο GAU-22/A. Οι περιορισμοί που μπορεί να υπάρχουν στη χρήση υπαρχόντων και μελλοντικών τύπων πυρομαχικών πέρα από το PGU-48/B δεν είναι σαφείς.

Πάνω από 14 χρόνια στο “ψυγείο”

Αν και τα πυροβόλα εγκαταστάθηκαν εξαρχής στα F-35 παραγωγής, η πρώτη πραγματική δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν λειτουργικά ήρθε με την εισαγωγή του πακέτου λογισμικού Block 3F που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 2010. Οι δοκιμές του 2016 αποκάλυψαν ορισμένα ζητήματα που επηρεάζουν το F-35A με το εσωτερικά φερόμενο όπλο και τα F-35B/C με το ατρακτίδιο. Τα προβλήματα συνδέονταν με το σύμβολο της χρήσης όπλου αέρος-εδάφους που εμφανίζεται στους πιλότους, μέσω των οθονών που τοποθετούνται στο κράνος τους (HMD). Σε αντίθεση με πολλά μαχητικά αεροσκάφη, και οι τρεις εκδόσεις F-35 δεν διαθέτουν παραδοσιακό heads-up display (HUD) στο πιλοτήριο και αντ’ αυτού προβάλλουν τις ίδιες πληροφορίες, και πολλά άλλα, απευθείας στην οθόνη του κράνους του πιλότου.

Σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου του Διευθυντή Επιχειρησιακών Δοκιμών και Αξιολόγησης του Πενταγώνου (DOT&E) του 2017, τόσο οι πιλότοι σε δοκιμές ανάπτυξης, όσο και οι πιλότοι επιχειρησιακών δοκιμών, εξέφρασαν σε προκαταρκτικές δοκιμαστικές πτήσεις ότι το σύμβολο της χρήσης όπλου αέρος-εδάφους που εμφανίζεται στο κράνος είναι μη ασφαλές για την ολοκλήρωση των προγραμματισμένων δοκιμών, λόγω της δυσκολίας στην ανάγνωση βασικών πληροφοριών και της σταθερότητας του σκόπευτρου. Επίσης η έκθεση ανέφερε ότι είναι πολύ ασταθής η συμβολολογία του σκοπευτικού σε χρήση αέρος-αέρος.

«Η διόρθωση αυτών των ελλείψεων μπορεί να απαιτήσει αλλαγές στο λογισμικό συστημάτων αποστολής που ελέγχει τη συμβολολογία στο κράνος ή το λογισμικό ραντάρ, παρόλο που το πρόγραμμα κυκλοφόρησε πρόσφατα την τελική προγραμματισμένη έκδοση του λογισμικού δοκιμών πτήσης, Block 3FR6», προσθέτει η έκθεση. Η αμερικανική Πολεμική Αεροπορία είχε ενημερώσει ότι έφτασε στην αρχική επιχειρησιακή ικανότητα (IOC) με το F-35A το 2016.

Πρόβλημα με το κράνος

Μέχρι το 2020, είχαν γίνει αλλαγές στα πακέτα λογισμικού των F-35 για να βοηθήσουν στην επίλυση των προβλημάτων συμβολολογίας, αν και η DOT&E είπε ότι απαιτούνταν περισσότερες δοκιμές. Ωστόσο είχαν προκύψει πρόσθετα προβλήματα, ειδικά για την εσωτερική εγκατάσταση GAU-22/A στο F-35A. Επιθεωρήσεις στις βάσεις όπλου του F-35A είχαν αποκαλύψει σφάλματα ευθυγράμμισης, με αποτέλεσμα να εξεταστούν διορθώσεις των ευθυγραμμίσεων του όπλου. Με βάση τις δοκιμές όπλων F-35A μέχρι το 2021, η DOT&E θεωρούσε για την ακρίβεια του όπλου, όπως είχε εγκατασταθεί στο μαχητικό, ότι ήταν «απαράδεκτη». Επιπλέον, η κακή ευθυγράμμιση του όπλου προκαλούσε βλάβες στα F-35A κατά τη διάρκεια της βολής, λόγω καταπόνησης.

«Οι μονάδες που πετούσαν νεότερα αεροσκάφη F-35A ανακάλυψαν ρωγμές στις εξωτερικές επικαλύψεις του καλουπιού και στην αύλακα της διαμήκους δοκού, κοντά στο ρύγχος του όπλου, μετά την επιστροφή του αεροσκάφους από τις πτήσεις κατά τις οποίες χρησιμοποιήθηκε το όπλο», σύμφωνα με την έκθεση DOT&E που κυκλοφόρησε το 2020. «Λόγω της πρόσφατης ρωγμής κοντά στο στόμιο του όπλου σε νεότερα αεροσκάφη F-35A, η Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία έχει περιορίσει το όπλο για μαχητική χρήση μόνο για την παρτίδα παραγωγής εννέα αεροσκαφών».

Το πότε ακριβώς αντιμετωπίστηκαν αυτά τα ζητήματα και πότε το Γραφείο Κοινού Προγράμματος των F-35 διαπίστωσε ότι το όπλο ήταν τελικά “αποτελεσματικό”, δεν είναι απολύτως σαφές. Τα ζητήματα ρωγμών που σχετίζονται με τη χρήση του εσωτερικού όπλου του F-35A έχουν επανέλθει στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν φαίνεται να επηρεάζουν την ακρίβεια του όπλου.

Έπειτα από ρωγμές που παρατηρήθηκαν στο αντι-εκρηκτικό πάνελ μπροστά από το όπλο, το πρόγραμμα διεξάγει επαναλαμβανόμενες οπτικές επιθεωρήσεις για να διασφαλίσει ότι οι αυτές εν εξαπλώνονται, σύμφωνα με το Γραφείο Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (GAO) σε μια έκθεση του προς το Κογκρέσο, το 2022. Επίσης τόνισε ότι το πάνελ έχει αντικατασταθεί με νεότερο που έχει μεγαλύτερες οπές στερέωσης ως προσωρινή επισκευή που τελικώς ενσωματώθηκε σε αεροσκάφη παρτίδας 10 και ύστερα στην παραγωγή (εκκρεμεί η χρηματοδότηση της μετασκευής του στόλου).

Ρωγμών συνέχεια

Επίσης, παρατηρήθηκε σε αεροσκάφη που παραδόθηκαν νωρίτερα, ότι ορισμένα παρουσιάζουν και πάλι ρωγμές στην επανασχεδιασμένη περιοχή, δίπλα στο εσωτερικό πυροβόλο. Αυτές οι ρωγμές είναι αποτέλεσμα υψηλότερων πιέσεων, από αυτές για τις οποίες είχε σχεδιαστεί να αντέχει το αεροσκάφος κατά την βολή του όπλου. Το πρόγραμμα παρατήρησε τέτοιες ρωγμές σε αεροσκάφη της παρτίδας 13 και αναμένει ότι το ζήτημα θα επηρεάσει τα αεροσκάφη της παρτίδας 14 και της παρτίδας 15.  «Υπάρχει κίνδυνος η μη ανιχνεύσιμη ανάπτυξη ρωγμών να οδηγήσει σε ρήξη τμήματος του πάνελ, με δυνητική απορρόφηφη του υλικού από τον κινητήρα. Ωστόσο, το πρόγραμμα δεν έχει εντοπίσει υπολείμματα ξένων αντικειμένων από τα προβληματικά πάνελ», ανέφερε η έκθεση του GAO. Το πρόγραμμα διαχειρίζεται τον κίνδυνο, με επιθεωρήσεις μετά την πτήση.

Από τότε που εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα ζητήματα με το πυροβόλο του F-35A, απασχόλησαν την συζήτηση σχετικά με την ικανότητα αυτών των F-35 να αντικαταστήσουν αποτελεσματικά τα A-10. Το 2022, η DOT&E ολοκλήρωσε μια τελική έκθεση σχετικά με τις δοκιμές σύγκρισης του F-35A και του A-10C, που διεξήχθη μεταξύ 2018 και 2019 και η οποία περιλάμβανε αναφορά στην ανάγκη «επισκευής του όπλου των F-35A». Όπως έχουμε προηγουμένως αναφέρει, το πλήρες πλαίσιο αυτής της σύστασης παραμένει άγνωστο. Αυτή η συγκριτική δοκιμή ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενη από την αρχή και η έκθεση της DOT&E ουσιαστικά θάφτηκε.

Ακόμη και κάτω από τις βέλτιστες συνθήκες, το F-35A GAU-22/A με τα 180 βλήματά του δεν είναι σε καμία περίπτωση άμεσα συγκρίσιμο από άποψη δύναμης πυρός με αυτό που προσφέρει το θρυλικά ογκώδες πυροβόλο Avenger των 30 mm GAU-8/A και τα 1.174 βλήματα που μεταφέρει. Αλλά, η εγγύς αεροπορική υποστήριξη έχει πλέον μετατοπιστεί από τις βολές πυροβόλων σε εκείνη της καθοδήγησης πυρομαχικών ακριβείας. Ωστόσο, είναι ένα σημαντικό εργαλείο, που πρέπει να είναι διαθέσιμο όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Avenger είχε δημιουργήσει επίσης μια σειρά από σοβαρούς προβληματισμούς κατά την ανάπτυξη και την αρχική τοποθέτηση του στο Α-10.

Τι θα αντικαταστήσει το A-10

Η θέση της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας είναι ότι η ικανότητα του F-35A, καθώς και άλλων αεροσκαφών να αναλάβουν καθήκοντα εγγύς αεροπορικής υποστήριξης από το A-10, έγκειται περισσότερο σε μια αυξανόμενη εστίαση στη χρήση βομβών και πυραύλων με καθοδήγηση ακριβείας, αλλά και στην ευπάθεια του τελευταίου στις σύγχρονες αεράμυνες.

Οι υποστηρικτές του A-10 υποστηρίζουν ότι το αεροσκάφος παραμένει μοναδικά κατάλληλο για την εκτέλεση στενής αεροπορικής υποστήριξης και άλλων αποστολών που συχνά παραβλέπονται και ότι διάφορα βήματα θα μπορούσαν εύκολα να ληφθούν για τον μετριασμό διαφόρων επιχειρησιακών περιορισμών.

Ασφαλώς παραμένουν ερωτήματα σχετικά με τη συνολική χρησιμότητα του όπλου του F-35A, με λίγο πάνω από τρία δευτερόλεπτα συνολικού χρόνου βολής. Ειδικότερα, σε ένα σενάριο αέρος-εδάφους, το βλήμα PGU-48/B 25 mm παρουσιάζει πρόσθετους περιορισμούς σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα που μπορεί να προκαλέσει το όπλο σε σύγκριση με εκείνα που έχουν τη δυνατότητα να εκτοξεύουν ισχυρά εκρηκτικά ή/και εμπρηστικά πυρομαχικά. Ωστόσο, τα βλήματα των 25 χιλιοστών, ακόμη και αν είναι περιορισμένα σε ποσότητα, είναι πολύ πιο καταστροφικά εναντίον εναέριων και επίγειων στόχων από τα  παρόμοιου τύπου 20 χιλιοστών που βρίσκονται σε όλα τα άλλα αμερικανικής κατασκευής μαχητικά.

Σε μάχες αέρος-αέρος, τα F-35A της Πολεμικής Αεροπορίας αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τον stealth σχεδιασμό τους και άλλες προηγμένες δυνατότητές τους για να αποφύγουν να εμπλακούν σε αερομαχίες κοντινής εμβέλειας. Τούτου λεχθέντος, σε μια μελλοντική σύγκρουση (ειδικά μια σύγκρουση υψηλού επιπέδου) τέτοιου είδους εναέριες εμπλοκές μοιάζουν πιθανές. Συνολικά, μετά από χρόνια σημαντικών προβλημάτων, το όπλο του F-35A λειτουργεί τώρα τουλάχιστον σε κάποιο σχετικό βαθμό και δίνει στους πιλότους που πετούν F-35A την επιλογή “να αλλάξουν όπλα” εναντίον στόχων στον αέρα ή στο έδαφος.