Τι γνωρίζουμε για την ουκρανική επίθεση στο ρωσικό τάνκερ νότια της Κρήτης

Προηγουμένως, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είχε προειδοποιήσει ότι θα «αποκόψει την Ουκρανία από τη θάλασσα», ως απάντηση στην κλιμάκωση της εκστρατείας του Κιέβου κατά της ρωσικής εμπορικής ναυτιλίας. Μια πηγή από την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU), την κύρια υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Κιέβου, δήλωσε σε δυτικά ΜΜΕ ότι «μια νέα, άνευ προηγουμένου ειδική επιχείρηση» πραγματοποιήθηκε κατά του ρωσικού τάνκερ, «σε περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα» από το ουκρανικό έδαφος.

Ο στόχος ήταν το τάνκερ αργού πετρελαίου Qendil με σημαία Ομάν, άδειο κατά τη στιγμή της επίθεσης. Είχε αποπλεύσει από το ινδικό λιμάνι Jamnagar, όπου είχε εκφορτωθεί την 1η Δεκεμβρίου. «Κατά συνέπεια, αυτή η επίθεση δεν αποτελούσε καμία απειλή για την οικολογική κατάσταση στην περιοχή», ανέφερε η SBU.

Πριν από την εκφόρτωση, το τάνκερ είχε αναχωρήσει από το ρωσικό λιμάνι Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας στις 4 Νοεμβρίου, διαπλέοντας τον Βόσπορο και τη Μεσόγειο – και στη συνέχεια περνώντας από τη Διώρυγα του Σουέζ καθ’ οδόν προς την Ινδία. Το πλοίο ναυπηγήθηκε το 2006 και έχει χωρητικότητα 115.338 τόνων.

Περίεργη πορεία

Σύμφωνα με την Lloyd List Intelligence, η επίθεση πιθανότατα συνέβη όταν το τάνκερ κατευθυνόταν δυτικά στη Μεσόγειο, μεταξύ Μάλτας και Κρήτης, κάτι που το τοποθετεί περίπου 930 μίλια από την Ουκρανία. Σύμφωνα με τα δεδομένα του AIS, το πλοίο έκανε αναστροφή αμέσως πριν τα μεσάνυχτα και στη συνέχεια στράφηκε προς τα ανατολικά (για άγνωστους λόγους) αλλάζοντας τον προορισμό του, προς το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου.

Η SBU εξήγησε ότι τα εναέρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν ως μέρος μιας επιχείρησης «πολλών σταδίων» που διεξήχθη από δυνάμεις της Ειδικής Ομάδας “Άλφα”. Η ίδια ομάδα ήταν υπεύθυνη για την αεροπορική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην αεροπορική βάση Belbek, στην Κριμαία.

Η SBU διένειμε βίντεο που φέρεται να δείχνει την επίθεση στο δεξαμενόπλοιο. Στις εικόνες, φαίνονται πυρομαχικά να ρίχνονται στο κατάστρωμα από ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος τύπου εξακόπτερου, υποδεικνύοντας μια επίθεση μικρής εμβέλειας, με τα βομβαρδιστικά drones να έχουν πιθανώς εκτοξευθεί από κοντινό σκάφος. Η εκτόξευση αυτών των μη επανδρωμένων αεροσκαφών από μια γειτονική χώρα θα ήταν δυνατή, μόνο εάν ο στόχος ήταν περίπου έξι μίλια από την ακτή.

 

Η SBU ισχυρίζεται ότι το δεξαμενόπλοιο «υπέστη σοβαρές ζημιές και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προβλεπόμενο σκοπό του». Τα βίντεο υποδηλώνουν ότι προκλήθηκαν ζημιές στην υποδομή του άνω μέρους του δεξαμενόπλοιου, αν και δεν είναι σαφές πόσο σοβαρή ήταν αυτή.

Κομμάτι του σκιώδους στόλου το τάνκερ

«Η Ρωσία χρησιμοποίησε αυτό το δεξαμενόπλοιο για να παρακάμψει τις κυρώσεις και να κερδίσει χρήματα που πήγαν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας», πρόσθεσε η SBU στην ανακοίνωσή της. «Επομένως, από την άποψη του διεθνούς δικαίου και των νόμων και των εθίμων του πολέμου, αυτός είναι ένας απολύτως νόμιμος στόχος για την SBU. Ο εχθρός πρέπει να καταλάβει ότι η Ουκρανία δεν θα σταματήσει και θα το χτυπήσει οπουδήποτε στον κόσμο, όπου κι αν βρίσκεται».

Σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία ασφαλείας Vanguard δήλωσε ότι η επίθεση αντανακλούσε «μια έντονη επέκταση της χρήσης μη επανδρωμένων εναέριων συστημάτων από την Ουκρανία εναντίον θαλάσσιων περιουσιακών στοιχείων, που σχετίζονται με το δίκτυο εξαγωγής πετρελαίου της Ρωσίας, το οποίο έχει υποστεί κυρώσεις».

Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλαν κυρώσεις στο Qendil, καθώς θεωρείται μέρος του σκιώδους στόλου, δηλαδή τα σκάφη που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία (καθώς και από το Ιράν και τη Βενεζουέλα) για να αποφύγουν τις κυρώσεις, με παραπλανητικές πρακτικές. Αυτές περιλαμβάνουν αλλαγή σημαιών και πολύπλοκες αλυσίδες ιδιοκτησίας, συχνά χρησιμοποιώντας εικονικές εταιρείες.

Η συνέντευξη Πούτιν

Μπορεί να μην είναι σύμπτωση ότι η επίθεση έλαβε χώρα την ημέρα της ετήσιας συνέντευξης Τύπου του Πούτιν στο τέλος του έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής, ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα απαντήσει στις πρόσφατες ουκρανικές επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια του σκιώδους στόλου. Από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, η Ρωσία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον σκιώδη στόλο, που εκτιμάται ότι αριθμεί περισσότερα από 1.000 πλοία, για να παρακάμψει τις κυρώσεις και να εξάγει αργό πετρέλαιο, αποφέροντας τα απαραίτητα έσοδα.

Ο Πούτιν στην συνέντευξη δήλωσε ότι η Ρωσία «σίγουρα θα απαντήσει» στην εκστρατεία της Ουκρανίας κατά του σκιώδους στόλου της. «Τελικά, αυτό δεν θα οδηγήσει στο αναμενόμενο αποτέλεσμα», είπε. «Δεν θα διαταράξει κανέναν εφοδιασμό, αλλά θα δημιουργήσει μόνο πρόσθετες απειλές», πρόσθεσε ο Πούτιν. Μερικές ώρες μετά, ακολούθησαν ρωσικά πλήγματα στην Οδησσό.

Η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να στοχεύσει ρωσικά-“σκιώδη” δεξαμενόπλοια στη Μαύρη Θάλασσα. Η Ουκρανία πραγματοποίησε τρεις επιθέσεις σε πετρελαιοφόρα που συνδέονται με τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα στα τέλη Νοεμβρίου και στις αρχές Δεκεμβρίου. Αυτή η εκστρατεία έχει προκαλέσει μια αντίστοιχη απάντηση από τη Ρωσία, χρησιμοποιώντας ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος τύπου Shahed.

Πρώτη επίθεση πέραν της Μαύρης Θάλασσας

Ωστόσο, η πρώτη επιβεβαιωμένη ουκρανική επίθεση σε ένα πλοίο που συνδέεται με τη Ρωσία τόσο μακριά από το θέατρο της Μαύρης Θάλασσας είναι μια σημαντική εξέλιξη. Είναι πολύ πιθανό ότι ο μυστικός πόλεμος κατά των πλοίων που διεξάγεται μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, να παρείχε ένα πρότυπο για αυτήν την επίθεση.

Η δυνατότητα χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών μικρής εμβέλειας για την επιχείρηση επιθέσεων στη Μεσόγειο υποδηλώνει ότι τα πλοία θα μπορούσαν να απειλούνται αλλού στα ευρωπαϊκά ύδατα, ή ακόμα και πέρα από αυτά. Πέρα από αυτό, θα μπορούσαμε να δούμε την Ουκρανία να αρχίζει να χρησιμοποιεί συστήματα μεγαλύτερης εμβέλειας, συμπεριλαμβανομένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών μονής κατεύθυνσης εξοπλισμένων με τερματικούς σταθμούς Starlink, στο μέλλον.

Ανεξάρτητα από αυτό, αυτή η εξέλιξη, όχι μόνο ενδεχομένως να δυσχεράνει την εξαγωγή πετρελαίου από τη Ρωσία, αλλά να σημαίνει ότι άλλες εμπορικές ναυτιλίες θα πρέπει να γνωρίζουν τους αυξανόμενους κινδύνους –  και ενδεχομένως να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της ασφαλείας τους, κάτι που συνεπάγεται περαιτέρω κόστος.

Αν και η επίθεση στο Qendil αποτελεί την πρώτη αυτού είδους στη Μεσόγειο, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μια περαιτέρω γεωγραφική επέκταση της εκστρατείας του Κιέβου, κατά του ρωσικού σκιώδους στόλου.