Η κατάσταση στα μέτωπα της Ουκρανίας – Μία ενδιαφέρουσα ρωσική ματιά

Η Ουκρανία προετοίμαζε αντεπίθεση από τα τέλη του 2022. Η κατεύθυνση της κύριας επίθεσης ήταν η γραμμή Ρομπότινο-Τόμακ-Μελιτόπολ και στόχος η αποκοπή του χερσαίου διαδρόμου προς την Κριμαία και στη συνέχεια η κατάληψη της χερσονήσου. «Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, στις αρχές Ιουνίου, η Ουκρανία συγκέντρωσε προς την κατεύθυνση του Ζαπαρόζιε μια δύναμη κρούσης έως και 50 ταγμάτων, περισσότερα από 230 άρματα μάχης και πάνω από χίλια τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, τα μισά από τα οποία ήταν σύγχρονα μοντέλα ξένης κατασκευής. Στη συνέχεια, η δύναμη αυξήθηκε σε 80 τάγματα», όπως δήλωσε ο αρχηγός του ρωσικού Γενικού Επιτελείου, Βαλέρι Γκερασίμοφ (Δεκέμβριος 2023).

Στον χαιρετισμό του για την περσινή Πρωτοχρονιά, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποσχέθηκε ότι το 2023 θα ήταν «χρονιά νίκης». Δεν μίλησε για την Κριμαία, αλλά άλλοι ηγέτες του Κιέβου είχαν ήδη στρέψει την ρητορική προς τα εκεί. Στις 28 Οκτωβρίου 2022, ο επικεφαλής του γραφείου του προέδρου, Μιχαήλ Ποντολιάκ, είπε: «Σε έξι μήνες θα πάω στην παραλία της Γιάλτας, έχω ένα αγαπημένο μέρος εκεί. Σας εγγυώμαι ότι σίγουρα θα ανοίξω το τηλέφωνο εκεί και θα μιλήσουμε για το πόσο ελεύθερη θα γίνει η Κριμαία».

Ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Πληροφοριών των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, Κύριλλος Μπουντάνοφ, προέβλεψε την εμφάνιση ουκρανικών στρατευμάτων στην Κριμαία μέχρι τα τέλη της άνοιξης του 2023. Ανάλογη άποψη είχε και ο τότε σύμβουλος του προέδρου, Αλεξέι Αρεστόβιτς: «Υπάρχουν αντικειμενικοί νόμοι στρατιωτικών πραγματικοτήτων… Και αν τους χρησιμοποιήσουμε σωστά, τότε ούτε οι Αρειανοί, ούτε οι Αμερικανοί και οι Κινέζοι θα μπορούσαν να κρατήσουν την Κριμαία». Αργότερα, σε συνέντευξή του (5 Απριλίου 2023) διαβεβαίωνε: «Σίγουρα θα είμαστε στην Κριμαία σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, από ιστορική άποψη αυτό είναι πολύ λίγο – έξι μήνες, πέντε ή επτά μήνες. Αυτό μπορεί να ακούγεται πολύ αισιόδοξο, αλλά είναι μαθηματικά βεβαιωμένη αισιοδοξία».

Επτά μήνες μετά την “μαθηματικά επαληθευμένη” πρόβλεψη του Αρεστόβιτς, ο Ουκρανός αρχιστράτηγος Βαλέρι Ζαλούζνι έδωσε εντολή για αμυντική αναδίπλωση. Τα ουκρανικά στρατεύματα υπέστησαν τεράστιες απώλειες, χωρίς ουσιαστικά καμία πρόοδο. Ως αποτέλεσμα, η συσσώρευση “νικηφόρας υστερίας” έπληξε οδυνηρά το καθεστώς του Κιέβου και οδήγησε σε κατάρρευση της δημόσιας υποστήριξης προς τις αρχές.

Λανθασμένος σχεδιασμός της αντεπίθεσης

Τα λάθη της αντεπίθεσης έγιναν στο σχεδιασμό. Τον χειμώνα του 2023, Βρετανοί και Αμερικανοί διεξήγαγαν έξι συναντήσεις των επικεφαλής των επιτελείων στη βάση Ramstein στη Γερμανία με τη συμμετοχή του Ουκρανού αρχιστράτηγου και του διοικητή των ουκρανικών χερσαίων δυνάμεων με σκοπό την εκπόνηση σχεδίου για τη θερινή εκστρατεία. Οι Αμερικανοί πρότειναν ο ουκρανικός στρατός να χτυπήσει ένα σημείο με όλη τη δύναμη. Ήταν σίγουροι για την επιτυχία: θεωρούσαν ότι θα χρειάζονταν 2-3 μήνες και απώλεια ανθρώπινου δυναμικού και στρατιωτικού εξοπλισμού 30-40% για να φτάσουν στην Αζοφική. Οι αμερικανικές υπηρεσίες στρατιωτικών πληροφοριών, ωστόσο, πίστευαν ότι η πιθανότητα επιτυχίας δεν ξεπερνούσε το 50%.

Η ουκρανική διοίκηση ενήργησε αντίθετα με τις αμερικανικές συμβουλές. Χώρισε την δύναμη κρούσης σε τρεις αποκλίνουσες κατευθύνσεις και με αυτόν τον τρόπο μείωσε σημαντικά την πιθανότητα να σημειώσει πρόοδο στον κύριο τομέα. Η λογική ήταν να διασπείρει τις ρωσικές εφεδρείες και να προκαλέσει σύγχυση στη ρωσική διοίκηση για την κατεύθυνση της κύριας επίθεσης.

Η ιδέα των Αμερικανών να συγκεντρώσουν σχεδόν 12 ταξιαρχίες σε μια περιοχή 30 χλμ, χωρίς να έχουν χάρτες ναρκοπεδίων και με τις ρωσικές αμυντικές γραμμές μπροστά τους, ήταν εσφαλμένη, αφού δεν έλαβε υπόψη την ρωσική αντίδραση. Ήταν προβλέψιμο ότι ο ρωσικός στρατός θα προσπαθούσε να σταματήσει την προώθηση με πλευρικές επιθέσεις και να εκτρέψει τις ουκρανικές εφεδρείες σε άλλες κατευθύνσεις.

Στην πραγματικότητα, τόσο οι Αμερικανοί σύμβουλοι όσο και οι Ουκρανοί στρατηγοί έκαναν λάθος. Και οι δύο εκκινούσαν από εσφαλμένη εκτίμηση για τον ρωσικό στρατό. Προφανώς, οι δυτικοί σύμβουλοι πίστευαν ότι οι Ουκρανοί δεν θα συναντούσαν ισχυρές οχυρώσεις και τα ρωσικά στρατεύματα θα υποχωρούσαν μόλις έσπαζε το μέτωπο. Δεν είδαν τη διείσδυση στη “Γραμμή Σουροβικίν” ως πολύ δύσκολο έργο. Έκαναν λάθος: τόσο οι τακτικοί όσο και οι έφεδροι Ρώσοι στρατιώτες επέδειξαν επιμονή και ηρωισμό, αποκρούοντας τις επιθέσεις.

Η ουκρανική τακτική απέτυχε

Με την τακτική της χρήσης των συγκεντρωμένων ουκρανικών στρατευμάτων όλα πήγαν στραβά. Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΝΑΤΟ, άρχισαν να πραγματοποιούν μια κλασική μαζική επίθεση – τανκς κινούνταν σε όλο το πεδίο, ακολουθούμενα από ομάδες πεζικού. Το αποτέλεσμα ήταν το πεδίο μάχης να γίνει νεκροταφείο καμένων Leopard και Bradley. Ήταν δύσκολο να συμβεί κάτι διαφορετικό σε συνθήκες πλήρους ορατότητας του πεδίου μάχης χάρη στα drones. Ρώσοι πιλότοι ελικοπτέρων και πυροβολικό λάμβαναν το στίγμα του στόχου και κατέστρεφαν αλάνθαστα συγκεντρώσεις στρατιωτών και εξοπλισμού.

Σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες, ο Ζαλούζνι διέταξε να συνεχιστούν οι επιθέσεις με μικρές μονάδες πεζικού. Οι ουκρανικές απώλειες έχουν πράγματι μειωθεί, αλλά ταυτόχρονα μειώθηκαν και οι επιθετικές ικανότητες. Οι ουκρανικές επιθέσεις μοιάζουν με μάχες για την κατάληψη σημείων. Μετά την αλλαγή τακτικής, δεν υπάρχουν αποφασιστικές ουκρανικές προωθήσεις. Η περιβόητη αντεπίθεση αναπόφευκτα μετατράπηκε σε μάχες τοπικής σημασίας.

Όπως έχει δείξει η πείρα από τις μάχες στο Αρτιόμοφσκ (Μπαχμούτ) και την Αντβέεφκα, μια επίθεση από μικρές ομάδες απαιτεί εξαιρετική συνοχή και ετοιμότητα τόσο από μεμονωμένους μαχητές όσο και από μονάδες. Αποδείχθηκε ότι οι Ρώσοι διαθέτουν ικανό πεζικό, αλλά οι Ουκρανοί που εκπαιδεύονται από το ΝΑΤΟ όχι. Όσον αφορά την εκπαίδευση του ουκρανικού πεζικού στη Δύση, ακόμη και η Washington Post δεν μπόρεσε να βρει κάτι εναντίον της ουκρανικής πλευράς που χαρακτηρίζει ανούσια αυτή την εκπαίδευση. Ο χρόνος δεν ήταν αρκετός, η διαφορετική γλώσσα ήταν εμπόδιο και οι “εκπαιδευτές” ήταν πρόβλημα. Μόνο δύο στρατοί στον κόσμο έχουν εμπειρία από πολεμικές επιχειρήσεις σε σύγχρονες συνθήκες – ο ρωσικός και ο ουκρανικός. Ήταν πιο πιθανό οι Ουκρανοί βετεράνοι να διδάξουν κάτι στους Αμερικανούς εκπαιδευτές τους, παρά το αντίστροφο.

Το τεχνικό επιτελείο των Ουκρανών είναι κυρίως δυτικοί μισθοφόροι. Ένας πεζικάριος μπορεί να εκπαιδευτεί “σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ” σε μερικούς μήνες, αλλά ένας χειριστής ραντάρ πρέπει να εκπαιδεύεται στα απαιτούμενα πρότυπα για χρόνια. Ναι, η Ουκρανία έλαβε πολύ τεχνικό εξοπλισμό από τη Δύση. Ειδικότερα, οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις διεξάγουν αποτελεσματικά αντι-πυραυλικό και ηλεκτρονικό πόλεμο. Η Ουκρανία κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να προμηθευθεί βλήματα μεγάλου διαμετρήματος, αλλά όχι στην αναγκαία ποσότητα.

Στις αρχές του 2023, ο Ζαλούζνι ζήτησε από τη Δύση 1000 τεθωρακισμένα. Οι Δυτικοί του παρέδωσαν 1500. Όπως αναφέρει η Welt, το 95% αυτού του εξοπλισμού είναι ακόμα άθικτο. Σύμφωνα με την ουκρανική πλευρά, δεν έφτασε στο μέτωπο, επειδή οι διαφορετικοί τύποι, που μερικές φορές είχαν κατασκευαστεί στη δεκαετία 1960, ήταν αδύνατο να λειτουργήσουν. Από την άλλη πλευρά, δεν ήταν ρεαλιστικό το 2023 και ούτε το 2024 ο ουκρανικός στρατός να εξοπλιστεί με τον ίδιο τύπο τεθωρακισμένων.

Και βεβαίως τα ουκρανικά στρατεύματα έπρεπε να πραγματοποιήσουν επίθεση χωρίς αεροπορική υποστήριξη και με συντριπτική αεροπορική υπεροχή της Ρωσίας. Οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έχουν ακόμη επαρκή αριθμό μαχητικών και συστημάτων αεράμυνας – τα υπάρχοντα χρησιμοποιούνται κυρίως για την προστασία των πόλεων. Ακόμη και αν κατάφερναν να διασπάσουν τη ρωσική αμυντική γραμμή, οι ουκρανικές φάλαγγες θα διασκορπίζονταν από το ρωσικό πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, τα πυραυλικά συστήματα και την αεροπορία. Το πώς η ουκρανική διοίκηση σχεδίαζε να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα δεν είναι σαφές. Τα ουκρανικά στρατεύματα όχι μόνο δεν έσπασαν τις ρωσικές άμυνες, αλλά δεν έφτασαν καν στις πρώτες γραμμές των ρωσικών οχυρώσεων.

Πώς η Ρωσία έχτισε αποτελεσματική άμυνα

Τα ρωσικά στρατεύματα προετοιμάστηκαν εντατικά για να αντιμετωπίσουν την ουκρανική επίθεση. Η ρωσική διοίκηση αποφάσισε να υιοθετήσει στρατηγική άμυνας. Ήταν ριψοκίνδυνη κίνηση, επειδή έχανε τη στρατηγική πρωτοβουλία. Απεδείχθη, όμως, σωστή. Αναμένοντας την κύρια ουκρανική επίθεσης, οι Ρώσοι κατασκεύασαν μια πολυεπίπεδη άμυνα, καλυμμένη με ισχυρά ναρκοπέδια.

Η κατεύθυνση της ουκρανικής επίθεσης είχε προβλεφθεί με ακρίβεια, αν και η άμυνα προετοιμάστηκε και σε άλλα σημεία. Η ανατίναξη του φράγματος Καχόφσκαγια δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει μαζική διάβαση του ποταμού. Οι Ουκρανοί κρατούν μόνο ασήμαντα προγεφυρώματα στην ανατολική όχθη του Δνείπερου, εντελώς αποκλεισμένα από τα ρωσικά στρατεύματα. Η Ρωσία δεν περιορίστηκε μόνον σε άμυνα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, οι τοπικές επιθετικές επιχειρήσεις συνεχίστηκαν στο Αρτιόμοφσκ (Μπαχμούτ) και αργότερα στην Αβντέεφκα. Η ουκρανική διοίκηση αναγκάστηκε, για να βοηθήσει τις εκεί φρουρές, να στείλει ενισχύσεις από το μέτωπο της κύριας επίθεσης. Στο τέλος του έτους, η Μαρίνκα κατελήφθη από τους Ρώσους.

Παράλληλα, ο ρωσικός στρατός στο πεδίο ενισχύθηκε σημαντικά. το 2023 στρατολογήθηκαν σχεδόν μισό εκατομμύριο εθελοντές. Ο αριθμός των στρατευμάτων στο μέτωπο παραμένει μυστικός, αλλά δεν υφίσταται πλέον η σημαντική αριθμητική υπεροχή του ουκρανικού στρατού το 2023. Επίσης, ο ρωσικός στρατός άρχισε να χρησιμοποιεί μαζικά νέους τύπους όπλων υψηλής ακρίβειας. Χρησιμοποιεί εναέριες βόμβες με ενοποιημένες μονάδες σχεδιασμού και διόρθωσης (UMPC, η χρήση τους επιτρέπει στα αεροσκάφη να μην εισέρχονται στην περιοχή κάλυψης της αντιαεροπορικής άμυνας του εχθρού) και drones FPV (ελέγχονται από σήμα βίντεο σε πραγματικό χρόνο, που τους επιτρέπει να χτυπούν κινούμενους στόχους).

Η ρωσική στρατιωτική παραγωγή έχει λάβει νέα ώθηση. Συμβαίνει το μέχρι τώρα αδιανόητο, τα εμπορικά κέντρα κλείνουν στο Izhevsk και ανοίγουν στρατιωτικά εργοστάσια. «Οι επιχειρήσεις του αμυντικού-βιομηχανικού συγκροτήματος έχουν αυξήσει σημαντικά την παραγωγή των πιο δημοφιλών τύπων όπλων και μέσων καταστροφής, πολλές έχουν μεταβεί σε 24ωρη λειτουργία», λέει ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοιγκού.

Η αναδιάρθρωση του ρωσικού στρατού

Η επιμελητεία και τα συστήματα διοίκησης και ελέγχου αναθεωρήθηκαν, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που αποκτήθηκε σε συνθήκες όπου οι Ουκρανοί χρησιμοποιούσαν ισχυρά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και πυραύλους υψηλής ακρίβειας μεγάλου βεληνεκούς, όλα από τη Δύση. Ο ρωσικός στρατός κατάφερε να αναδιαρθρωθεί στην πορεία του πολέμου. Το αποτέλεσμα είναι προφανές. Ο Σοιγκού το συνόψισε ως εξής: «Χωρίς να ξεπεράσουμε τη ζώνη τακτικής άμυνας των στρατευμάτων μας, ο εχθρός σταμάτησε και υπέστη κολοσσιαίες απώλειες: 159.000 στρατιωτικοί σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν, 121 αεροσκάφη, 23 ελικόπτερα, 766 τανκ, συμπεριλαμβανομένων 37 Leopard, 2348 τεθωρακισμένα οχήματα διαφόρων κατηγοριών καταστράφηκαν».

Στη ρωσική κοινωνία το πρώτο εξάμηνο του 2023, εν όψει της ουκρανικής “αντεπίθεσης”, υπήρχε συναισθηματική ένταση. Μέχρι τον Ιούνιο, τίποτα σημαντικό, εκτός από την απελευθέρωση του Αρτιόμοφσκ (Μπαχμούτ), δεν συνέβη στα μέτωπα. Σήμερα τα επιτεύγματα είναι προφανή. Και όχι τόσο ως προς τον αριθμό των απελευθερωμένων οικισμών ή των χιλιομέτρων εδάφους, αλλά ως βάση για την επιτυχή ανάπτυξη μιας νέας ρωσικής εκστρατείας. Το κύριο επίτευγμα του ρωσικού στρατού το 2023 είναι η δημιουργία μιας νέας στρατηγικής κατάστασης στο μέτωπο, μέσω της απόκρουσης της ουκρανικής “αντεπίθεσης”.

---

Πηγή: https://vz.ru/society/2023/12/31/1245663.html

Μετάφραση: Σ.Δ.