Συρία: Το μέτωπο του νέου Ψυχρού Πολέμου

Γράφει ο Yury Barmin

Πρόσφατα ΗΠΑ και σύμμαχοι εξαπέλυσαν επιθέσεις στην Συρία ως απάντηση σε φερόμενη χημική επίθεση. Οι επιθέσεις προκάλεσαν την αίσθηση ότι επίκεινται τεκτονικές αλλαγές στην αμερικανική πολιτική στην Συρία ενώ η Ρωσία φοβήθηκε πως η μέχρι τώρα ανεξέλεγκτη επιρροή της στο πεδίο τελειώσει.

Το αποτέλεσμα των επιθέσεων ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας σε τρεις ύποπτες χημικές εγκαταστάσεις ήταν περιορισμένο και δύσκολα θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για μελλοντική χρήση χημικών από τον Άσαντ. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο πρόεδρος Τραμπ φοβήθηκε κλιμάκωση με τη Ρωσία. Πριν λίγο καιρό αμερικανικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ στη Ντείρ αλ Ζορ σκοτώνοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, δεκάδες Ρώσους μισθοφόρους. Χρειάστηκαν πολλές ημέρες στη Μόσχα για να παραδεχτεί συμβάν ενώ δεν προχώρησε σε καμία απάντηση.

Αν και οι επιθέσεις της 14ης Απριλίου είχαν περιορισμένα αποτελέσματα στο έδαφος πράγματι, συμβολικά έστω, προκάλεσαν τη ρώσικη κυριαρχία στην Συρία και έτσι μετέτρεψαν την σύγκρουση σε σύγκρουση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ Γκουτέρες αναφώνησε: «Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι εδώ και εκδικείται».

Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών δείχνουν πράγματι ότι ο πόλεμος στην Συρία εξελίσσεται σε μια ψυχροπολεμικού τύπου σύγκρουση. Όπως και στον Ψυχρό Πόλεμο τον 20ο αιώνα και σήμερα η διπλωματική επαφή μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας έχει περιοριστεί στην αποφυγή άμεσης στρατιωτικής αντιπαράθεσης. Υπ’ αυτή την έννοια αντί οι διμερείς σχέσεις να καθορίζονται από τους διπλωμάτες καθορίζονται κυρίως από τους στρατιωτικούς.

Στρατιωτικοί και διπλωματία

Το γεγονός ότι οι επιθέσεις της 14ης Απριλίου δεν είχαν καθοριστικά στρατιωτικά αποτελέσματα κατά του Άσαντ ή των ιρανικών δυνάμεων δεν πρέπει να προκαλεί κατάπληξη αν ειδωθεί υπό το ψυχροπολεμικό πρίσμα. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο οι εντάσεις δημιουργούντο γρήγορα και εκτονώνονταν με τον ίδιο τρόπο. Η κρίση των πυραύλων της Κούβας, είναι καλό παράδειγμα. Εντός 13 ημερών η ρητορική κλιμακώθηκε σε απειλές για προληπτικό πλήγμα, οι στρατιωτικές δυνάμεις όλων ήταν σε συναγερμό, αλλά σύντομα υπήρξε αποκλιμάκωση, όπως και σε άλλες περιπτώσεις.

Στην Συρία, σήμερα, οι στρατιωτικοί και των δύο πλευρών κινούνται προσεκτικά παρά τις απειλές εκατέρωθεν. Αυτό που βλέπουμε στην Συρία είναι η διαφοροποίηση της πολιτικής και στρατιωτικής διάστασης στη χάραξη πολιτικής, με τους διπλωμάτες να απειλούν και τους στρατιωτικούς να ακολουθούν τον ρεαλισμό. Η πολιτική εχθρότητα έχει δημιουργήσει κενό στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας το οποίο εν μέρει καλύπτουν οι στρατιωτικοί. Μέσω αυτών υπάρχει ο μόνος λειτουργικός δίαυλος επικοινωνίας προς αποφυγή σύγκρουσης.

Νέο μέτωπο αντιπαράθεσης Δύσης και Ρωσίας

Το γεγονός που καθιστά τη νέα κρίση εκρηκτική έχει να κάνει με τη διπλωματική αντιπαράθεση των δύο πλευρών και αλλού εκτός Συρίας. Αυτό φάνηκε και από την συμμετοχή Βρετανών και Γάλλων στις επιθέσεις που δεν έγιναν για τα χημικά.
Η ένταση μεταξύ Βρετανίας και Ρωσίας κλιμακώθηκε τελευταία λόγω της δηλητηρίασης του πρώην διπλού πράκτορα Σκριπάλ και της κόρης του. Η απέλαση διπλωματών αποτέλεσε το απόγειο της κλιμάκωσης. Οι γαλλορωσικές σχέσεις επίσης είναι διαταραγμένες. Ο Μακρόν είδε ρωσική εμπλοκή στις γαλλικές εκλογές του 2017.

Από την πλευρά του Κρεμλίνου δε Γαλλία και Βρετανία εμπλέκονται όλο και περισσότερο στην Συρία μεταφέροντας εκεί την σύγκρουσή τους με τη Ρωσία. Η ιδέα είναι η εκτόνωση της έντασης εκεί και η αποσυμπίεση στην Ευρώπη. Για τη Ρωσία η αυξανόμενη επιρροή του ΝΑΤΟ κατά μήκος των συνόρων της ήταν η βασική της έννοια και όταν ήταν ΕΣΣΔ, στον Ψυχρό Πόλεμο.

Συρία – όπως η ψυχροπολεμική Γερμανία

Μόσχα και Ουάσινγκτον ανακαλύπτουν ότι η Συρία είναι το πλέον βολικό μέρος για να πλήξουν η μεν τη δε. Ούτε ο Τραμπ, ούτε ο Πούτιν θέλουν τερματισμό της εμπλοκής. Όμως μετά την ήττα του ΙΚ η εκστρατεία κατά του τρόμου δεν παρέχει πολιτικά οφέλη όπως προηγουμένως.

Ρωσία και ΗΠΑ αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική επίλυση του συριακού δεν θα είναι τόσο ένδοξη όσο η νίκη κατά του ΙΚ. Με την αντιτρομοκρατική ρητορική εξαντλούμενη η Συρία καθίσταται όμηρος της αντιπαλότητας των μεγάλων δυνάμεων. Οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να αναζητούν την υπεραπόδοση της επένδυσης τους στην συριακή κρίση και θα συνεχίσουν να μάχονται διπλωματικά εκεί.

Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι η Συρία είναι το αντίστοιχο της ψυχροπολεμικής Γερμανίας. Οι δύο δυνάμεις και οι σύμμαχοί τους προσπαθούν να θέσουν νέους ψυχροπολεμικούς κανόνες και νέες κόκκινες γραμμές.

Υπ’ αυτή την έννοια η διπλωματική σύγκρουση ΗΠΑ και Ρωσίας δεν θα έχει ευτυχές πέρας για την Συρία και τους κατοίκους της. Όπως και στον Ψυχρό Πόλεμο, υπάρχουν πόλεμοι διά αντιπροσώπων, αγνοούνται τα διακιώματα αυτοδιάθεσης λαών και δεν επιτρέπεται στους κατοίκους της Συρίας διαλέξουν τις τύχες τους.

Πηγή: Aljazeera