Το τριγωνικό παιχνίδι ΗΠΑ-Γαλλίας-Ιταλίας για τις ελληνικές φρεγάτες

Συνοπτικά, αρχικά ήταν το θέμα της αποδέσμευσης των πυραύλων «πέραν του οπτικού ορίζοντα» (BVR: Beyond Visual Range) τύπου Meteor και οι μη θετικές εντυπώσεις που προκλήθηκαν από τον χειρισμό του Έλληνα υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια. Η αλλαγή του σκηνικού μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και η πίεση που ασκεί η εξέλιξη αυτή στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, βρίσκονται πίσω από τις γαλλικές ανησυχίες περί ενδεχόμενης πρόκλησης σοβαρών αναταράξεων στις διμερείς σχέσεις.

Εκεί φαίνεται να αποδίδεται από το Παρίσι η φερόμενη ως «υπερεκτίμηση» των γαλλικών δυνατοτήτων να μπλοκαριστεί η αποδέσμευση των πυραύλων στην Τουρκία. Αν και αυτό αποτελεί μισή αλήθεια. Η πραγματικότητα είναι, όπως πάντα, κάπου στη μέση. Το σωστό ερώτημα που θα όφειλε να τεθεί, είναι το αν η εμφατική άρνηση του Παρισιού να συναινέσει στην αποδέσμευση των Meteor, θα ήταν ενέργεια συμβατή με το γαλλικό εθνικό συμφέρον (γεωπολιτικό, εμπορικό, βιομηχανικό κ.λπ.).

Το δεύτερο θέμα είναι πλέον η ιταλική παρέμβαση σε έναν προνομιακό για τους Γάλλους χώρο, μετά τη συμφωνία για τις φρεγάτες FDI-HN. Τον χώρο των ελληνικών ναυτικών εξοπλισμών. Η πρόταση για την απόκτηση σε χαμηλή τιμή δύο μεταχειρισμένων φρεγατών τύπου “Carlo Bergamini” (ιταλικές FREMM), προφανώς αποτελεί αυταπόδεικτα, μια εξέλιξη δυνητικά και ουσιαστικά απειλητική για τα γαλλικά συμφέροντα.

Αυτονόητα λοιπόν, η επίσκεψη Λεκορνί έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, εν όψει μάλιστα και της ομιλίας του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, όπου αναμένεται να αναφερθεί στις προτεραιότητες της κυβέρνησης στον εξοπλιστικό τομέα, παρόλο που αυτές θα εκτείνονται σε βάθος δεκαετίας και πλέον. Είναι λογικό, η γαλλική αγωνία να αφορά κυρίως στην τέταρτη FDI-HN, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι οι διαβουλεύσεις σε τεχνοκρατικό επίπεδο έχουν ολοκληρωθεί. Οπότε αυτό που εκκρεμεί είναι η διάθεση των πιστώσεων, οι τελικές πολιτικές αποφάσεις και οι ανακοινώσεις.

Η Μελόνι και οι ΗΠΑ

Θεωρητικά, η ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό της τέταρτης FDI-HN, πέραν από την κάλυψη των αναγκών του Πολεμικού Ναυτικού, θα είχε ισχυρή συμβολική σημασία, κάτι σαν αντιστάθμισμα των εντυπώσεων που προκάλεσε η δημοσιοποίηση της ιταλικής πρότασης για τις δύο Bergamini. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι εάν δεν μπει υπογραφή και δεν εκταμιευθεί και πληρωθεί προκαταβολή, στην Ελλάδα η εμπειρία δείχνει πως τίποτα δεν έχει τελειώσει! Πέντε αποφάσεις ΚΥΣΕΑ και μονογραφή συμφωνίας για τα Eurofighter, δεν μεταφράστηκε σε προμήθεια!

Η ελληνική πλευρά που υπερτονίζει τον «γεωπολιτικό χειρισμό» των εξοπλιστικών προγραμμάτων, θα πρέπει να έχει υπολογίσει με ακρίβεια την εν λόγω διάσταση της ιταλικής πρότασης. Αναφέρεται πως ρόλο έχουν παίξει οι σχέσεις ανάμεσα στην Τζόρτζια Μελόνι και τον Κυρ. Μητσοτάκη. Ωστόσο, προσωπικές σχέσεις υπάρχουν μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού και του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν. Άρα, το ζήτημα όμως είναι βαθύτερο.

Η Μελόνι θεωρείται εκ των πολιτικών συμμάχων του νέου Αμερικανού προέδρου στην Ευρώπη, ενώ αντίθετα, οι σχέσεις ΗΠΑ-Γαλλίας δεν διάγουν την καλύτερή τους φάση. Αντιθέτως, το επίπεδο της επικοινωνίας έχει «διανθιστεί» με ευθείες προσβολές που δεν συνηθίζονται μεταξύ συμμάχων. Η κατάσταση αυτή αναιρεί στην πράξη την εικόνα, ότι οι Αμερικανοί θα αναζητήσουν στο Παρίσι έναν ισχυρό και με βούληση εταίρο που θα ασχοληθεί ενεργά με τη μεσογειακή ασφάλεια, αφαιρώντας σημαντικό βάρος από το US Navy.

Ο σκεπτικισμός αναλυτών για την προοπτική κοινής ευρωπαϊκής άμυνας είναι εύλογος και μόνο εάν κανείς εξετάσει παραμέτρους των αμυντικών σχέσεων ανάμεσα στο Παρίσι και τη Ρώμη. Με ό,τι μπορεί αυτό να συνεπάγεται για τις επιθυμίες της Αθήνας, που συχνά πυκνά μπερδεύει το ευκταίο με το εφικτό…

Γαλλία και Ιταλία, παρόλο που εμφανίζονται συνεργαζόμενες στην περίφημη «ευρωκορβέτα», το μέλλον της δεν αναμένεται να ξεκαθαρίσει σύντομα. Προς το παρόν, οι δυο χώρες διαγκωνίζονται για την εξασφάλιση επιρροής και αγορών, ενώ έχουν και σημαντικές διαφωνίες σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως για παράδειγμα απέναντι στην Τουρκία. Στον δε τομέα του ανταγωνισμού στις διεθνείς αγορές, θα πρέπει να τονιστεί και η «συγγένεια» μεταξύ των Bergamini και των Constellation, που μέχρι πρόσφατα βρισκόντουσαν στο επίκεντρο των εξαγγελιών του Έλληνα ΥΠΑΜ.

Ο ανταγωνισμός Γαλλίας-Ιταλίας

Ο βιομηχανικός ανταγωνισμός των δυο χωρών θα μπορούσε να έχει επηρεάσει τη στάση των Γάλλων και στο ζήτημα των Meteor! Διότι εάν εμφανίζονταν «κάθετοι» υπέρ της απαγόρευσης αποδέσμευσης, πέραν της δυσαρέσκεια δικών τους εταίρων σε κοινοπραξίες της αμυντικής βιομηχανίας, η στάση τους θα ετύγχανε της δέουσας αξιοποίησης και από ιταλικής πλευράς! Είτε αυτό θα αφορούσε στο ζήτημα της Λιβύης, είτε στην Αφρική, είτε ακόμα και στην απευθείας σχέση Ρώμης-Άγκυρας. Δηλαδή, ευθεία γαλλική εναντίωση, θεωρητικά θα ενίσχυε το κίνητρο των Τούρκων να μην αντιδράσουν ισχυρά στον εξοπλισμό του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με ιταλικές μονάδες επιφανείας, για λόγους αντεκδίκησης…

Καταληκτικά, ιδιαίτερα σε εποχές μεγάλης γεωπολιτικής ρευστότητας, οι εξοπλιστικές αποφάσεις έχουν σημαντικές συνέπειες. Οι υπολογισμοί της ελληνικής πλευράς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, παρόλο που βασικός γνώμονας των αποφάσεων πρέπει να είναι ο επανεξοπλισμός του Πολεμικού Ναυτικού με όσο το δυνατόν πιο σύγχρονες μονάδες επιφανείας στον συντομότερο χρόνο.

Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τον στόλο επιφανείας. Διότι εάν κανείς κρίνει από τα ελληνικά σχέδια για τον αντίστοιχο υποβρυχιακό στόλο, αυτά μάλλον προδίδουν πεποίθηση των κρατούντων ότι «χρόνος υπάρχει»… Με τα σημερινά δεδομένα, ουσιαστικές εξελίξεις θα υπάρξουν αφού περάσει μια δεκαετία. Τότε όμως πολλά θα έχουν αλλάξει, μεταξύ των οποίων και οι κυβερνήτες της χώρας.

Σε συνεργασία με το defencepoint