Η σχέση του Ανδρέα Παπανδρέου με τον Στρατό: Μια απόρρητη θετική αποτίμηση της CIA, το 1983

Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης  –

Το Απρίλιο του 1983 η αμερικανική μυστική υπηρεσία CΙΑ  συνέταξε μια απόρρητη έκθεση με τίτλο «Greece: Papandreou and the Military». Στην έκθεση αυτή φαίνεται η εκτίμηση των Αμερικανών για τις ικανότητες του Ανδρέα Παπανδρέου ως Πρωθυπουργού, Υπουργού Άμυνας και ως ηγέτη που γνώριζε πώς να αντιμετωπίσει  την Τουρκία. Ήταν ο μοναδικός πολιτικός από την εποχή του Περικλή στον οποίον οι Έλληνες πάντα αναφέρονταν μόνο με το μικρό του όνομα και αναμφίβολα θα τον θυμούνται για την μεγάλη ευφυΐα και τις τεράστιες ηγετικές πολιτικές ικανότητές του.

Στα τελευταία 100 χρόνια της ιστορίας μας, ένα μέρος του λαού μας μίσησε τους δυο μεγαλύτερους άνδρες αυτής της εποχής, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο τελευταίος, μάλιστα, κατηγορήθηκε ότι ήταν και πράκτορας των Ηνωμένων Πολιτειών. Η έκθεση είναι πολυσέλιδη, και έτσι η μετάφραση που ακολουθεί αφορά μόνο ένα τμήμα της και κυρίως την αξιολόγηση για τη σχέση του  Ανδρέα Παπανδρέου με το στρατό ενάμισυ χρόνο μετά την ανάληψη της εξουσίας.

Διαβάστε τι έλεγαν οι Αμερικανοί, πριν 35 χρόνια για τον υποτιθέμενο πράκτορά τους: «Η εκλογή του ηγέτη των σοσιαλιστών Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργού τον Οκτώβριο του 1981 αποτέλεσε πηγή βαθιάς ανησυχίας για το ελληνικό σώμα των αξιωματικών, το οποίο είναι πολιτικά συντηρητικό, αφοσιωμένο στη Δύση και κληρονόμος μιας μακράς παράδοσης πολιτικής επέμβασης. Έχοντας επίγνωση των ανησυχιών του στρατού, ο Παπανδρέου ως πρωθυπουργός έχει δώσει υψηλή προτεραιότητα στο να καθησυχάσει τους αξιωματικούς ότι δεν είναι ένας απερίσκεπτος ιδεολόγος, αλλά ένας ρεαλιστής που θα ενεργήσει σθεναρά για τα ελληνικά συμφέροντα.

Πιστεύουμε ότι η επίδοσή του μέχρι στιγμής έχει αφήσει την πλειοψηφία των  αξιωματικών του στρατεύματος ικανοποιημένους στα στρατόπεδα, θεραπεύοντας μια φήμη που είχε πληγεί άσχημα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του 1967-74,  ανοικοδομώντας τις αμυντικές δυνατότητες και  εστιάζοντας την προσοχή στην θεωρούμενη τουρκική απειλή Ο Παπανδρέου, μετά την εκλογή του, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο της άμυνας και διόρισε έναν πρώην αξιωματικό με εξαιρετική φήμη (εννοούν τον Αντώνη Δροσογιάννη) ως έναν από τους αναπληρωτές υπουργούς Άμυνας – κινήσεις σχεδιασμένες τόσο για να μετριάσουν τις στρατιωτικές ευαισθησίες όσο και για να  στείλουν ένα προειδοποιητικό μήνυμα κατά της  «πολιτικής δραστηριότητας» στις τάξεις των αξιωματικών.

Σε γενικές γραμμές, έχει σεβαστεί τα κανονικά πρότυπα συνταξιοδότησης και προαγωγών και έχει επιλέξει επαγγελματίες με πολλά προσόντα για τις κορυφαίες στρατιωτικές θέσεις. Επιπλέον, ο Παπανδρέου διατήρησε υψηλές και αυξημένες αμοιβές και επιδόματα για τους αξιωματικούς και το στρατιωτικό προσωπικό, στέλνοντας έτσι σημαντικά μηνύματα προς τους  στρατιωτικούς, που μερικές φορές  είχαν κινηθεί εναντίον της κυβέρνησης εν μέρει για οικονομικούς λόγους. Το πιο σημαντικό είναι ότι, κατά την κρίση μας, η πλειοψηφία των  αξιωματικών που υπηρετούν, έχουν ανακουφισθεί από τον χειρισμό της εξωτερικής πολιτικής από τον Παπανδρέου μέχρι στιγμής. Πιστεύουμε ότι ο στρατός θα ανεχτεί τη σκληρή του τακτική έναντι του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών με την ελπίδα ότι θα κερδίσει πρόσθετη βοήθεια, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές οι τακτικές δεν σηματοδοτούν αποχώρηση από το ΝΑΤΟ ή διακοπή  των διμερών αμυντικών σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

ΚΕΝΟ ………………………………..

Παρά την έντονη προσήλωσή τους στη Δύση, πολλοί στρατιωτικοί εξακολουθούν να τρέφουν μια μεγάλη δυσαρέσκεια προς το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αποτυχία τους να σταματήσουν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Εν ολίγοις, ο στρατός είναι πάνω από όλα έντονα εθνικιστικός και η φιλοδυτική του στάση  δεν τον εμπόδισε να υποστηρίξει μια σκληρή στάση στις τρέχουσες συνομιλίες για τις βάσεις με τις ΗΠΑ. Επιπλέον, το κάλεσμα του Παπανδρέου για εγγυήσεις ασφαλείας της Δυτικής Συμμαχίας κατά της Τουρκίας και υπέρ της ισορροπίας δυνάμεων στο Αιγαίο αντικατοπτρίζει, κατά την κρίση μας, τις ανησυχίες της πλειοψηφίας των στρατιωτικών, οι οποίοι από το 1974 θεωρούν την Τουρκία ως την πρωταρχική απειλή για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Οι απόψεις του Παπανδρέου, των πολιτικών και των στρατιωτικών συγκλίνουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στο τουρκικό ζήτημα από ό, τι σε οποιοδήποτε άλλο ζήτημα .

ΚΕΝΟ ……………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

Τελικά, η «αποπολιτικοποίηση» του στρατού θα εξαρτηθεί, κατά την άποψή μας, από το πολιτικό περιβάλλον εντός της ίδιας της Ελλάδας – την ανάπτυξη ισχυρών δημοκρατικών θεσμών, τη δέσμευση τόσο των πολιτικών όσο και των στρατιωτικών ηγετών να εργαστούν εντός του συστήματος και μια γενική πεποίθηση στη αμεροληψία της πολιτικής διαδικασίας. Παρόλο που παραμένουν πολλά προβλήματα, το ελληνικό πολιτικό σύστημα φαίνεται ότι εξελίσσεται σταδιακά προς ένα πρότυπο που μοιάζει περισσότερο με τους δυτικοευρωπαϊκούς κανόνες . Αυτή η τάση, εάν συνεχιστεί μακροπρόθεσμα, θα αποτελέσει την πιο σίγουρη εγγύηση ενάντια στην πραιτοριανή πολιτική που επικρατούσε  στο παρελθόν.

ΚΕΝΟ ……………………

Η νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου στις εθνικές εκλογές, πριν από 18 μήνες, προκάλεσε ανησυχία μεταξύ των Ελλήνων αξιωματικών, οι περισσότεροι από τους οποίους πιθανότατα ήλπιζαν στην επανεκλογή του συντηρητικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας. Ο στρατός -που έχει μακρά παράδοση να παρεμβαίνει στην πολιτική – ανησυχούσε από καιρό για την αυξανόμενη δημοτικότητα του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) του Παπανδρέου και η πύρινη προεκλογική ρητορική του πρωθυπουργού χρησίμευσε μόνο για να αυξήσει τις ανησυχίες του.

Ο Παπανδρέου και ο στρατός φαίνεται να έχουν καταφέρει ένα modus vivendi στους μήνες που μεσολάβησαν. Πιστεύουμε ότι οι επιδόσεις του πρωθυπουργού με την ανάληψη της εξουσίας  τείνει να απαλύνει τους φόβους των στρατιωτικών, αν και πολλοί στο σώμα αξιωματικών θα συνεχίσουν να παραμένουν ανήσυχοι με τον Παπανδρέου και τους μακροπρόθεσμους στόχους του.» Στην συνέχεια  γίνεται μια ιστορική αναδρομή από την επανάσταση στο Γουδί το 1909 μέχρι την εκλογή του Ανδρέα Παπανδρέου το 1981, αναφορές  σε πολιτικούς από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μέχρι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και μια εκτενής ανάλυση της χουντικής περιόδου και με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για τους δικτάτορες. Συγκεκριμένα αναφέρουν:

«Η αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών κατέληξε στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Για να εξουδετερώσουν μια εκλογική νίκη από τον φιλελεύθερο πολιτικό Γεώργο Παπανδρέου, πατέρα του Ανδρέα, περίπου 20 μεσαίου βαθμού αξιωματικοί του στρατού ανέλαβαν τον έλεγχο της κυβέρνησης. Οι εμπλεκόμενοι συνταγματάρχες ισχυρίστηκαν ότι η δράση τους ήταν απαραίτητη για να «σώσουν το έθνος» από το χάος και τον κομμουνισμό…… Οι συνταγματάρχες διενήργησαν μια εκτεταμένη εκκαθάριση των στρατιωτικών και πολιτικών αντιπάλων τους, απομακρύνοντας όχι μόνο εκείνους που υποπτεύονταν ότι εμφορούνταν από φιλελεύθερες ή αριστερές αντιλήψεις αλλά και εκείνους που χαρακτηρίζονταν ως βασιλικοί. Περίπου 600 αξιωματικοί απολύθηκαν και αποστρατεύτηκαν στο πρώτο έτος μετά την κατάληψη της εξουσίας. Αφίσα του ΠΑΣΟΚ με τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Κατά τη διάρκεια της επταετίας ,που παρέμειναν στην εξουσία, οι συνταγματάρχες κατηγορήθηκαν ότι χρησιμοποιούσαν βασανιστήρια και άλλες μορφές βίας κατά των  πολιτικών αντιπάλους τους με επακόλουθο  οι ίδιοι, αλλά και οι στρατιωτικοί εν γένει να αποκτήσουν μια καταπιεστική εικόνα  στα μάτια πολλών Ελλήνων. Οι προσπάθειες φιλελευθεροποίησης  ήρθαν πολύ αργά και το καθεστώς έγινε στόχος λαϊκής αντίθεσης.

• Τον Ιούλιο του 1974 η χούντα στήριξε ένα ανεπιτυχές πραξικόπημα στην Κύπρο που προκάλεσε την τουρκική εισβολή στο νησί. Στρατιωτικά η Αθήνα δεν ήταν εξοπλισμένη να ανταποκριθεί στην τουρκική κίνηση-επτά χρόνια νομής της πολιτικής εξουσίας είχαν διαβρώσει την ετοιμότητα και τον επαγγελματισμό του στρατού. Μία ομάδα αξιωματικών στη βόρεια Ελλάδα αρνήθηκε να εκτελέσει τις εντολές της χούντας για επιστράτευση ζητώντας, αντ’ αυτού, την παραίτηση των ηγετών της και την αντικατάστασή τους από πολιτικούς.» (έμφαση δική μου).

Στη συνέχεια η έκθεση αναφέρεται στην περίοδο της Κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Γεωργίου Ράλλη και επανέρχεται στον Ανδρέα Παπανδρέου. Προκαλούν εντύπωση τα σχόλια τους που δεν είναι καθόλου κολακευτικά για τους αξιωματικούς των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων την περίοδο από το 1950 μέχρι το 1974:

Η προσέγγιση του Παπανδρέου

«Ο Παπανδρέου άρχισε να μετριάζει τη ριζοσπαστική του ρητορική και να προσεταιρίζεται κεντρώα στοιχεία και στο εκλογικό σώμα και το στρατό ήδη από το 1977 – μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές στις οποίες οι Σοσιαλιστές έγιναν το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Παπανδρέου έδειξε έντονη ευαισθησία στα πρακτικά ζητήματα που επηρεάζουν το σώμα αξιωματικών και που, εν μέρει, είχαν προκαλέσει προηγούμενες στρατιωτικές επεμβάσεις.

Πολλές από οι υποσχέσεις του για στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, ειδικά όσον αφορά αμοιβές και τα επιδόματα, σχεδιάστηκαν για να είναι ελκυστικές στους αξιωματικούς. Επιπλέον, οι έντονα  εθνικιστές στρατιωτικοί βρήκαν την στάση του κατά των  διαπραγματεύσεων με την Τουρκία συμβατή με τις δικές του απόψεις. Ωστόσο, τα αιτήματα του Παπανδρέου για την “αποχουντοποίηση» των ενόπλων δυνάμεων, την αποχώρηση από το ΝΑΤΟ και την απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων συνέχισε να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες στο σώμα αξιωματικών.

Από την εκλογή του, ο Παπανδρέου κινήθηκε γρήγορα για να μετριάσει τις ανησυχίες εντός του στρατού. Ανέλαβε το πόστο του υπουργού Άμυνας και σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου αφιερώνει αρκετό χρόνο απευθυνόμενος σε στρατιωτικούς και  παρακολουθώντας στρατιωτικές εκδηλώσεις. Περιβάλλεται από τους πολύ σεβαστούς στρατιωτικούς συμβούλους οι οποίοι, ως επί το πλείστον, είναι απολιτικοί. Επιβεβαίωσε επίσης την πρόθεσή του να διατηρήσει υψηλές τις αμυντικές δαπάνες και εφάρμοσε την υπόσχεσή του να αυξήσει τις αμοιβές και τα επιδόματα, αν και αυτό έχει προσθέσει σημαντικά στον ήδη υπερφορτωμένο προϋπολογισμό.

Τα κύρια θέματα

Οι περισσότεροι αξιωματικοί πιθανότατα θα δώσουν στον Παπανδρέου μια μεικτή βαθμολογία για την  απόδοσή του μέχρι τώρα. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύει κανείς ότι το σώμα αξιωματικών εγκρίνει ορισμένες από τις αποφάσεις του Παπανδρέου, ιδιαίτερα αυτές που αποσκοπούν να αυξήσουν τα στρατιωτικά επιδόματα και να υιοθετήσουν μια σκληρή γραμμή με την Τουρκία.

Ταυτόχρονα ανέχεται – και πιθανώς θα συνεχίσει να ανέχεται – την τακτική του πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις για τις αμερικανικές βάσεις και τις σχέσεις της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ, αρκεί οι ενέργειές του να μην βλάψουν σημαντικά τις σχέσεις ασφάλειας με τη Δύση. Ωστόσο, σχετικά με ζητήματα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σύνθεση και τον προσανατολισμό του στρατού, πιστεύουμε ότι το σώμα των αξιωματικών θα συνεχίσει να είναι καχύποπτο και ανήσυχο – ειδικά αν αντιληφθεί αυξανόμενη αριστερή επιρροή στις ένοπλες δυνάμεις.

Μέχρι στιγμής, ο Παπανδρέου έχει παραμείνει εντός των ορίων αποδεκτής δράσης που έχουν καθορισθεί σιωπηρά από το στρατό ………………… Πιστεύουμε, ωστόσο, ότι ο στρατός θα συνεχίσει να παρακολουθεί πιο στενά τις επιδόσεις του Παπανδρέου από εκείνες των άμεσων προκατόχων του. Οι αναφορές της Πρεσβείας ……  δείχνουν ότι οι περισσότεροι αξιωματικοί παραμένουν αβέβαιοι για τους απώτερους στόχους του Πρωθυπουργού.

Προαγωγές  και Συντάξεις

…………………………………..

Ορισμένοι επικριτές του καθεστώτος Παπανδρέου έχουν ενοχληθεί για τον μεγάλο αριθμό αλλαγών στις ανώτερες βαθμίδες των ενόπλων δυνάμεων από τότε που οι Σοσιαλιστές ήρθαν στην εξουσία. Ως εκ τούτου, κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι κάνει αλλαγές προσωπικού στις ένοπλες δυναμεις βάσει πολιτικών και όχι επαγγελματικών κριτηρίων. Πράγματι, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Παπανδρέου αντικατέστησε όλους τους αρχηγούς των Επιτελείων. Επίσης, την περσινή χρονιά, αποστράτευσε περίπου 131 συνταγματάρχες  που αποτελούσαν το ένα τέταρτο έως το ένα τρίτο του συνόλου του στρατού ξηράς…. ………………………….. Σύμφωνα με το ελληνικό σύστημα, ωστόσο, ένα υψηλό επίπεδο αλλαγών είναι φυσιολογικό. Η μετριοπαθής συντηρητική εφημερίδα της αντιπολίτευσης «Καθημερινή», μία από τις πιο αξιόπιστες ελληνικές εφημερίδες, ανέφερε ότι οι αλλαγές του προσωπικού πέρυσι ήταν «εντυπωσιακή»

Το Σώμα των Αξιωματικών: Συνέχεια και Αλλαγή

Πολυετείς επεμβάσεις στην πολιτική, η κληρονομιά της περιόδου της Χούντας και οι μεταρρυθμίσεις της εποχής του Καραμανλή συνέβαλαν στο σύνθετο χαρακτήρα του Σώματος Αξιωματικών που κληρονόμησε ο Παπανδρέου. Οι αξιωματικοί τους οποίους πρέπει να χειρισθεί αποτελούν μια σημαντική κοινωνικοπολιτική ομάδα συμφερόντων – που μοιράζεται την συντηρητική άποψη για τον κόσμο, κοινό κοινωνικό υπόβαθρο και συλλογικά επαγγελματικά συμφέροντα. Η επιλεκτική στρατολόγηση και η ιστορία έχουν καλλιεργήσει συντηρητικές απόψεις. Φρανσουά Μιτεράν, Ανδρέας Παπανδρέου και Μάργκαρετ Θάτσερ. Φωτογραφία εφημερίδα ΕΘΝΟΣ Πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί που υπηρετούν σήμερα, μεγάλωσαν κατά τη διάρκεια της εποχής του Μεταξά και πολέμησαν κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου Πολέμου.

Κατά την περίοδο από το 1950 ως το 1974, αξιωματικοί με φιλελεύθερες ή αριστερές συμπάθειες συστηματικά αποκλείσθηκαν, από το στρατό και έμειναν έξω από τις στρατιωτικές σχολές. Παρά την απομάκρυνσή  πολλών πρώην υποστηρικτών της Χούντας, ο Καραμανλής δεν άλλαξε θεμελιωδώς το σύστημα προσλήψεων και δεν άλλαξε τη συντηρητική όψη των ενόπλων δυνάμεων. Μέχρι σήμερα η στρατιωτική εκπαίδευση καλλιεργεί έντονα αντικομουνιστικά συναισθήματα, μια μόνιμη δυσπιστία προς την αριστερά και μία επιφυλακτικότητα προς τους πολιτικούς. Η κοινωνική σύνθεση του σώματος των αξιωματικών συμβάλλει επίσης στη συντηρητική πολιτική και κοινωνική στάση του στρατού. Από τις αρχές του αιώνα, η στρατιωτική σταδιοδρομία έχει προσελκύσει κυρίως νεαρούς άνδρες από αγροτικές περιοχές και μικρές πόλεις.

Σύμφωνα με ακαδημαϊκές μελέτες από τις αρχές έως στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ένα μεγάλο ποσοστό σπουδαστών των στρατιωτικών σχολών – οι περισσότεροι από τους οποίους κατά πάσα πιθανότητα, είναι τώρα αξιωματικοί του Στρατού, προέρχονται από τις φτωχότερες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Μακεδονία και η Πελοπόννησος. Οι πατέρες των περισσότερων είναι αγρότες ή έμποροι. Οι μοναδικές εξαιρέσεις είναι αξιωματικοί του ναυτικού, περίπου τα δύο τρίτα των οποίων προέρχονται από αστικές, μεσαίες και ανώτερης τάξης οικογένειες. Το κοινωνικό προφίλ των νέων σε αυτές τις σχολές και στα τρία όπλα, σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, είχε αλλάξει ελάχιστα από τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Αντίθετα, η πολιτική ελίτ προέρχεται κυρίως από το αστικό, μορφωμένο και ανώτερο μεσαίο στρώμα της κοινωνίας.

Αυτή η απόκλιση στο κοινωνικό υπόβαθρο έχει διευρυνθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες και συνέβαλε στην ένταση μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών. Οι αξιωματικοί τείνουν να χαρακτηρίζουν την αποστολή τους με σχεδόν ιερούς όρους, μια τάση την οποία συχνά εκμεταλλεύονται οι πολιτικοί,  όταν επιδιώκουν να διεγείρουν το εθνικό συναίσθημα. Ο ίδιος ο Παπανδρέου, σε διάφορες ομιλίες του, αναφέρθηκε στον αξιωματικό όχι μόνο ως απλό πολίτη αλλά ως πολίτη επιφορτισμένο με ένα ιερό σκοπό.

Στο παρελθόν, οι αξιωματικοί ερμήνευσαν μερικές φορές πολυ ευρέως την εντολή τους να προστατεύσουν την εθνική ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας. Οι εικαζόμενες εσωτερικές απειλές από την πολιτική αριστερά, η οποία συχνά κατηγορήθηκε για την «ηθική και κοινωνική παρακμή» της χώρας χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει στρατιωτικές επεμβάσεις. Στην πραγματικότητα, πάντως, διαφωνίες σχετικά με οικονομικά θέματα είχαν μεγαλύτερη σημασία. Από το 1974, μια ορισμένη αμφισημία χαρακτήρισε τις αντιλήψεις του στρατού για το ρόλο του, τη στάση του απέναντι σέ πολιτικές κυβέρνησεις και τις σχέσεις του με τους δυτικούς συμμάχους.

Το ελληνικό εκλογικό σώμα έχει υποστεί βαθμιαία μετατόπιση προς τα αριστερά και, μολονότι το σώμα αξιωματικών διατηρεί το συντηρητικό του χαρακτήρα, πιστεύομε  επίσης, ότι έχει επηρεαστεί από την μεταβολή των πολιτικών και κοινωνικών ρευμάτων. Το δυτικοευρωπαϊκό πρότυπο του επαγγελματία στρατιωτικού έχει αρχίσει σταδιακά να επικαλύπτει τις πιο γραφικές εικόνες στρατιωτικών αρετών και ιδανικών, που είχαν διαμορφώσει οι ίδιοι. Μια σταθερή προσήλωση προς τη Δύση έχει μετριαστεί  από την αντίληψη ότι υφίσταται μια κλίση του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών υπέρ της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια. Τέλος, και πιο σημαντικό από όλα, είναι ότι ο στρατός προσπαθεί να ανακάμψει  από την αρνητική εικόνα που απέκτησε κατά την διάρκεια της περιόδου 1967-1974.

……………………………

……………………………

……………………………

Ο Παπανδρέου προσπάθησε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του στρατού εισάγοντας ένα πακέτο παροχών που, αν και μετριοπαθές, έχει σίγουρα ενισχύσει το ηθικό τους, ενώ παράλληλα βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης τόσο των αξιωματικών όσο και των κληρωτών. Η κυβέρνηση καθιέρωσε στις αρχές του προηγούμενου έτους τα στεγαστικά επιδόματα των αξιωματικών το περασμένο έτος, που κυμαίνονται από $50 έως $170 το μήνα, με τριμηνιαίες αναπροσαρμογές κόστους ζωής, ανάλογα με το την οικογενειακή κατάσταση, τον βαθμό και τα έτη υπηρεσίας.

Από τότε που ήρθε στην εξουσία, ο Παπανδρέου έπρεπε να εξισορροπήσει τις απαιτήσεις της αριστεράς για «εκδημοκρατισμό» των ενόπλων δυνάμεων με τις σιωπηρές πιέσεις  από το σώμα των αξιωματικών για διατήρηση της συντηρητικής του ταυτότητας. Οι ενέργειες του πρωθυπουργού, μέχρι στιγμής, δείχνουν ότι θα ακολουθήσει μια βαθμιαία, αργή προσέγγιση – ιδιαίτερα στο ευαίσθητο ζήτημα των προσλήψεων στις ένοπλες  δυνάμεις. ……………………………

……………………………

Η κυβέρνηση Παπανδρέου άρχισε να εφαρμόζει αλλαγές σε αυτές τις διαδικασίες, οι οποίες θα άνοιγαν τις στρατιωτικές ακαδημίες σε μια πιο πολιτικά διαφοροποιημένη ομάδα υποψηφίων αξιωματικών.

………………………………

………………………………

Μια κοινοβουλευτική τροπολογία που ψηφίσθηκε  τον περασμένο Σεπτέμβριο αυξάνει το μέγεθος των εισαγόμενων τάξεων. Τέκνα αξιωματικών και στρατιωτών κληρωτών, που σκοτώθηκαν στη γραμμή του καθήκοντος και παιδιά και αδελφοί των ανάπηρων βετεράνων του πολέμου εισάγονται τώρα με βάση την υψηλή βαθμολογική επίδοση του λυκείου, αντί για εισαγωγικές  εξετάσεις. Ο τύπος  αναφέρει ότι η  έρευνα για δραστηριότητες του παρελθόντος δεν θα χρησιμοποιείται πλέον για τους υποψηφίους των στρατιωτικών  ακαδημιών.

…………………………………………

…………………………………………

Με βάση τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί μέχρι σήμερα, είναι σαφές οτι  ο Παπανδρέου θέλει να ανοίξει τις στρατιωτικές ακαδημίες στα μέλη του κόμματός του, αλλά ταυτόχρονα να αποκλείσει τους Κομμουνιστές, διότι  είναι οι σφοδρότεροι εσωτερικοί αντίπαλοί του, αλλά και για να αποφύγει την αρνητική αντίδραση της δεξιάς παράταξης……

Προτεραιότητες άμυνας

Όπως οι κυβερνήσεις του Καραμανλή και του Ράλλη, η κυβέρνηση Παπανδρέου συνεχίζει να δίνει έμφαση στις αμυντικές δαπάνες για να διατηρήσει την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο, την επέκταση της κρατικής πολεμικής  βιομηχανίας, που συμπεριλάμβανε συμφωνίες αδειοδότησης και συμπαραγωγής με ξένες εταιρείες, αυξημένη αυτάρκεια σε ανταλλακτικά και διαφοροποίηση των πηγών όπλων. Τον περασμένο χρόνο, …………….. οι αμυντικές δαπάνες ήταν περίπου 21% του συνολικού προϋπολογισμού της Ελλάδας και σχεδόν 7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), σημαντικά υψηλότερο από την περίοδο πού ήταν στην αρχή της δεκαετίας  1970.

……………………………………..

Ωστόσο, το αμυντικό βάρος έχει γίνει, σταδιακά, πιο δυσβάστακτο λόγω του βραδύτερου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης, υψηλότερου πληθωρισμού και μεγαλύτερων ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών τα τελευταία δύο με τρία χρόνια. Αν και οι αμυντικές δαπάνες έχουν επιβαρύνει τον προϋπολογισμό και έχουν αφαιρέσει κεφάλαια από την χρηματοδότηση  κοινωνικών προγραμμάτων, ο Παπανδρέου έχει υποσχεθεί στο στρατό ότι δεν θα μειώσει τις αμυντικές δαπάνες.

Δεδομένων των εντάσεων με την Τουρκία, ο λαός υποστηρίζει αυτήν την πολιτική. Όπως και οι διαδοχικές κυβερνήσεις από το 1974, η κυβέρνηση του Παπανδρέου θέλει να αναπτύξει μια εγχώρια αμυντική βιομηχανία ώστε να εξοικονομήσει, μακροπρόθεσμα, συνάλλαγμα και να μειώσει την εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η κυβέρνηση ελπίζει επίσης να διαφοροποιήσει τις πηγές όπλων της Ελλάδας και από τις αρχές του περασμένου χρόνου έχει αξιολογήσει και συζητά τις πιθανές συμφωνίες αμυντικής βιομηχανικής συνεργασίας και τις αγορές εξοπλισμού.

……………………………………………

Μια αναφορά, από πηγές της αμερικανικής πρεσβείας, αναφέρει ότι ο στρατός είναι ικανοποιημένος με τον αμυντικό προϋπολογισμό της κυβέρνησης και υποστηρίζει την έμφαση που δίνει στην εγχώρια βιομηχανία όπλων. Είναι, ωστόσο, πιο διφορούμενοι εκφράζοντας αμφιβολίες για την προσπάθεια διαφοροποίησης των πηγών προμηθειών. Από τη μία πλευρά, οι αξιωματικοί έχουν εκφράσει την προτίμηση τους στο αμερικανικό πολεμικό υλικό και ανησυχούν ότι η διαφοροποίηση θα δημιουργήσει πρόβλημα στους τομείς της συντήρησης και υλικοτεχνικής υποστήριξης.

Σχέσεις με την Τουρκία

Κατά την κρίση μας, ο Παπανδρέου με τη σκληρή πολιτική του προς την Τουρκία και το Αιγαίο, που διαφέρει περισσότερο ως προς τον τόνο παρά στην ουσία απο τους προκατόχους του, έχει αγγίξει μια ευαίσθητη χορδή των αξιωματικών. Από την τουρκική εισβολή της Κύπρου το 1974, ο στρατός ενθάρρυνε μια σκληρή στάση στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, μια στάση που διαθέτει λαική υποστήριξη και, όπως  αντανακλάται στα δημοσιεύματα   του Τύπου, βλέπει την Τουρκία ως μια ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη με σχέδια κατά της ελληνικής επικράτειας.

Η στρατιωτική ανησυχία για την τουρκική απειλή αντικατοπτρίστηκε στα μετά το1974 αμυντικό πρόγραμμα το οποίο έδωσε έμφαση στον επανεξοπλισμό και εκσυγχρονισμό της Πολεμικής Αεροπορίας και του Ναυτικού. Οι Ελληνικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί στη Θράκη και στο Αιγαίο για να αντιμετωπίσουν πιθανή τουρκική απειλή και έχουν ενισχύσει την οχυρώση  των νησιών κοντά στην τουρκική ακτή σε απάντηση της σύστασης ενός τουρκικού στρατού του “Αιγαίου”. Οι φόβοι των Ελλήνων προέρχονται κυρίως από αυτό που η Αθήνα θεωρεί ως Τουρκικές προσπάθειες, τα τελευταία οκτώ χρόνια, για να επαναπροσδιοριστεί το “status quo” στο Αιγαίο.

Οι διαφορές επικεντρώνονται στα δικαιώματα της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, στον ορισμό των χωρικών υδάτων, το εύρος του εναέριου χώρου,  την στρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών, καθώς και στις αρμοδιότητες διοίκησης και  ελέγχου του ΝΑΤΟ Με την απόσυρση της Ελλάδας από τη στρατιωτική πτέρυγα του ΝΑΤΟ το 1974, η Τουρκία άρχισε να πιέζει για μερίδιο στη διοίκηση και έλεγχο του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο και επίσης στην ίση κατανομή των πόρων του βυθού. (δική μου έμφαση). Οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1974, του Καραμανλή και του Ράλλη, ήταν πρόθυμες να μιλήσουν με την Τουρκία για τις διαφορές τους, πιστεύοντας ότι οι διαπραγματεύσεις ελαχιστοποιούσαν τον κίνδυνο αντιπαράθεσης. Αν και παραμενει μεγάλη η απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών στα θεμελιώδη ζητήματα, σημειώθηκε κάποια πρόοδος.

Στις αρχές του 1980 η Τουρκία απέσυρε τα αιτήματά της για τον έλεγχο της πολιτικής εναέριας κυκλοφορίας στο ανατολικό ήμισυ του Αιγαίου, και αργότερα συμφώνησε να αναβάλει την επίλυση θεμάτων που αφορούν στη  διοίκηση και έλεγχο του  ΝΑΤΟ, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την Ελληνική επιστροφή στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Σε αντάλλαγμα, η Ελλάδα προσάρμοσε τους αεροδιαδρόμους για τη διευκόλυνση της εμπορικής κυκλοφορίας της Τουρκίας και χαλάρωσε μερικούς από τους μονομερείς περιορισμούς στις στρατιωτικές πτήσεις στο Αιγαίο. «Το σχέδιο του ΝΑΤΟ για την Ελληνική επανένταξη» το 1980 ανέθεσε την ευθύνη διοίκησης και ελέγχου στο Αιγαίο στον Αρχηγό του ΝΑΤΟ στο Νότο (CINCSOUTH), εκκρεμούσης της επίλυσης των διαφορών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Σε αντίθεση, ο ελληνικός στρατός προτιμούσε τις προτάσεις Haig-Ντάβος, οι οποίες θα είχαν επιτρέψει στην Αθήνα να διατηρήσει την διοίκηση και τον έλεγχο, ενώ θα συνεχίζονταν οι συζητήσεις με την Άγκυρα για μια νέα ρύθμιση. Επιπλέον ήταν αντίθετος με παραχωρήσεις στον εναέριο χώρο και τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας. Το σώμα των αξιωματικών αντιτίθεται σε κάθε είδους κοινό έλεγχο που, στην πραγματικότητα, θα δώσει στην Τουρκία στρατιωτική ευθύνη για την ασφάλεια ορισμένων ελληνικών νησιών. Οι Έλληνες στρατιωτικοί φοβούνται πιθανώς ότι τέτοιος κοινός έλεγχος θα μπορούσε να δώσει στην Τουρκία, αργότερα, κάποια δικαιολογία για μια στρατιωτική κίνηση εναντίον ενός ή περισσοτέρων Ελληνικών νησιών.

Η άκαμπτη στάση του στρατού προς την κατεύθυνση αυτή μετριάζεται σε κάποιο βαθμό από την πεποίθηση ότι μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ θα ήταν αμοιβαία καταστροφική. (δική μου έμφαση) Πιστεύουμε ότι ο Παπανδρέου έχει την τάση να μιλά σκληρά, ενώ προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο σύγκρουσης. Τόσο ο Παπανδρέου όσο και ο στρατός θα προτιμούσαν, πιθανότατα, να περάσει ο χρόνος διατηρώντας τις εντάσεις σε ένα διαχειρίσιμο επίπεδο και αναβάλλοντας τις ευαίσθητες αποφάσεις που απαιτούν συμβιβασμό. Αυτή η επιδέξια αναβλητικότητα θα γίνεται σίγουρα πιο δύσκολη με την πάροδο του χρόνου. Η γνώμη μας είναι ότι ο στρατός, τελικά, θα μπορούσε να αποδειχθεί το μεγαλύτερος εμπόδιο στην ικανότητα του πρωθυπουργού να διαπραγματευτεί μια διευθέτηση των θεμάτων του Αιγαίου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ

Η υποστήριξη των Ελλήνων στρατιωτικών για στενές σχέσεις με τις Ηνωμένες  Πολιτείες και το ΝΑΤΟ οφείλεται σε έναν συνδυασμό συναισθηματικών, ιδεολογικών και πρακτικών λόγων: Οι Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν στην αναδιοργάνωση των ελληνικών ένοπλων δυνάμεων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και υποστήριξαν τις δυνάμεις που αγωνίζονταν κατά των κομμουνιστών στον εμφύλιο πόλεμο. Από το 1946 η Ουάσινγκτον έχει προσφέρει το ποσόν των $6,1 δισ. σε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα. Αμερικανική και δυτική στρατιωτική βοήθεια έχει επίσης εισρεύσει μέσω του ΝΑΤΟ.

Παρά τις αμφιταλαντευόμενες λαϊκές και  κυβερνητικές διαθέσεις προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, οι Έλληνες αξιωματικοί συνέχισαν να συνεργάζονται στενά με τους Αμερικανούς συναδέλφους τους. Πολλοί εκπαιδεύθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ένοπλες δυνάμεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες για ανταλλακτικά και συντήρηση. Περίπου ένα 80 με 90% του καταλόγου των ελληνικών όπλων είναι αμερικανικής προέλευσης. Παρά τα γεγονότα του 1974, οι αξιωματικοί βλέπουν τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και τη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως μία από τις πιο αποτελεσματικές εγγυήσεις κατά της τουρκικής επιθετικότητας.

……………………………………………………………..

Υποτασσόμενοι σε ένα ισχυρό αντιαμερικανικό δημόσιο συναίσθημα, οι κυβερνήσεις μετά το 1974 προσπάθησαν να μειώσουν την στρατιωτική εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ταυτόχρονα επιβεβαίωναν  τη δέσμευσή τους στα αμυντικά συμφέροντα της Δύσης. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της θητείας του Καραμανλή ως πρωθυπουργού οι στρατιωτικοί ήταν ενοχλημένοι με πολλές κυβερνητικές πολιτικές. Κατά τη γνώμη μας, δέχτηκαν την επίδειξη ανεξαρτησίας του Καραμανλή, κυρίως επειδή ήταν ένας πολιτικός με άψογα συντηρητικά  διαπιστευτήρια και δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για την φιλοδυτική του στάση. Ο στρατός είναι λιγότερο σίγουρος για τους απώτερους σκοπούς του Παπανδρέου και κατά συνέπεια, θα ενοχλούνταν περισσότερο, εάν η σημερινή κυβέρνηση προχωρούσε μακριά από αυτό το μονοπάτι. Μέχρι στιγμής, πάντως, ο Παπανδρέου δεν έχει παρέμβει στις καθημερινές στρατιωτικές σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών. Για παράδειγμα, πολεμικά πλοία των ΗΠΑ επιτρέπεται να επισκέπτονται ελληνικά λιμάνια συχνότερα από ό, τι στο παρελθόν. Τον Σεπτέμβριο του 1982 ο πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε θετικά σε ένα αίτημα των ΗΠΑ να επιτρέψει μεγάλου βεληνεκούς αναγνωριστικές πτήσεις από την Κρήτη για την υποστήριξη της ειρηνευτικής προσπάθειας στον Λίβανο – αγνοώντας την γνώμη της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας.

…………..

Το έγγραφο της CIA για τον Ανδρέα. Οι σχέσεις μεταξύ των Αμερικανών και Ελλήνων αξιωματικών συνεχίζουν, ως επί το πλείστον, να είναι ανοιχτές και φιλικές.

Ο Παπανδρέου έχει επίσης απομακρυνθεί από τις προεκλογικές του απαιτήσεις για την άμεση κατάργηση των αμερικανικών βάσεων και αντιθέτως μίλησε για τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος για την μελλοντική απομάκρυνσή τους. Πιστεύουμε ότι αυτή η μετατόπιση αντικατοπτρίζει, εν μέρει, την αυξανόμενη συνειδητοποίηση του Πρωθυπουργού ως προς τα οικονομικά οφέλη καθώς επίσης ως προς τα πλεονεκτήματα για την ελληνική άμυνα, που θα προέλθουν από τη συνέχιση της λειτουργίας των βάσεων. Νομίζουμε ότι αντικατοπτρίζει επίσης την ευαισθησία του για τις θέσεις του στρατού.

………………………………………

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ούτε ο Παπανδρέου αλλά και ούτε ο στρατός θα είναι λιγότερο σκληροί σε συγκεκριμένα σημεία στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Για παράδειγμα, τον προηγούμενο μήνα, η κυβέρνηση σηματοδότησε τη δυσαρέσκειά της προς την Ουάσιγκτον, σε σχέση με τις προτάσεις για την στρατιωτική βοήθεια του οικονομικού έτους 1984 για την Ελλάδα και την Τουρκία απειλώντας να αναστείλει τις αναγνωριστικές πτήσεις των ΗΠΑ από την αεροπορική βάση του Ελληνικού. Η διατήρηση της αναλογίας 7 προς 10 στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ελλάδα και Τουρκία ήταν μία βασική ελληνική απαίτηση κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Η συμπεριφορά των στρατιωτικών κατά τη διάρκεια προηγούμενων συνομιλιών για τις βάσεις, αφήνει να εννοηθεί ότι θα  ενθαρρύνουν την κυβέρνηση να θέσει υψηλές απαιτήσεις, και πιστεύουμε ότι θα υποστηρίξουν την τακτική για περιορισμένη πίεση.

…………………………………….

Αν και οι σχέσεις Ελλάδας-ΝΑΤΟ είναι περισσότερο προβληματικές  υπό τον Παπανδρέου, παρά στο πρόσφατο παρελθόν, φαίνεται ότι ο Παπανδρέου διαθέτει ως επί το πλείστον την συμπαράσταση των στρατιωτικών συμβούλων του. Πριν αποσυρθεί από δύο ασκήσεις του ΝΑΤΟ, τον Μάιο του 1982, από μια άσκηση έξι μελών τον τελευταίο Νοέμβριο και ακυρώνοντας τη συμμετοχή σε μια ετήσια άσκηση του ΝΑΤΟ φέτος το Φεβρουάριο, ο Παπανδρέου σίγουρα διαβουλεύτηκε με τους στρατιωτικούς του εμπειρογνώμονες, που εμπιστεύεται,  όπως ο αρχηγός του ΓΕΑ, Πτέραρχος Κουρής. Η απογοήτευση που εκφράστηκε από ορισμένους ανώτερους αξιωματικούς του Στρατού για την απόσυρση του Νοεμβρίου πιθανότατα προήλθε λόγω της ακύρωσης, την τελευταία στιγμή και την απώλεια εκπαιδευτικής εμπειρίας, παρά από τις διαφορές με την κυβέρνηση σχετικά με την τουρκική πτυχή του θέματος.

Κατά την κρίση μας, οι Έλληνες αξιωματικοί θεωρούν ότι η συνεχιζόμενη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ είναι ζωτικής σημασίας για τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν την αποδοκιμασία του ΝΑΤΟ για να υπογραμμίσουν τη δική τους θέση για τα ζητήματα του Αιγαίου και να παρακινήσουν τη Συμμαχία σε πιο ενεργό ρόλο στην επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Υποψιαζόμαστε ότι είναι λιγότερο ικανοποιημένοι – αλλά πρόθυμοι να αποδεχτούν – την πιο επιθετική προσέγγιση του πρωθυπουργού για τα πολιτικά ζητήματα στα φόρουμ του ΝΑΤΟ, εφόσον δεν επηρεάζει σημαντικά τη μακροπρόθεσμη σχέση ασφαλείας με τη Δύση.

……………………………

Βλέπουμε σήμερα τις περισσότερες τάσεις στην ελληνική πολιτική να λειτουργούν κατά μιας επιτυχημένης στρατιωτικής επέμβασης. Το πολιτικό κλίμα στο εσωτερικό της Ελλάδας σήμερα είναι σταθερό. Οι σοσιαλιστές κέρδισαν τις εκλογές του 1981 με ευρεία διαφορά, και η προσωπική δημοτικότητα του Παπανδρέου παραμένει υψηλή. Κατηγορίες για νοθεία, που συχνά συνόδευαν τις εκλογές στη δεκαετία του 1960, δεν έχουν συμβεί από το 1974 και μετά και ζητήματα που διαίρεσαν την χώρα στο παρελθόν – όπως η τύχη της μοναρχίας και η νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, έχουν διευθετηθεί.»

Η Έκθεση καταλήγει αναφέροντας:

«Αν ο Παπανδρέου συνεχίσει την τρέχουσα πορεία του, αναμένουμε ότι οι Σοσιαλιστές θα αποκτήσουν αυξημένη αποδοχή ως ένα υπεύθυνο κόμμα, μειώνοντας στην διαδρομή τις ανησυχίες  στις τάξεις του στρατού. Επιπλέον, η τελευταία στρατιωτική επέμβαση κατέστρεψε την υπόληψη των αξιωματικών τόσο βαθιά, που αμφιβάλουμε ότι υπάρχει σήμερα  κάποιος σοβαρός Έλληνας πολιτικός  που θα έδινε την υποστήριξή του σε ένα πραξικόπημα. Χωρίς πολιτική υποστήριξη, μια απόπειρα επέμβασης θα μπορούσε να μετατραπεί σε  αιματηρή αντιπαράθεση και εμείς πιστεύουμε ότι λίγοι αξιωματικοί θα ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν ένα τόσο μεγάλο τίμημα. Κατά την άποψή μας, τα ρίσκα στρατιωτικής επέμβασης θα συνεχίσουν με τον χρόνο να μειώνονται”.

“Ο στρατός φαίνεται να  υιοθετεί  μια ολοένα και πιο «ουδέτερη» στάση σε πολιτικά θέματα και γενικά γίνεται μία πιο επαγγελματική υπηρεσία. Σε τελευταία ανάλυση, η «απολιτικοποίηση» του στρατού θα εξαρτηθεί, βέβαια, από το αν η Ελλάδα αποκτήσει τα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου δυτικού κράτους  με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, με την δέσμευση των πολιτικών και στρατιωτικών ηγεσιών να εργαστούν εντός του συστήματος, και με μια γενική πίστη στην αμεροληψία της πολιτικής διαδικασίας. Aν και πολλά προβλήματα παραμένουν, η Ελλάδα φαίνεται να εξελίσσεται σταδιακά προς ένα πρότυπο, που ευθυγραμμίζεται με τους δυτικοευρωπαϊκούς κανόνες. Αυτή η τάση, αν συνεχιστεί μακροπρόθεσμα , θα είναι η πιο σίγουρη εγγύηση κατά της πραιτωριανής πρακτικής, που κυριαρχούσε στο παρελθόν”.

…………………………………………

…………………………………………

Είναι σβησμένες οι δυο τελευταίες σελίδες…

Επίλογος

Διαβάζοντας αυτή την απόρρητη έκθεση της CIA αντιλαμβανόμαστε πόσο χρειαζόμαστε σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Ανδρέας όταν έγινε Πρωθυπουργός, τον Οκτώβρη του 1981, με την μεγάλη οξυδέρκεια που τον διέκρινε, δεν ανέλαβε μόνο την πρωθυπουργία αλλά, ταυτόχρονα, ανέλαβε και το Υπουργείο Άμυνας! Είναι εύκολο να δούμε που θα βρισκόταν σήμερα η Ελλάδα,  εάν στο τιμόνι της, σε αυτή την τόσο κρίσιμη περίοδο, βρισκόταν ο μεγάλος ηγέτης που κάποιοι συνεχίζουν, σήμερα, να τον αποκαλούν «καταστροφέα της Ελλάδας», όπως αποκαλούσαν «ολετήρα» της χώρας τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

---

Πηγή: hellasjournal.com