Δύο εναλλακτικές στο Ναυτικό για τις φρεγάτες

Γράφει ο Μιχαήλ Βασιλείου

Η επιλογή των ολλανδικών φρεγατών “M” τύπου Karel Doorman ως ενδιάμεση λύση για το Πολεμικό Ναυτικό και η προοπτική σχετικά ταχείας απόκτησης και των δύο του βελγικού Ναυτικού, εάν τελικά προχωρήσει, ανοίγει τον δρόμο για την επίλυση των πολλαπλών προβλημάτων του Κλάδου, συνεπεία της ανερμάτιστης, μη πολιτικής, των ελληνικών κυβερνήσεων την τελευταία 15ετία. Ξεκινώντας από εκεί που κατέληξε το άρθρο παρουσίασης της εξέλιξης με τις “M”, θα επιχειρήσουμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι του προγράμματος του Πολεμικού Ναυτικού για την ανανέωση του Στόλου…

Στις προτάσεις για ενδιάμεση λύση των επίδοξων μνηστήρων του προγράμματος των φρεγατών, υπήρχαν και άκρως αξιόλογες επιχειρησιακά προτάσεις που περιλάμβαναν την «ταχεία ναυπήγηση» ολοκαίνουργιων πλοίων μικρότερου εκτοπίσματος (κορβετών), η απόκτηση των οποίων υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν ευχής έργον για το Πολεμικό Ναυτικό.

Ας μην ξεχνάμε ότι όχι στο τόσο μακρινό παρελθόν, γινόταν συζήτηση για πλοία μεγέθους… «κορβετοφρεγάτας», δηλαδή υπερεξοπλισμένων πλοίων όχι πολύ μεγάλου εκτοπίσματος. Αυτό ήταν απότοκο της προτεραιότητας για την άμυνα του Αιγαίου. Είναι δεδομένο όμως, ότι η νέα πραγματικότητα της Ανατολικής Μεσογείου επιβάλλει στο Πολεμικό Ναυτικό τη διατήρηση δύο στόλων για τα δυο διαφορετικά από γεωγραφικής απόψεως θέατρα επιχειρήσεων, στα οποία πρέπει να προσαρμοστεί.

Ωστόσο, η παραμέληση του Στόλου επί 15ετία, έχει δημιουργήσει συνθήκες έκτακτης ανάγκης και δεν αφήνει κανένα περιθώριο πέραν της απόλυτης αναπλήρωσης καθεμιάς εκ των MEKO 200 που θα αποχωρεί για να υποστεί εκσυγχρονισμό. Σε περίπτωση που καταφέρει η Ελλάδα με λελογισμένο κόστος 200-220 εκατ. ευρώ και αποκτήσει το συντομότερο και τα τέσσερα Karel Doorman, τα δυο ολλανδικά και τα δυο βελγικά, ίσως ο σχεδιασμός να ανοίγει δρόμο για εναλλακτικές. Εάν βέβαια ενδιαφέρεται κανείς και οι αποφάσεις δεν έχουν ήδη ληφθεί.

Εάν η Ελλάδα δρούσε ορθολογικά θα είχε επιλύσει το πρόβλημα της αναβάθμισης των MEKO 200 το αργότερο πριν μια δεκαετία. Αυτό όμως δεν αναιρεί την ανάγκη για ναυπηγήσεις νέων πλοίων μεγέθους κορβέτας με ισχυρό οπλισμό με κλάσμα του κόστους μιας φρεγάτας. Η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα, ειδικά στη σημερινή συγκυρία που η συνολική μαχητική ισχύς έχει απόλυτη προτεραιότητα, λόγω του ρεαλιστικού και άμεσου χαρακτήρα της απειλής.

Το έργο το έχουμε ξαναδεί, αλλά ξεχάστηκε…

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί κανένας παρά να σκεφτεί τις αναλογίες με την εποχή που η Ελλάδα επέλεξε τις γερμανικές MEKO 200. Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ελήφθη η απόφαση. Το θέμα είναι ότι οι Έλληνες ναύαρχοι είχαν εκφράσει ξεκάθαρη επιθυμία να αποκτήσουν αυτό που θα αποκτήσουμε σήμερα ως ενδιάμεση λύση! Τις ολλανδικές Karel Doorman τις οποίες θεωρούσαν με διαφορά τα καλύτερα πλοία για να επιλύσουν το ελληνικό αμυντικό πρόβλημα στον τομέα της θαλάσσιας ισχύος!

Αναρωτιέται λοιπόν κανείς εύλογα, για ποιον λόγο η χώρα αποκτά το πλοίο που επιθυμούσε το Πολεμικό Ναυτικό, όταν οι κύριοι χρήστες το αποσύρουν από την ενεργό υπηρεσία… Και πάλι ικανοποιημένοι είμαστε. Διότι και τώρα όλα δείχνουν ότι γεωπολιτικοί λόγοι που κάποτε επέβαλαν τη γερμανική επιλογή, σήμερα θα οδηγήσουν στην επιλογή της αμερικανικής φρεγάτας MMSC. Αυτά είναι τα μηνύματα που εκπέμπει η ελληνική κυβέρνηση, έστω και συγκεκαλυμμένα.

Το πρόβλημα είναι ότι ενώ στην περίπτωση των MEKO 200, αποδείχθηκαν πλοία που στάθηκαν αξιοπρεπέστατα και «έβγαλαν τα λεφτά τους», στην περίπτωση των αμερικανικών MMSC της Lockheed Martin, οι… προγνώσεις δεν είναι και τόσο αισιόδοξες. Δεν είναι πλοίο έστω στην τριάδα μιας υποτιθέμενης “short list”, όπου η στάθμιση του γεωπολιτικού παράγοντα θα νομιμοποιήσει την επιλογή τους.

Αυτό προκύπτει από το ρεπορτάζ και έχουμε την υποχρέωση να το καταγράψουμε είτε αρέσει είτε όχι. Οπότε το ρίσκο που αναλαμβάνει η χώρα είναι πολύ μεγαλύτερο. Κι αν το επιχείρημα είναι το ξεμπέρδεμα του «κουβαριού» με τα ναυπηγεία, άλλο αποτέλεσμα εγκλημάτων της πολιτικής ηγεσίας της χώρας επί τρεις και πλέον δεκαετίες, το αντεπιχείρημα είναι ότι το Πολεμικό Ναυτικό σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να πέσει θύμα αυτής της προτεραιότητας.

Θα πρέπει να κατανοήσουμε επιτέλους ότι εάν δεν είμαστε ικανοί να διαχειριστούμε τα ναυπηγεία και τα οδηγούμε συνεχώς στη χρεοκοπία, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να αναδεικνύεται πολιτική προτεραιότητα πως θα τα ξεφορτωθούμε με «τυρί» ένα ναυπηγικό πρόγραμμα, λύση δεν θα βρεθεί. Αυτό είναι ένα σενάριο που έχει παιχτεί στο παρελθόν και έχει αποτύχει παταγωδώς.

Οι δυο εναλλακτικές για όποιον ενδιαφέρεται

Συνυπολογίζοντας λοιπόν το πρόβλημα των ναυπηγείων μαζί με αυτό της ανάγκης για άμεση ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Πολεμικού Ναυτικού που πάντα εκτιμούσε απεριόριστα την ικανότητα των Ολλανδών να φτιάχνουν ισχυρότατα και αξιόπλοα πολεμικά πλοία, κάνουμε τις ακόλουθες σκέψεις…

Πρώτον, έχουμε ως δεδομένο ότι οποιοσδήποτε άλλος προμηθευτής θα απαλλαγεί από την υποχρέωση προσφοράς «ενδιάμεσης λύσης». Υπήρχε κι ένα κονδύλι της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ γι’ αυτό τον σκοπό. Εάν λοιπόν υποτεθεί ότι η Ελλάδα αποκτά τις τέσσερις Karel Doorman που θα δώσουν «ανάσα» 10-15 ετών στο Πολεμικό Ναυτικό, μήπως θα έπρεπε να εξεταστεί η σύνδεση του προγράμματος αναβάθμισης των MEKO 200 με τις ολλανδικές φρεγάτες και όχι με την απόκτηση νέων;

Σε τελική ανάλυση για 10-15 χρόνια θα αξιοποιηθούν επιχειρησιακά πριν ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την αντικατάσταση και των Karel Doorman και των MEKO 200! Το δε επιχείρημα της ομοιοτυπίας ουσιαστικά δεν υφίσταται, καθώς πάλι θα έχουμε οχτώ κύριες μονάδες επιφανείας απολύτως διαλειτουργικές και μάλιστα σε χρόνο ταχύτερο από την ολοκλήρωση του ναυπηγικού προγράμματος! Η ιδιότητα της Ολλανδίας ως κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ και η εμπειρία στον ναυπηγικό τομέα, θα μπορούσε να στρώσει το έδαφος και για εμπλοκή των Αμερικανών με τρόπο που θα εξηγηθεί στη συνέχεια.