Το διπλό μήνυμα Ερντογάν προς την ΕΕ

Γράφει ο Κώστας Ράπτης –

Συγκεκριμένες αποφάσεις σε ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης Τουρκίας-Ε.Ε. ή η κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, δεν ελήφθησαν και ούτε μπορούσαν να ληφθούν. Η “Συνάντηση Ηγετών”, όπως αποκλήθηκε, των επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στη Βάρνα αποτέλεσε περισσότερο μια αφορμή για να θερμομετρηθούν τα εκατέρωθεν αισθήματα και να επιβεβαιωθεί ότι το κανάλι επικοινωνίας των δύο πλευρών παραμένει ανοικτό – μολονότι αυτό μεταφέρει μηνύματα ολοένα και μεγαλύτερης αμηχανίας.

Σύμφωνα με την όλη λογική της ευρωτουρκικής σχέσης, η συνάντηση διοργανώθηκε πρωτίστως διότι κανείς δεν τολμούσε να ακυρώσει – και, εφόσον διοργανώθηκε, όφειλε και να “επιτύχει”. Με το μέτρο των μύδρων που εξαπολύει επί σχεδόν καθημερινής βάσεως ο Ταγίπ Ερντογάν εναντίον της Δύσης, η επιτυχία μπορεί να θεωρηθεί και μεγάλη – διότι ο Τούρκος ηγέτης φόρεσε το διαλλακτικό του πρόσωπο έχοντας μάλιστα εκ των προτέρων υποστηρίξει δημοσίως ότι η Τουρκία δεν εγκαταλείπει τις ευρωενταξιακές της φιλοδοξίες.

Το μήνυμα του Ερντογάν ήταν διπλό: αφενός ότι η Τουρκία κατέχει τέτοια γεωγραφική θέση και γεωπολιτική σημασία που η ΕΕ δεν μπορεί να την προσπεράσει, ιδίως αν προσβλέπει σε παγκόσμιο ρόλο. Και αφετέρου, ότι οι υπερβάσεις που αποδίδονται στο καθεστώς του έχουν να κάνουν με τον “αγώνα κατά της τρομοκρατίας” (άρα διαπράττονται προς το συμφέρον και των Ευρωπαίων) και οι σχετικές καταγγελίες θα πρέπει να σταματήσουν. Πλήρης δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει, υποστήριξε ο Τούρκος πρόεδρος, χωρίς πλήρη ήττα της τρομοκρατίας.

Από εκεί και πέρα, η τουρκική πλευρά διεκδικεί ό,τι θεωρεί ότι της αναλογεί: την “ισχυρή υποστήριξη” (αντί για τις “άδικες κριτικές”) της Ε.Ε. σε ευαίσθητα θέματα όπως η μάχη κατά της τρομοκρατίας, την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μέσα από “έμπρακτα βήματα”, όπως η κατάργηση της βίζας και η επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης κ.ο.κ. Για δε το Κυπριακό, ο Ταγίπ Ερντογάν τόνισε, σε εξίσου χαμηλούς τόνους καίτοι άκαμπτος επί της ουσίας, ότι η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου είναι “σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο”.

Οι Ευρωπαίοι συνομιλητές του Τούρκου ηγέτη είχαν, κατά τα φαινόμενα, προχωρήσει σε κατανομή ρόλων. Έτσι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εμφανίστηκε να διατυπώνει ανησυχίες για την κατάσταση των πολιτικών ελευθεριών στην χώρα του Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και για τη σύλληψη Ευρωπαίων πολιτών (εν οίς και οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί), να επικρίνει τις απειλές της Τουρκίας έναντι των γειτόνων της και να εκφράζει ισχυρή στήριξη στην Κυπριακή Δημοκρατία, ως προς το δικαίωμά της να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της. Από την άλλη πλευρά, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προτίμησε τους περισσότερο θετικούς τόνους, ως προς τη “στρατηγική σχέση” την οποία θέλει να οικοδομήσει η Ε.Ε. με τν Τουρκία, αλλά και τις φιλικές παροτρύνσεις για ταχεία επίλυση του θέματος των δύο Ελλήνων στρατιωτικών.

Όλα αυτά σε αποτύπωση της ιδιόμορφης αλληλεξάρτησης των δύο πλευρών, καθώς η μεν Ε.Ε. έχει ανάγκη από την τουρκική συνεργασία στους τομείς της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και ιδίως της μετανάστευσης, η δε Τουρκία προσβλέπει στη διατήρηση ενός θετικού κλίματος σχετικά με την ευάλωτη οικονομία της, έχοντας πάντα κατά νου ότι οι Ευρωπαίοι συνομιλητές της αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των εξαγωγών της και τα δύο τρίτα των ξένων άμεσων επενδύσεων στην επικράτειά της.

Πηγή: Capital.gr